Δευτέρα 3 Νοεμβρίου 2014

84 μέρες παρέα με Σφίγγες, Καρυάτιδες και την ωραία Περσεφόνη

Η ανασκαφή στην Αμφίπολη βήμα βήμα 

Tο κουβάρι άρχισε να ξετυλίγεται αρχές Αυγούστου. Ο πρωθυπουργός ανέβασε ψηλά τον πήχη, έδωσε στην υπόθεση εθνικές διαστάσεις. Η πραγματικότητα είχε, όμως, τη δική της λογική και δικαιοσύνη. 

Από τις 12 Αυγούστου, όταν ο πρωθυπουργός με φόντο τον τύμβο Καστά της Αμφίπολης ανακοίνωνε ότι σε λίγες ημέρες θα αποκαλυφθεί κάτι πολύ σπουδαίο, πέρασαν δυόμισι μήνες. Οι επιστήμονες αντιμετωπίζουν πλείστα ερωτήματα...
γύρω από το μνημείο, δικαιώνοντας όσους υποστηρίζουν ότι η ανασκαφική διαδικασία έχει τον δικό της χρόνο. Που δεν συμμερίζεται τον τηλεοπτικό, εκεί όπου διεξάγεται η «μάχη» των εντυπώσεων, όπως και σε όλα τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Βασιλικά σόγια, Τημενίδες, αγάλματα της Νίκης, πιθανά κι απίθανα σενάρια έχουν ειπωθεί και γραφτεί.

Με την επίσκεψη του πρωθυπουργού, συνοδευόμενου από τον υπουργό Πολιτισμού Κώστα Τασούλα, κλιμάκιο του υπουργείου και την υπεύθυνη της ανασκαφής, την αρχαιολόγο, προϊσταμένη της ΚΗ' Εφορείας ΠΚΑ, Κατερίνα Περιστέρη, δόθηκαν στη δημοσιότητα οι πρώτες φωτογραφίες από την είσοδο του μνημείου.
 
9 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ
Στις 9 Αυγούστου, μετά την αφαίρεση λίθων από τον τοίχο σφράγισης, είχαν αποκαλυφθεί οι δύο Σφίγγες. Κατασκευασμένες από μάρμαρο Θάσου, χωρίς τις ένθετες κεφαλές και τα φτερά στους κορμούς τους, ύψους 1,45 μέτρων, βρέθηκαν στο πάνω μέρος του μαρμάρινου θυρώματος. Ηταν τόσο αναπάντεχο εύρημα, ώστε έφεραν στο κατώφλι τους κοτζάμ πρωθυπουργό.

25 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ
Aκολούθησε (25 Αυγούστου) η αποκάλυψη της εντυπωσιακής πρόσοψης και από εκεί η είσοδος στους θαλάμους. Ο πρώτος (6 μ. μήκος και 4,5 μ. πλάτος), μετά την αφαίρεση των χωμάτων, αποκάλυψε, μεταξύ άλλων, δάπεδο με αρχαίο μωσαϊκό τύπο.

6 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ
Ωστόσο, πίσω από τον διαφραγματικό τοίχο ξεπρόβαλαν στις 6 Σεπτεμβρίου τα κεφάλια από τις δύο εντυπωσιακές Καρυάτιδες. Από μάρμαρο Θάσου κι επάνω σε βάθρα, με βοστρύχους, σκουλαρίκια και χειριδωτό χιτώνα προκάλεσαν διεθνές ενδιαφέρον και πλήθος συζητήσεων.

 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ
Στις 2 Οκτωβρίου, με την αφαίρεση των χωμάτων, αποκαλύφθηκαν τμήματα από μαρμάρινη θύρα στον τρίτο διαφραγματικό τοίχο, επιβεβαιώνοντας την άποψη ότι το μνημείο έχει μορφή μακεδονικού τάφου.
Κατασκευασμένη από θασίτικο μάρμαρο, έχει εφηλίδες που μιμούνται την κεφαλή καρφιών και «μεντεσέ».

12 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ
Κι ενώ παράλληλα με την ανασκαφή γίνονται τεχνικά έργα υποδομής και στήριξης του μνημείου, στις 12 Οκτωβρίου εντυπωσιάζει το βοτσαλωτό ψηφιδωτό που αποκαλύπτεται τμηματικά στον χώρο, πίσω από τις Καρυάτιδες. Φαίνεται αρχικά μόνον ο Ερμής, να προπορεύεται ως ψυχοπομπός άρματος πάνω στο οποίο βρίσκεται γενειοφόρος και δαφνοστεφανομένος άνδρας. «Μήπως είναι ο νεκρός;» αναρωτιούνται ορισμένοι. Οταν αφαιρούνται τα χώματα, αποκαλύπτεται η φιγούρα της Περσεφόνης. Ετσι έχουμε πλήρη την αναπαράσταση της αρπαγής της Περσεφόνης από τον Πλούτωνα, παρουσία του ψυχοπομπού Ερμή, σε μέγεθος 4,5×3 μ. Γνωστό ταφικό θέμα της αρχαιότητας.

21 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ
Στις 21 Οκτωβρίου, η κεφαλή της Σφίγγας βρίσκεται πάνω από δώδεκα μέτρα μακριά από το γλυπτό της εισόδου. Ανασύρεται κάτω από τα χώματα στο κατώφλι του τρίτου θαλάμου. Ανήκει στη Σφίγγα ή σε άλλο γλυπτό; Από την επιστημονική ομάδα αποδίδεται στον κορμό της ανατολικής Σφίγγας, όπου ήταν ένθετο, και όχι σε άγαλμα Νίκης, όπως ειπώθηκε… Από το ίδιο σημείο ανασύρθηκαν δύο τμήματα από το δυτικό θυρόφυλλο.
 
28 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ
28 Οκτωβρίου. Κρίσιμη ημερομηνία. Η ανακοίνωση του υπουργείου Πολιτισμού κάνει σαφές ότι ο τρίτος είναι και ο τελευταίος θάλαμος. Δεν υπάρχει θύρωμα για τέταρτο χώρο, όπως είχε ειπωθεί σε προηγούμενη φάση της ανασκαφής. Πολλοί παγώνουν, καθώς δεν έχει βρεθεί κανέναν εύρημα που να φωτίζει τα ζητούμενα της ιστορίας. Ωστόσο, ένα μικρό παράθυρο ελπίδας ανοίγει στο δάπεδο του τελευταίου χώρου. Μήπως είναι οριζόντιος σφραγιστικός; Ετσι αρχίζει μια άλλη ανασκαφή, κάτω από το δάπεδο. Τα τμήματα των φτερών των Σφιγγών, μαζί με τμήμα του λαιμού της δεύτερης Σφίγγας, που ανασύρθηκαν, επιτρέπουν τη μελλοντική τους αποκατάσταση, σύμφωνα με τους ειδικούς. Την ίδια ημέρα, το υπουργείο Πολιτισμού (για πολλούς και διαφορετικούς λόγους και καθόλου τυχαία) έδωσε στη δημοσιότητα αμοντάριστο βίντεο 2 λεπτών και 10 δευτερολέπτων, με σημεία της ανασκαφής και φάσεις της αποκάλυψης του ψηφιδωτού της αρπαγής της Περσεφόνης. Γιατί όχι και τις Καρυάτιδες;

 31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ
Και μόλις χθες, νέα ευρήματα ανακοινώθηκαν. Μήπως δημιουργούνται νέα δεδομένα στην ανασκαφή; Ενώ συνεχίζεται η αποχωμάτωση στον τρίτο θάλαμο, ανακαλύφθηκε υπόγειο τεχνητό όρυγμα, που ακόμα δεν γνωρίζουν πού οδηγεί. Η επιφάνειά του είναι 4×2,10μ. και είναι επιχωμένο με ιλυώδη άμμο (όπως άλλωστε και το υπόλοιπο μνημείο). Επίσης, μέσα στους όγκους των χωμάτων, στο όρυγμα εντοπίστηκε σε καλή κατάσταση το δεύτερο τμήμα του μαρμάρινου θυρόφυλλου, διαστάσεων 2×0,90×0,15 μ. και βάρους περίπου έναμιση τόνου! Και έπεται, λοιπόν, συνέχεια, ενώ παράλληλα συνεχίζονται τα έργα υποστύλωσης και φυσικά η αφαίρεση των χωμάτων.

Της Βασιλικής Τζεβελέκου από efsyn