Άρχισε το... κούρεμα του μνημονίου

Για πρώτη φορά ελληνική κυβέρνηση προχωρά σε ενέργειες χωρίς τη βούλα των Γερμανών

Στην πρώτη «μονομερή» ενέργεια, χωρίς σφραγίδα Βρυξελλών ή άδεια ευρωπαϊκών θεσμών, προχωράει η κυβέρνηση στο πλαίσιο της αδιαπραγμάτευτης θέσης της για ανάσχεση της ανθρωπιστικής κρίσης και στήριξη των οικονομικά ασθενέστερων ομάδων του πληθυσμού.

«Απογυμνώνοντας» όλες τις προηγούμενες κυβερνήσεις, οι οποίες για τα πάντα χρειάζονταν το «πράσινο φως» της ομάδας Μέρκελ, η...

πολιτική ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών υλοποίησε προχθες μια εκ των βασικών προεκλογικών δεσμεύσεων και εξαγγελιών του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα.

Συγκεκριμένα, όπως ανακοίνωσε η υπουργός αναπληρώτρια Οικονομικών Νάντια Βαλαβάνη, την επόμενη εβδομάδα κατατίθεται στη Βουλή το σχέδιο νόμου που «απελευθερώνει» τη ρύθμιση εξόφλησης των ληξιπρόθεσμων χρεών προς το Δημόσιο έως και σε 100 δόσεις.

Το νομοσχέδιο βρίσκεται ήδη στο στάδιο της διαβούλευσης και έχει αποσταλεί στο Υπουργικό Συμβούλιο, προκειμένου, εάν χρειαστεί, να υπάρξουν ορισμένες τροποποιήσεις, πάντα, όπως επισήμανε η Ν. Βαλαβάνη, προς όφελος των ασθενέστερων ομάδων και των πολιτών που λόγω της κρίσης αδυνατούν να αποπληρώσουν τα χρέη τους.

Αξίζει ωστόσο να σημειωθεί ότι, με βάση το σχέδιο που δημοσιοποίησε χθες το οικονομικό επιτελείο, η ρύθμιση των 100 δόσεων «χαλαρώνει», αφού σε αυτήν μπορούν να ενταχθούν όλοι οι φορολογούμενοι, ακόμη και όσοι ήδη βρίσκονται σε άλλη ρύθμιση, το ελάχιστο ποσό καταβολής μειώνεται αισθητά, όπως και το επιτόκιο επιβάρυνσης, ενώ θετικότερη παρέμβαση όλων αφορά το «κούρεμα» 50% της συνολικής οφειλής, που μπορεί να πετύχει κάποιος οφειλέτης για χρέη που έχουν βεβαιωθεί και καταστεί ληξιπρόθεσμα έως και τις 31 Δεκεμβρίου 2013!

Η νέα ρύθμιση

Ειδικότερα, οι παρεμβάσεις που επέρχονται στη ρύθμιση είναι οι εξής:

♦  Στη ρύθμιση εντάσσονται όλες οι ληξιπρόθεσμες οφειλές έως και τις 31 Δεκεμβρίου 2014.

♦  Οι 100 δόσεις δίνονται σε όλους τους οφειλέτες, ανεξαρτήτως ύψους οφειλής.

♦  Η ελάχιστη δόση μειώνεται από τα 50 ευρώ στα 20 ευρώ.

♦  Καταργείται το όριο του 1 εκατ. ευρώ για τη δυνατότητα υπαγωγής στη ρύθμιση, γεγονός που σημαίνει ότι όλες οι οφειλές ανεξαρτήτως ύψους μπορούν να ρυθμιστούν σε 100 δόσεις.

♦  Δεν υπάρχει προϋπόθεση καταβολής ληξιπρόθεσμων οφειλών μετά την 1η Ιανουαρίου 2015 για την υπαγωγή στη ρύθμιση.

♦   Εντάσσεται κάποιος στη ρύθμιση των 100 δόσεων ανεξαρτήτως από το αν έχει υποβάλει φορολογικές δηλώσεις. Ωστόσο με την ένταξη στη ρύθμιση θα πρέπει εντός 3 μηνών να υποβάλει όλες τις εκκρεμείς φορολογικές δηλώσεις.

♦   Στη ρύθμιση των 100 δόσεων μπορούν να υπαχθούν πλέον και οφειλές από ΦΠΑ.

♦  Δίνεται περίοδος χάριτος για καθυστέρηση έως 3 δόσεων με προσαύξηση 0,25%.

♦  Ποσά έως 5.000 ευρώ που ρυθμίζονται, δεν θα επιβαρύνονται με τόκους, ενώ για ποσά άνω των 5.000 ευρώ το επιτόκιο θα είναι 3% από περίπου 4,5% που είναι σήμερα.

♦  Καταργούνται τα πρόστιμα εκπρόθεσμης πληρωμής οφειλών, δηλαδή το 10% για δίμηνη καθυστέρηση, 20% για 12μηνη και 30% για 24μηνη.

♦   Όσοι έχουν ληξιπρόθεσμα χρέη έως τις 31 Δεκεμβρίου 2013 μπορούν να προχωρήσουν στην εφάπαξ εξόφλησή τους ή σε τμηματική ρύθμισή τους διαγράφοντας ακόμη και το 50% της συνολικής οφειλής. Από το συγκεκριμένο μέτρο εξαιρούνται οφειλές από ΦΠΑ, Φόρο Ακίνητης Περιουσίας, παρακρατούμενοι Φόροι, Μισθώματα, έσοδα υπέρ τρίτων και Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης.

♦  Η προθεσμία για το «κούρεμα» 50% λήγει στις 30 Απριλίου και για τις 100 δόσεις στις 31 Μαΐου.

Θα πρέπει να υπογραμμιστεί ότι, όπως κατέστησε σαφές η Ν. Βαλαβάνη, με τους οφειλέτες που έχουν την οικονομική δυνατότητα να πληρώσουν και διαπιστωθεί ότι δεν εντάσσονται στη ρύθμιση η φορολογική διοίκηση θα είναι αμείλικτη.

Με βάση τις διατάξεις τού υπό διαβούλευση νομοσχεδίου καταργούνται το διαρκές αυτόφωρο, η προσωποκράτηση και οι ποινικές διώξεις για όσους έχουν οφειλές προς το Δημόσιο έως 50.000 ευρώ. Επίσης, παραμένει η πάγια ρύθμιση των 12 δόσεων για τα χρέη που είναι ληξιπρόθεσμα μετά την 1.1.2015.

Η «βόμβα» του χρέους

Το χρέος προς το Δημόσιο έχει φτάσει στα 76 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 29,4 είναι χρέη έως το 2009 και πάρα πολύ δύσκολο να εισπραχθούν. Στα πέντε χρόνια του μνημονίου έως τον Ιανουάριο του 2015 το χρέος έφτασε τα 46,6 δισ. ευρώ, ενώ και τον περασμένο Ιανουάριο οι φορολογούμενοι άφησαν απλήρωτους φόρους και πρόστιμα ύψους 1,1 δισ. ευρώ.

Από τη μνημονιακή πενταετία, μάλιστα, την πρώτη τριετία τα χρέη αυξήθηκαν κατά 22,75 δισ. ευρώ και άλλα τόσα στα επόμενα δύο χρόνια.

Με βάση τα επίσημα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών τα 76 δισ. ευρώ αφορούν 3.670.000 φυσικά πρόσωπα και 447.000 επιχειρήσεις. Το συγκλονιστικό στοιχείο είναι ότι τα 3.174.000 φυσικά πρόσωπα (ή 86%) και οι 357.447 επιχειρήσεις (79%) χρωστούν έως 3.000 ευρώ ο καθένας.

Χρέη έως 5.000 ευρώ έχουν 3.346.000 φυσικά πρόσωπα (91%) και 371.000 ή 82% των επιχειρήσεων, γεγονός που πιστοποιεί πάντως τη ραγδαία φτωχοποίηση της κοινωνίας και την κατάσταση της επιχειρηματικότητας.

Αξιοσημείωτο είναι επίσης ότι 3.500.000 οφειλέτες με χρέος 3.000 ευρώ ο καθένας χρωστούν συνολικά μόλις 1,6 δισ. ευρώ ή το 2,2% του συνολικού χρέους. Μέχρι 5.000 ευρώ χρωστούν 3,7 εκατ. οφειλέτες που συνολικά χρωστούν 2,3 δισ. ευρώ ή 3% του συνολικού χρέους. Από τα στοιχεία αυτά προκύπτει ότι 400.000 οφειλέτες έχουν χρέη 73,7 δισ. ευρώ ή χρωστούν το 97% των χρεών.

Παρά τα εντυπωσιακά μεγέθη και τη διαμόρφωση των χρεών, το οικονομικό επιτελείο ξεκαθάρισε ότι δεν μπορούν να εισπραχθούν όλα ή, καλύτερα, τα περισσότερα δεν μπορούν να εισπραχθούν. Ειδικότερα, όπως εκτιμούν οι αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου, το αποτελεσματικό ληξιπρόθεσμο υπόλοιπο (δηλαδή αυτό που μπορεί να μπει στα δημόσια ταμεία) από το σύνολο των 76 δισ. ευρώ είναι μόλις 9 δισ. ευρώ ή το 11,6% του συνολικού ληξιπρόθεσμου χρέους.

Η ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών διευκρίνισε ότι οι αλλαγές θα προχωρήσουν σε δυο φάσεις. Η πρώτη αφορά την παρούσα φάση με τις βελτιώσεις που επέρχονται στη ρύθμιση ώστε να δοθεί η ευκαιρία σε όλους να μπουν και να πληρώσουν το κατώτερο ποσό των 20 ευρώ, αλλά και με σημαντικές εκπτώσεις στις προσαυξήσεις και τα πρόστιμα ανάλογα με τις δόσεις που θα επιλέξουν.

Η δεύτερη αφορά τη σύσταση των ειδικών επιτροπών εξωδικαστικού διακανονισμού, στις οποίες θα μπορούν να προσφεύγουν οι πολίτες που έχουν πραγματική αδυναμία και δεν μπορούν ούτε αυτά τα 20 ευρώ να δίνουν, και στους οποίους θα δοθεί περίοδος χάριτος 12 μηνών.

Το οικονομικό επιτελείο ξεκαθάρισε ότι αυτή θα είναι η τελευταία ρύθμιση και «δεν πρόκειται να υπάρξει» άλλη, επομένως όποιος δεν μπει σε αυτή θα πρέπει να το σκεφτεί πολύ καλά, ενώ διευκρίνισε ότι αυτοί των οποίων τα εισοδήματα ελέγχονται, δεν μπορούν να υπαχθούν. Σε όσους φυσικά ενταχθούν θα χορηγείται αποδεικτικό ενημερότητας, ενώ θα αναστέλλεται η λήψη αναγκαστικών μέτρων επί κινητών και ακινήτων, πλην κατασχέσεων στα χέρια τρίτων.

Μόνο στην περίπτωση που ο οφειλέτης χάσει το ευεργέτημα της ρύθμισης θα ενεργοποιούνται και πάλι οι κατασχέσεις.

Παράδειγμα «κουρέματος»

Μοναδική ευκαιρία να «κουρέψουν» έως και 50% το χρέος τους έχουν φορολογούμενοι με χρέη που έχουν καταστεί ληξιπρόθεσμα έως τις 31.12.2013 και αφορούν συγκεκριμένες κατηγορίες οφειλής (ως επί το πλείστον φόρο εισοδήματος και χαράτσι ακινήτων). Το «κούρεμα» μπορεί να γίνει ως εξής:

Ας υποθέσουμε πως ένας φορολογούμενος οφείλει συνολικά 8.000 ευρώ (χρέη που καλύπτουν τις προϋποθέσεις της συγκεκριμένης διάταξης), εκ των οποίων τα 5.000 ευρώ αφορούν αρχική οφειλή και τα υπόλοιπα 3.000 ευρώ είναι προσαυξήσεις . Ο συγκεκριμένος φορολογούμενος έχει τρεις επιλογές:

1 Να εξοφλήσει εφάπαξ, διαγράφοντας το 50% της συνολικής οφειλής. Αν καταβάλλει 4.000 ευρώ, το υπουργείο Οικονομικών τού χαρίζει τα υπόλοιπα.

2 Να καταβάλει ως πρώτη δόση ποσό που να υπερβαίνει έστω και κατά ένα ευρώ το δεκαπλάσιο της ελάχιστης δόσης των 20 ευρώ, επομένως πάνω από 201 ευρώ. Ας υποθέσουμε πως ο φορολογούμενος έχει τη δυνατότητα να δώσει ποσό 2.000 ευρώ. Το υπουργείο Οικονομικών θα μετρήσει τα 2.000 ευρώ διπλά, σαν να είναι 4.000 ευρώ.

Θα σβήσει πρώτα τις προσαυξήσεις των 3.000 ευρώ και θα αφαιρέσει και τα 1.000 που απομένουν από το κεφάλαιο. Έτσι πληρώνοντας 2.000 ευρώ, η συνολική οφειλή των 8.000 ευρώ μειώνεται σε 4.000 ευρώ. Τα 4.000 ευρώ που απομένουν μπαίνουν στη ρύθμιση των 100 δόσεων.

3 Να βάλει απευθείας τη συνολική του οφειλή στις 100 δόσεις (ή σε λιγότερες σβήνοντας πολλαπλάσιο ύψος προσαυξήσεων) και να πληρώνει κάθε μήνα ελάχιστη μηνιαία δόση 20 ευρώ.

Η νέα κλίμακα εκπτώσεων σε προσαυξήσεις, πρόστιμά και τόκους, ανάλογα με τον αριθμό των δόσεων

♦  Εφάπαξ: απαλλαγή κατά 100%

♦  Από 2 έως 5 μηνιαίες δόσεις: Απαλλαγή κατά 90%

♦  Από 6 έως 10 μηνιαίες δόσεις: Απαλλαγή κατά 80%

♦  Από 11 έως 20 μηνιαίες δόσεις: Απαλλαγή κατά 75%

♦  Από 21 έως 30 μηνιαίες δόσεις: Απαλλαγή κατά 70%

♦   Από 31 έως 40 μηνιαίες δόσεις: Απαλλαγή κατά 65%

♦   Από 41 έως 50 μηνιαίες δόσεις: Απαλλαγή κατά 60%

♦  Από 51 έως 60 μηνιαίες δόσεις: Απαλλαγή κατά 55%

♦   Από 61 έως 70 μηνιαίες δόσεις: Απαλλαγή κατά 50%

♦   Από 71 έως 80 μηνιαίες δόσεις: Απαλλαγή κατά 45%

♦   Από 81 έως 90 μηνιαίες δόσεις: Απαλλαγή κατά 40%

♦  Από 91 έως 100 μηνιαίες δόσεις: Απαλλαγή κατά 30% 

Από το Ποντίκι