Η Ε.Ε. πάνω από τα Συντάγματα

ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗΣ ΝΟΜΙΜΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ

«Για μια Ευρωπαϊκή Άνοιξη: Η δημοκρατία μας
ενάντια στη λιτότητά τους», παρ' όλο το χιόνι...

Κρίσιμα ερωτήματα εγείρονται από τις εξελίξεις τόσο για τη δημοκρατική νομιμοποίηση των αποφάσεων που λαμβάνονται στα κέντρα της Ε.Ε. όσο και για τον τρόπο με τον οποίο το ευρωπαϊκό θεσμικό δίχτυ θωρακίζει τις τεχνοκρατικές διαστάσεις της Ευρωζώνης έναντι των εθνικών πολιτικών διαστάσεων.

Η επιστολή του Μάριο Ντράγκι προς τον Νίκο Αναστασιάδη, μέσω της οποίας προειδοποίησε για παραπομπή της Κύπρου στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο με αφορμή την έναρξη της κοινοβουλευτικής διαδικασίας για την παύση του διοικητή...

της Κεντρικής Τράπεζας Πανίκου Δημητριάδη, αναδεικνύει με πολύ χαρακτηριστικό τρόπο τα ερωτήματα αυτά.

Από καθαρά ευρωπαϊκής θεσμικής και τεχνοκρατικής άποψης, ο εκάστοτε διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας μιας χώρας-μέλους πρέπει να χαίρει πλήρους θεσμικής ανεξαρτησίας και δεν μπορεί να απομακρυνθεί παρά μόνο αν δεν πληροί πια τις προϋποθέσεις για την εκτέλεση των καθηκόντων του ή αν είναι ένοχος για σοβαρά παραπτώματα.

Η θεσμική ανεξαρτησία των Κεντρικών Τραπεζών αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της νομισματικής πολιτικής, αλλά στη συγκεκριμένη συγκυρία υπάρχει μια καθαρά πολιτική διάσταση και μια ανάγκη κάθαρσης στο εσωτερικό μιας χώρας-μέλους, εν προκειμένω της Κύπρου. Οι δυο διαφορετικές αυτές διαστάσεις απειλούν να φέρουν σε τροχιά μετωπικής σύγκρουσης τις εθνικές προτεραιότητες και ανάγκες με τις αντίστοιχες ευρωπαϊκές τεχνοκρατικές και θεσμικές. Το ζήτημα είναι πολύ λεπτό και η διαχωριστική γραμμή εξαιρετικά δύσκολο να βρεθεί.

Οι πρόσφατες «περιπέτειες» της Ουγγαρίας του Βικτόρ Ορμπάν, που απειλεί συστηματικά την ανεξαρτησία των θεσμών, ακόμα και αν δεν συγκρίνονται καθόλου με τα όσα συμβαίνουν στην Κύπρο, καταδεικνύουν πόσο δύσκολο είναι πλέον να βρεθεί η χρυσή τομή ανάμεσα στις εθνικές ανάγκες, στις ευρωπαϊκές θεσμικές αρχές και στις διάφορες αποκλίσεις τους.

Αναμφισβήτητο, όμως, είναι ότι η ευρωπαϊκή τεχνοκρατική και θεσμική διάσταση φαντάζει για όλο και περισσότερους πια πολίτες της Ε.Ε. ως δίχτυ που εμποδίζει την ομαλή λειτουργία των εθνικών διαδικασιών, και αυτό αποτελεί ύψιστο κίνδυνο και για την Ε.Ε., αλλά και για τις χώρες-μέλη.

Εκεί που οι γραμμές μοιάζουν πολύ πιο ευδιάκριτες είναι στην περίπτωση της Πορτογαλίας, όπου το συνταγματικό δικαστήριο απέρριψε την περασμένη εβδομάδα τέσσερα από τα εννιά μέτρα λιτότητας για το 2013, όπως τα απαιτούσαν οι υπολογισμοί της τρόικας. Η εθνική συνταγματική διαδικασία της χώρας λειτούργησε ομαλά, αλλά η τρόικα και οι εταίροι ζήτησαν πάραυτα νέα μέτρα που να υπερκεράζουν τις συνταγματικές αντιρρήσεις. Εκμηδενίζοντας ουσιαστικά την αξία και του πορτογαλικού συνταγματικού δικαστηρίου, αλλά την ίδια στιγμή και της δημοκρατικής νομιμότητας των αποφάσεων της Ευρωζώνης.

Του ΒΑΓΓΕΛΗ ΑΡΕΤΑΙΟΥ από enet