WSJ - Απόρρητα έγγραφα ΔΝΤ: Η διάσωση δεν έγινε για την Ελλάδα αλλά για την ευρωζώνη

Βαθιές εσωτερικές διαιρέσεις, που συστηματικά αποσιωπήθηκαν, στο εσωτερικό του συμβουλίου του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και οι οποίες χρονολογούνται πίσω, στον Μάιο του 2010, οπότε και αποφασίστηκε το πρώτο πρόγραμμα διάσωσης για την Ελλάδα και την έξοδό της από την κρίση, αποκαλύπτει δημοσίευμα της Wall Street Journal.

Πιο συγκεκριμένα, τα ευρήματα του δημοσιεύματος στηρίζονται σε "απόρρητα έγγραφα" - πρακτικά της συνεδρίασης της 9ης Μαΐου του 2010, που καταγράφουν τις...

απόψεις διαφωνούντων, οι οποίοι εξέφραζαν τον σκεπτικισμό τους όσον αφορά τις προτεινόμενες λύσεις. Μάλιστα, σαφώς αναφέρεται ότι οι αντιδρώντες, πρότειναν με τη σειρά τους ως αποτελεσματικότερη λύση την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, προειδοποιούσαν ότι η Ελλάδα δεν θα μπορούσε να αντέξει τη βίαιη δημοσιονομική αναπροσαρμογή και έκρουαν τον κώδωνα του κινδύνου, υπογραμμίζοντας ότι το σχέδιο διάσωσης, εν τέλει διασώζει τους πιστωτές και όχι την Ελλάδα και ότι μπορεί να οδηγήσει στην χρεωκοπία.

Παρατίθεται ολόκληρο το δημοσίευμα της Wall Street Journal, μεταφρασμένο:

WSJ: Παλιές διενέξεις για την Ελλάδα σκιάζουν τις συζητήσεις για την διάσωση

"Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο προχώρησε με το σχέδιο διάσωσης-ρεκόρ της Ελλάδας, το 2010, παρά τις βαθιές εσωτερικές διαιρέσεις για το αν θα μπορούσε να λειτουργήσει, σύμφωνα με απόρρητα έγγραφα, τα οποία έρχονται σε αντίθεση με τις δημόσιες δηλώσεις του Ταμείου.

Τα νέα στοιχεία για το ρήγμα έρχονται στη δημοσιότητα, καθώς το ΔΝΤ, σαν δανειστής στην κρίση, πιέζει τώρα τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να διαγράψουν μέρος του χρέους της χώρας, στο πλαίσιο ενός νέου γύρου δύσκολων συνομιλιών. Η ιδέα δεν είναι δημοφιλής στη Γερμανία και σε άλλα ευρωπαϊκά έθνη, επειδή οι φορολογούμενοι τους θα υποστούν τις συνέπειες. Αλλά δεν αποκλείεται, διότι τώρα το ΔΝΤ θέτει ως όρο για τη μελλοντική υποστήριξη, την σημαντική μείωση του βάρους του χρέους για την Ελλάδα.

Το θέμα θα βρίσκεται στην κορυφή της ατζέντας, όταν οι υπουργοί οικονομικών από ολόκληρο τον κόσμο θα συγκεντρωθούν στην Ουάσιγκτον, αυτήν την εβδομάδα, για την ετήσια σύσκεψη του ΔΝΤ.

Η αποφασιστικότητα του Ταμείου να δει την την μείωση του δανειακού φορτίου της Ελλάδας πηγάζει, σύμφωνα με ορισμένους αξιωματούχους του Ταμείου, εν μέρει από την διατηρούμενη πικρία για τον τρόπο με τον οποίο εγκρίθηκε το πρώτο πακέτο διάσωσης, σε μία αμφιλεγόμενη συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου του ΔΝΤ, στις 9 Μαΐου του 2010.

Το πακέτο των εγγράφων που αποδεικνύει τη λήψη της απόφασης – και που φέρει την ένδειξη "Απόρρητο" ή "Άκρως Εμπιστευτικό" και εξετάσθηκε από την Wall Street Journal-, προσφέρει μία σπάνια ματιά στο εσωτερικό του ΔΝΤ, καθώς ο διεθνής δανειστής έκτακτης ανάγκης πάλευε να αποτρέψει μια ραγδαία εξελισσόμενη οικονομική καταστροφή.

Σχεδόν το ένα τρίτο των μελών του συμβουλίου, που αντιπροσωπεύουν πάνω από 40 μη-ευρωπαϊκές χώρες, προέβαλε σοβαρές αντιρρήσεις για το σχεδιασμό της διάσωσης κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης, σύμφωνα με τις εσωτερικές αναφορές. Πολλοί αντιτάχθηκαν, υποστηρίζοντας ότι το σχέδιο τοποθετεί όλο το βάρος μιας επώδυνης προσαρμογής στον ελληνικό λαό, την ίδια στιγμή που δεν ζητά τίποτε από τους ευρωπαίους πιστωτές τους. Αρκετοί υποστήριξαν ότι το σχέδιο διάσωσης είναι καταδικασμένο να αποτύχει, αν οι πιστωτές της Ελλάδας δεν περιέκοπταν μέρος του διογκούμενου χρέους της χώρας, που βρίσκεται σε οικονομική δυσχέρεια.

«Η εναλλακτική λύση της εθελοντικής αναδιάρθρωσης του χρέους θα έπρεπε να τίθεται στο τραπέζι», δήλωσε κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης του 2010 ο τότε εκτελεστικός διευθυντής της Αργεντινής στο ΔΝΤ, Pablo Andrés Pereira. Το ταμείο, είπε, κινδύνευε απλώς «να αναβάλει και ίσως να επιδεινώσει το αναπόφευκτο» - μια ελληνική χρεοκοπία.

Οι διευθυντές από τη Βραζιλία, τη Ρωσία, τον Καναδά, την Αυστραλία – που αντιπροσώπευαν 38 επιπλέον χώρες – ανησυχούσαν για τον «τεράστιο κίνδυνο» του προγράμματος, σύμφωνα με τα πρακτικά της συνεδρίασης. Το πρόγραμμα θα μπορούσε να αποδειχθεί "κακοσχεδιασμένο και τελικά μη βιώσιμο", προειδοποιούσε ο εκτελεστικός διευθυντής της Βραζιλίας στο ΔΝΤ, ή απλώς «η διάσωση των ομολογιούχων του ιδιωτικού τομέα στην Ελλάδα, κυρίως ευρωπαϊκών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων».

Οι ΗΠΑ και οι περισσότεροι Ευρωπαίοι διευθυντές, που αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το ήμισυ των ψήφων στο Συμβούλιο του ΔΝΤ, ήταν σε θέση να κερδίσουν την έγκριση για ένα πρόγραμμα που απαιτούσε από την ελληνική κυβέρνηση να υιοθετήσει βίαιες περικοπές δαπανών και αυξήσεις φόρων. Δεν περιλάμβανε καμία αναδιάρθρωση του χρέους, όπως τη διαγραφή κεφαλαίου, τη μείωση του επιτοκίου για το χρέος ή την επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής, προκειμένου να καταστεί ευκολότερη η εξυπηρέτησή του. Αυτό γλύτωσε τους κατόχους του χρέους -κυρίως τις ευρωπαϊκές τράπεζες- από τις απώλειες τις οποίες θα αντιμετώπιζαν σε περίπτωση αναδιάρθρωσης του χρέους.

Κατά τη συνεδρίαση, μερικοί από τους διαφωνούντες του ΔΝΤ και ορισμένα μέλη του προσωπικού του Ταμείου πιστεύουν ότι τα συμφέροντα των ευρωπαϊκών δυνάμεων τοποθετήθηκαν πάνω από αυτά της Ελλάδας, που έχει δει την οικονομία της να συρρικνώνεται κατά το ένα πέμπτο από το 2009 και μετά, και το ποσοστό ανεργίας της να φθάνει σχεδόν το 28%. Αυτό βοηθά στη διαμόρφωση της θέσης του ΔΝΤ σήμερα, εν όψει της διαπραγμάτευσης με τους Ευρωπαίους σχετικά με την αναδιάρθρωση του χρέους, σύμφωνα με ορισμένα νυν και πρώην στελέχη του Ταμείου.

"Το ελληνικό σχέδιο διάσωσης δεν ήταν ένα πρόγραμμα για την Ελλάδα, αλλά για την ίδια την Ευρωζώνη", λέει σήμερα ένας από τους συμμετέχοντες στην σύνοδο του 2010.

Τα έγγραφα του 2010 δείχνουν ότι αρκετοί διευθυντές του ΔΝΤ, εξ αρχής επεδείκνυαν βαθύ σκεπτικισμό για τις οικονομικές προβλέψεις του προσωπικού του Ταμείου, χαρακτηρίζοντάς τες "μάλλον αισιόδοξες", "υπερβολικά ήπιες", ακόμα και "Πανγλωσσικές".

Ένας εκπρόσωπος του ΔΝΤ, δήλωσε ότι ο οργανισμός εξακολουθεί να αναμένει ανάκαμψη στην Ελλάδα, καθώς η οικονομική αναμόρφωση της τίθεται σε ισχύ. "Αλλά είμαστε πιο συντηρητικοί σε σχέση με πριν, και σίγουρα συνειδητοποιούμε ότι θα χρειαστεί περισσότερος χρόνος, προκειμένου η Ελλάδα να φτάσει στο επιθυμητό από την σκοπιά της ανάπτυξης", σημείωσε.

Από πολλές απόψεις, τα εμπιστευτικά έγγραφα ξαναγράφουν την ιστορία του μεγαλύτερου σχεδίου διάσωσης στην ιστορία του ΔΝΤ.

Για παράδειγμα, ο τότε Γενικός Διευθυντής του ΔΝΤ, Ντομινίκ Στρος-Καν, δήλωσε στους δημοσιογράφους, μετά τη συνεδρίαση του Μαΐου του 2010, ότι το ταμείο δεν είχε "καμία αμφιβολία" ότι το σχέδιο διάσωσης θα λειτουργήσει. Αλλά στα παρασκήνια, μία σημαντική μερίδα των μη-ευρωπαίων διευθυντών είχε εκφράσει σοβαρές αμφιβολίες -ακόμη και θυμό- για το σχέδιο διάσωσης, όπως προκύπτει από τα πρακτικά της συνεδρίασης, τα σημειώματα των στελεχών και τα σχόλια μελών του Δ.Σ., που γράφτηκαν πριν και μετά τη συνάντηση.

Η κλίμακα των δημοσιονομικών προσαρμογών που επρόκειτο να ζητηθούν από την Ελλάδα θα ήταν "ένα βάρος-μαμούθ που η οικονομία της δύσκολα θα αντέξει", είπε κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης ο πρώην διευθυντής της Ινδίας στο ΔΝΤ, Arvind Virmani. Αναρωτήθηκε δε για το αν το σφίξιμο της ζώνης που ανέμενε το ΔΝΤ, θα μπορούσε να οδηγήσει στην αποτυχία του προγράμματος διάσωσης και στην χρεωκοπία της χώρας.

Οι προσπάθειές μας για να έρθουμε σε επικοινωνία με τον κ. Strauss-Kahn για αυτό το άρθρο, ήταν ανεπιτυχείς. Το ΔΝΤ έκτοτε, όμως, παραδέχθηκε ορισμένες αποτυχίες. Εκ των υστέρων, σε μια έκθεση τον Ιούνιο, δήλωσε ότι οι οικονομικές προβλέψεις πάνω στις οποίες βασιζόταν το πρόγραμμα ήταν πάρα πολύ ρόδινες.

Αξιωματούχοι του ΔΝΤ πάντα υποστήριζαν ότι δεν πίστευαν ότι η Ελλάδα θα έπρεπε να αναδιαρθρώσει το χρέος της, όταν το πρόγραμμα διάσωσης εγκρίθηκε, το 2010.

"Τον Μάιο του 2010, γνωρίζαμε ότι η Ελλάδα χρειαζόταν ένα σχέδιο διάσωσης, αλλά όχι ότι θα χρειαζόταν αναδιάρθρωση του χρέους", δήλωσε σε συνέντευξή της τον Ιούνιο, η Διευθύνων Σύμβουλος του ΔΝΤ, Κριστίν Λαγκάρντ. "Δεν είχαμε ιδέα ότι η συνολική οικονομική κατάσταση πρόκειται να επιδεινωθεί τόσο γρήγορα όσο συνέβη".

Μέχρι τις αρχές του 2011, οπότε και άρχισε να διαφαίνεται ότι το ελληνικό χρέος χρέος είχε καταστεί μη βιώσιμο, το ΔΝΤ συνηγόρησε με την άποψη ότι το χρέος της Ελλάδας πρέπει να αναδιαρθρωθεί, δήλωσε ένας εκπρόσωπος του ΔΝΤ.

Ωστόσο, τα έγγραφα του ΔΝΤ δείχνουν ότι υπήρχαν έντονες συζητήσεις σχετικά με την ανάγκη να διαγράψουν μέρος του ελληνικού χρέους από την αρχή. Στη συνεδρίαση του Μαΐου του 2010, διευθυντές από την Μέση Ανατολή, την Ασία και τη Λατινική Αμερική, επανειλημμένως ρωτούσαν για ποιον λόγο δεν τους δινοταν και αυτή η επιλογή.

Οι Ευρωπαίοι διευθυντές "εξεπλάγησαν" όταν η Ελβετία "δυναμικά" προσχώρησε στην μειοψηφούσα πλευρά, όπως φαίνεται από τα πρακτικά. "Γιατί η αναδιάρθρωση του χρέους και η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στο πακέτο διάσωσης δεν έχει εξεταστεί;", ρώτησε ο Ελβετός εκτελεστικός διευθυντής, Rene Weber τότε.

Το ΔΝΤ αναφέρει σήμερα ότι η αναδιάρθρωση του χρέους απλά δεν ήταν εφικτή το 2010, επειδή ο κίνδυνος εξάπλωσης της οικονομικής κρίσης της Ελλάδας και σε άλλες χώρες ήταν πολύ υψηλός.

Μεγάλο μέρος του χρέους κατείχαν ήδη εύθραυστες γαλλικές και γερμανικές τράπεζες, συνεπώς τα ευρωπαϊκά έθνη δεν εξέταζαν τέτοιο ενδεχόμενο. Και οι ΗΠΑ φοβόντουσαν τη δική τους, ύψους τρισεκατομμυρίων δολαρίων, έκθεση σε ευρωπαϊκές τράπεζες.

Η κα Λαγκάρντ ήταν υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας, τότε, και επιθυμούσε να αποφύγει τις απώλειες από τις τράπεζες της χώρας της, η οποία είχε δανείσει σε μεγάλο βαθμό στην Ελλάδα. Ο κ. Strauss-Kahn -ευρέως γνωστός για τις επιδιώξεις του να αναλάβει τη γαλλική προεδρία εκείνη την περίοδο- υπαναχώρησε από τη διστακτική προσπάθεια να ασκήσει πίεση για το ζήτημα, αφότου αντιμετώπισε την ευρωπαϊκή αντίθεση πριν τη σύνοδο του ΔΝΤ.

Τον Ιούνιο του 2013 έκθεση του ΔΝΤ παραδέχθηκε "αξιοσημείωτες αποτυχίες" στο πρώτο σχέδιο διάσωσης της Ελλάδας, ενώ κατέληγε λέγοντας πως σε γενικές γραμμές, ακολουθήθηκαν σωστές πολιτικές. "Μια εκ των προτέρων αναδιάρθρωση του χρέους θα ήταν καλύτερη για την Ελλάδα, αν και αυτό δεν ήταν αποδεκτό από τους εταίρους της Ευρωζώνης", ανέφερε.

Εκ των υστέρων, στην αναφορά σημειώνεται ότι το "πρόγραμμα χρησίμευσε ως επιχείρηση καθυστέρησης που επέτρεψε σε "ιδιώτες πιστωτές να μειώσουν την έκθεσή τους, αφήνοντας τους φορολογούμενους και το δημόσιο τομέα να βγάλουν τα κάστανα από τη φωτιά".

Αρκετοί διευθυντές του ΔΝΤ είχαν προειδοποιήσει για αυτό το αποτέλεσμα, τρία χρόνια νωρίτερα. Το πρόγραμμα "μπορεί να θεωρηθεί όχι ως διάσωση της Ελλάδας, που θα πρέπει να υποβληθεί σε μια βίαιη προσαρμογή, αλλά ως σχέδιο διάσωσης των ιδιωτών ομολογιούχων, κυρίως ευρωπαϊκών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων", δήλωσε τον Μάιο του 2010, κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης, ο εκτελεστικός διευθυντής της Βραζιλίας, Paulo Nogueira Batista.

Οι αμφισβητίες, εν τέλει αποδείχθηκε πως είχαν δίκιο. Η Ελλάδα δεν θα μπορούσε να ανταποκριθεί στους οικονομικούς στόχους της και χρειάστηκε ένα δεύτερο πακέτο διάσωσης, το 2012. Οι εναπομείναντες ιδιώτες πιστωτές υπέστησαν κούρεμα, ως τμήμα της μεγαλύτερης αναδιάρθρωσης του χρέους στην ιστορία.

Το χρέος της Ελλάδας έχει διογκωθεί από τότε, καθώς η οικονομία κατέρρευσε, αναγκάζοντας τις κυβερνήσεις της ευρωζώνης να αντιμετωπίσουν σήμερα την προοπτική παροχής ενός τρίτου πακέτου διάσωσης, με το οποίο επίσης θα διαγραφεί μέρος του χρέους στην Ελλάδα".

Καλυβιώτου Μαρία από avgi