Τα εκατομμύρια που δεν υπάρχουν
Τα στοιχεία και οι μαρτυρίες μιας αγοράς που καταρρέει
ΧΙΛΙΑΔΕΣ ΜΙΚΡΟΙ ΚΑΙ ΜΙΚΡΟΜΕΣΑΙΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΕΣ ΕΜΕΙΝΑΝ ΞΕΚΡΕΜΑΣΤΟΙ ΣΤΑ ΜΙΣΑ ΤΟΥ ΔΡΟΜΟΥ
Μια φορά κι έναν καιρό, η κυβέρνηση μιας χώρας έδωσε ένα καρότο σε ταλαίπωρους από την κρίση μικρομεσαίους επιχειρηματίες, που το ονόμασε ΕΣΠΑ. Αυτοί το κυνήγησαν μη έχοντας άλλη επιλογή. Στα μισά του δρόμου εκείνοι που αποφασίζουν το έκοψαν στη μέση.
Ετσι οι περισσότεροι επιχειρηματίες έμειναν να κοιτούν τους άλλους κι αυτοί που περίμεναν ότι θα πάρουν μια μπουκιά εξακολουθούν να παραμένουν νηστικοί. Και δεν έζησε κανείς καλά, αλλά χειρότερα...
Ογκώδεις φάκελοι που χαρακτηρίστηκαν «πλήρεις» στοιβάζονται στα γραφεία τους. Τους τοποθετούν πάνω στις ταμειακές μηχανές, οι οποίες -άδειες πλέον- αποτελούν πρώτης τάξεως χώρο για να ακουμπούν την απίστευτη χαρτούρα που θα τους εξασφάλιζε ανάπτυξη της επιχείρησής τους. Με απόγνωση κοιτούν τα μπλοκ επιταγών που έμειναν χωρίς σελίδες και τα τιμολόγια που έκοψαν για να αναβαθμίσουν την επιχείρησή τους, επειδή οι κυβερνώντες τούς υποσχέθηκαν αυτό που δικαιούνται αλλά δεν εισέπραξαν: την ενίσχυσή τους μέσω ΕΣΠΑ και τη χρηματοδότησή τους από κοινοτικά κονδύλια.
Χιλιάδες ιδιοκτήτες μικρών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων στενάζουν, χρωστώντας στις τράπεζες τα δάνεια που πήραν για να εκσυγχρονίσουν τα μαγαζιά τους και να διατηρήσουν τις θέσεις εργασίας, όπως προέβλεπαν οι όροι των Περιφερειακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων (ΠΕΠ). Αλλοι, για να αποφύγουν τον δανεισμό, ξόδεψαν και τα τελευταία ευρώ των κεφαλαίων που με κόπο είχαν συγκεντρώσει, ελπίζοντας μάταια, όπως αποδείχθηκε, ότι το ΕΣΠΑ θα «τρέξει» σύμφωνα με τις εξαγγελίες.
Οταν κατέθεσαν τους φακέλους τους, το ποσό που προβλεπόταν να δαπανηθεί ήταν 1.050.000.000 ευρώ και στην πορεία -και αφού είχαν πάρει υψηλές βαθμολογίες και είχαν ξεκινήσει τις επενδύσεις- το ποσό αυτό μειώθηκε στο μισό. Ετσι, έμειναν να κοιτούν την πολύ καλή βαθμολογία τους, τους ωραιότατους πλήρεις φακέλους που κατέθεσαν και τα δάνειά τους να τρέχουν. Την πάτησαν δηλαδή όπως ο μαθητής που γράφει 19 στις Πανελλήνιες και ενώ η βάση της σχολής την προηγούμενη χρονιά ήταν 18, ανέβηκε στο 19,5. Μόνο που σ' αυτή την περίπτωση δεν ευθύνεται η μεγάλη ζήτηση, αλλά η έλλειψη κονδυλίων.
Πού είναι η αξιολόγηση
Σα να μην έφταναν όλα αυτά, ακόμα και αυτοί που πέρασαν τις... εξετάσεις παραμένουν απλήρωτοι. Κι αυτό διότι δεν έχει ξεκινήσει καν η αξιολόγησή τους, ο έλεγχος δηλαδή των τιμολογίων τους από τις αρμόδιες υπηρεσίες ώστε να μπορέσουν να πάρουν τα χρήματά τους, κάτι που έπρεπε να είχε γίνει από τον περασμένο Ιούλιο.
«Δεν υπάρχει καν κωδικός για να εκταμιευτούν αυτά τα λεφτά», λέει στην «Ε» ο πρόεδρος της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ελληνικού Εμπορίου, Βασίλης Κορκίδης. «Ούτε ξέρουμε πότε θα τα πάρουν οι δικαιούχοι». Στην ερώτηση τι θα κάνουν αυτοί οι άνθρωποι και πώς θα αντιμετωπίσουν την κατάσταση, η απάντησή του είναι αφοπλιστική: «Τον σταυρό τους... Δεν έχουν καν ξεκινήσει οι έλεγχοι, που σημαίνει ότι τη φετινή χρονιά τη χάνουμε. Τους έχουμε πει να μας δανείσουν χρόνο αφού δεν έχουν χρήματα να μας δώσουν».
Χρήματα λοιπόν δεν υπάρχουν. Πώς γίνεται όμως αυτό, αφού η Ε.Ε. μας δίνει ζεστό χρήμα για την ενίσχυση των επιχειρήσεων μέσω ΕΣΠΑ; Πολύ απλά, διότι το κράτος δεν έχει να συμπληρώσει τη δική του συμμετοχή. «Το φρενάρουν διότι δεν έχουν να βάλουν το κομμάτι του δικού τους "ρεφενέ" στο πακέτο», υποστηρίζει ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Δημήτρης Παπαδημούλης, ο οποίος έχει καταθέσει στη Βουλή σχετική ερώτηση που συζητείται αυτές τις μέρες. «Από τις 31 Ιανουαρίου η χώρα παραμένει χωρίς αναπτυξιακό νόμο, κάτι που είχαν δηλώσει ότι θα κάνουν στο πρόγραμμα των 100 ημερών.
Αν υπολογίσουμε ότι ένας νόμος χρειάζεται συνήθως ένα χρόνο για να έχει επίδραση στην οικονομία, φοβάμαι ότι το χάσαμε το τρένο. Ολες οι κυβερνήσεις του κόσμου χρησιμοποιούν όλα τα διαθέσιμα εργαλεία που οδηγούν στην ανάπτυξη για να βγουν από την κρίση, εκτός από τη δική μας. Είμαστε στην 23η θέση από τους 27 της Ε.Ε. στην απορρόφηση, την ώρα που βρισκόμαστε στη χειρότερη θέση απ' όλους».
Την απορία του και τη δυσαρέσκειά του για το θέμα αυτό είχε εκφράσει τον περασμένο Μάιο και ο Αουρέλιο Σεσίλιο, ο διευθυντής του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου. «Δεν κατανοώ πώς είναι δυνατόν μια χώρα που αναμένει χιλιάδες άνεργους να μη χρησιμοποιεί ένα εργαλείο που έχει για να βελτιώσει την κατάστασή της», είχε πει τότε κάνοντας λόγο για τεράστιες καθυστερήσεις στην απορρόφηση κοινοτικών κονδυλίων που προκαλούν άμεσο κίνδυνο όχι μόνο για απώλειά τους αλλά και για επιβολή κυρώσεων από την Ε.Ε.
«Το ελληνικό Δημόσιο έχει δυσκολία πληρωμών. Μπορεί το μεγαλύτερο ποσοστό του ΕΣΠΑ να καλύπτεται από την Ε.Ε., αλλά το 20-30% της εθνικής συμμετοχής δεν μπορούν να το καταβάλουν, παρ' όλο που υποτίθεται ότι τα κονδύλια έχουν προβλεφθεί», επισημαίνει ο προϊστάμενος Οργάνωσης Πληροφορικής και Ανάπτυξης της ΠΑΣΕΓΕΣ που συμμετέχει και στην επιτροπή προέδρων αξιολόγησης των ΠΕΠ. «Οι Ευρωπαίοι αρμόδιοι που είχαν έρθει να ελέγξουν ζήτησαν πράξεις και όχι εξαγγελίες, υπενθυμίζοντάς μας ότι μας δίνουν δωρεάν χρήμα και δεν το παίρνουμε».
ΑΛΛΑ ΕΛΕΓΑΝ ΩΣ ΑΝΤΙΠΟΛΙΤΕΥΣΗ
«Οι καθυστερημένες, αποσπασματικές και πρόχειρα σχεδιασμένες πολιτικές της κυβέρνησης για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις επιδεινώνουν περαιτέρω την ήδη ασφυκτική οικονομική τους κατάσταση, απειλώντας ουσιαστικά την επιβίωσή τους, με ανυπολόγιστες συνέπειες για την ελληνική οικονομία και κοινωνία. Οι επιχειρήσεις αυτές έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην κοινωνική συνοχή και ευημερία της χώρας, καθώς η συμβολή τους στην απασχόληση, την ανταγωνιστικότητα, την ανάπτυξη είναι τεράστια και ουσιαστικά αποτελούν την ελπίδα για την οικονομία της χώρας».
Αυτή η περιγραφή δεν ανήκει σε βουλευτή της τωρινής μείζονος αντιπολίτευσης. Αποτελεί απόσπασμα κοινής επίκαιρης ερώτησης που κατέθεσαν πολλοί βουλευτές του ΠΑΣΟΚ όταν το κόμμα ήταν στην αντιπολίτευση, τον Ιανουάριο του 2009. Μεταξύ αυτών και ο νυν υπουργός Οικονομικών Γιώργος Παπακωνσταντίνου.
Περίμεναν επιδοτήσεις, εισπράττουν αέρα κοπανιστό1 «Οταν ανακοίνωσαν τις περικοπές, είχα ξοδέψει 90.000 ευρώ»
Στη μέση άφησε τον εκσυγχρονισμό της επιχείρησής του με πλακάκια και είδη υγιεινής ο Μιχάλης Φράσκος. Είναι ένας από τους χιλιάδες που έμειναν τελευταία στιγμή έξω από το πρόγραμμα λόγω της περικοπής των προβλεπόμενων κονδυλίων στο μισό. «Οπως όλοι, έτσι κι εγώ υπέβαλα πέρσι τον φάκελό μου με την προκήρυξη του 1 δισ. Πήρα πολύ υψηλή βαθμολογία και έτσι ξεκίνησα. Σύμφωνα με τον φάκελο, προβλέπονταν 200.000 ευρώ, διατήρηση των θέσεων εργασίας και πρόσληψη ακόμα δύο υπαλλήλων. Οταν ανακοίνωσαν τις περικοπές, είχα ξοδέψει ήδη 90.000 ευρώ από δικές μου αποταμιεύσεις. Σταμάτησα εκεί και αναγκάστηκα να απολύσω έναν υπάλληλο αντί να προσλάβω δύο. Αν χάθηκαν μόνο από το μαγαζί μου τρεις θέσεις εργασίας, φανταστείτε τι γίνεται στην αγορά. Προφανώς δεν μας δίνουν χρήματα γιατί θέλουν να καλύψουν άλλες τρύπες. Θα μπορούσαν όμως να καλύψουν τη συμμετοχή του κράτους μέσω ΦΠΑ ή να την καταβάλουν με δόσεις ώστε να ενεργοποιηθεί το πλήρες πακέτο από την Ε.Ε. Το χειρότερο είναι ότι ακόμα και αν είχε εγκριθεί ο φάκελός μου δεν θα έπαιρνα χρήματα πριν από το 2012, όπως θα γίνει με όλους όσοι επένδυσαν. Πώς θα κινηθεί η αγορά έτσι;». 2 «Κράτησαν τα λεφτά για να κλείσουν άλλες τρύπες»
Επένδυσε 140.000 ευρώ για πλήρη ανακαίνιση, καινούργια μηχανήματα και εξοπλισμό και αναβάθμιση του παραδοσιακού μαγειρείου που άνοιξε ο πατέρας του το 1965 στο κέντρο της Χίου. Ο Ισίδωρος Τσαμπλάκος διπλασίασε και τις θέσεις εργασίας όπως όφειλε, σύμφωνα με την πρόταση που είχε καταθέσει. Μαζί με τα κονδύλια που κόπηκαν, του κόπηκαν και τα πόδια... «Οι υποδομές μας ήταν παλιές και χρειαζόμασταν εκσυγχρονισμό για να μπορούμε να δουλέψουμε. Περιμέναμε ένα πρόγραμμα για να μπορέσουμε να το κάνουμε. Πετύχαμε πολύ καλή βαθμολογία και έτσι ξεκινήσαμε με ίδια κεφάλαια και δανεισμό από την τράπεζα, ελπίζοντας ότι μέχρι να τελειώσουμε θα έχουμε πάρει τουλάχιστον μια προκαταβολή για να αποπληρώσουμε το δάνειο. Τελικά καταλήξαμε να κάνουμε διακανονισμούς με εμπόρους και προμηθευτές. Εβαλαν ευτυχώς νερό στο κρασί τους λόγω κρίσης. Εκπληρώσαμε τους απαιτούμενους στόχους χωρίς να πάρουμε λεφτά. Δεν θα το ξανάκανα. Εχω απογοητευτεί. Οι κυβερνώντες κράτησαν τα λεφτά για να κλείσουν άλλες τρύπες. Ευτυχώς που πάει καλά το εστιατόριο και έχω ελπίδες να ξεπληρώσω...». 3 «Δεν θα ασχοληθώ άλλο μαζί τους. Τι να τους πω;»
Μη επάρκεια διαθέσιμων πόρων» ήταν και επισήμως η αρνητική απάντηση προς τον ιδιοκτήτη φούρνου - μίνι μάρκετ στη Βούλα. Ο Σπύρος Στεργίου ζητούσε 110.000 ευρώ για μηχανολογικό εξοπλισμό και μηχανοργάνωση, με τη δέσμευση ότι θα προσλάβει και δύο υπαλλήλους. Κατέληξε να τα κάνει όλα με δικά του κεφάλαια. «Επένδυσα τα χρήματά μου γιατί δεν μπορούσα να μείνω πίσω. Οποιος δεν προσαρμόζεται στα νέα δεδομένα της αγοράς κάνει "κοιλιά" και μετά κλείνει. Επρεπε να εναρμονιστώ για να έχω συνέχεια στην αγορά. Εκανα ό,τι κάνει η Ε.Ε. και δεν κάνει το κράτος, επένδυσα στην ανάπτυξη». Αγανακτισμένος προσθέτει: «Δεν θα ασχοληθώ άλλο μαζί τους. Τι να τους πω; Οτι η πρότασή μου είναι πλήρης και δε μου δίνουν χρήματα; Κανείς δεν πρόκειται καν να μου απαντήσει. Οι συνάδελφοί μου που δεν έχουν δικά τους κεφάλαια για να προχωρήσουν και περιμένουν αναγκαστικά το ΕΣΠΑ είναι σε πολύ δύσκολη θέση».
4 «Είναι το απόλυτο μπάχαλο»
Υπάρχουν όμως και κάποιοι, παρά το πετσόκομμα των κονδυλίων, που κατάφεραν να πάρουν έγκριση. Η κ. Δήμητρα, ιδιοκτήτρια τουριστικής επιχείρησης (τα στοιχεία της στη διάθεση της εφημερίδας) περιγράφει την οδύσσειά της: «Υπέγραψα τη σύμβαση στις 18 Ιουνίου φέτος. Θα έπαιρνα το 40% της επιχορήγησης μέσα σε ένα μήνα. Στις 17 Αυγούστου οι αρμόδιοι μου είπαν, σε ένα εικοσαήμερο. Στις 20 Σεπτεμβρίου μου είπαν στις 30 Οκτωβρίου. Προχθές με ενημέρωσαν ότι ο κ. Χρυσοχοΐδης δε έχει ακόμα υπογράψει και ότι μετά την υπογραφή χρειάζεται ενάμισης μήνας. Εχω ήδη δώσει τα 120.000 ευρώ από τα 180.000 που μου αναλογούν. Είναι το απόλυτο μπάχαλο».
Λ.Σ.
ΠΕΡΙΜΕΝΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟ
Αλλού fast track, αλλού slow motion
Της ΔΗΜΗΤΡΑΣ ΚΑΔΔΑ
Τριπλό πλήγμα επιφέρει στην αγορά η απραξία στο πολύπαθο πεδίο των κοινοτικών επιδοτήσεων και δανείων που περιμένει διακαώς για να «κινηθεί» η αγορά, καθώς η τραπεζική ρευστότητα έχει στερέψει.
Πληθαίνουν οι επιχειρηματίες που μπόρεσαν (ή επιθυμούν) εν μέσω κρίσης να επενδύσουν, αλλά δεν μπορούν να βγάλουν άκρη με το «μπαλάκι» μεταφοράς των κρατικών ευθυνών.
1. Ο ανασχηματισμός του Σεπτεμβρίου, αλλά και η αναπροσαρμογή της πολιτικής διαχείρισης των κοινοτικών κονδυλίων από επιδοτήσεις προς κρατικά δάνεια με τη... χορηγία του ΕΣΠΑ έφερε νέο κύμα καθυστερήσεων στις -λίγες- προκηρύξεις που είχαν προγραμματιστεί για το 2010. Η καθυστέρηση προκαλεί μεγάλη ανησυχία στους επενδυτές, οι οποίοι ακυρώνουν ή αναβάλλουν σχέδια.
Θέλουμε να ξέρουμε
Οπως εξηγούν, αυτό που θέλουν να ξέρουν είναι τουλάχιστον τις ακριβείς προθέσεις της κυβέρνησης. Δηλαδή, τι κίνητρα ή δράσεις σχεδιάζονται για φέτος και το 2011, πότε θα ξεκινήσουν, ώστε να ξέρουν αν είναι επιλέξιμοι και πώς πρέπει να αναπροσαρμόσουν την επενδυτική πολιτική τους.
Ωστόσο, το τοπίο είναι θολό. Ο αναπτυξιακός νόμος (το μέχρι πρότινος βασικό εργαλείο ανάπτυξης), που είχε περάσει το καλοκαίρι από το υπουργικό συμβούλιο, αλλάζει εκ νέου.
Σε γενικές αρχές προθέσεων έχουν παραμείνει και οι ανακοινώσεις των νέου τύπου κρατικών πιστώσεων που υπόσχονται να διανείμουν 5 δισ. στην αγορά έως το τέλος του 2011 (τα 2 δισ. ευρώ φέτος).
2. Το υπουργείο από την πλευρά του «κατηγορεί» πολλές περιφερειακές ή συναρμόδιες διευθύνσεις που καθυστερούν είτε την εκταμίευση κονδυλίων είτε την προκήρυξη προγραμμάτων που έχει ανάγκη η αγορά. Επίσης κριτική ασκείται και για την περικοπή του ΠΔΕ στον βωμό των ελλειμμάτων. Εχει περιορίσει ασφυκτικά τα κονδύλια για εθνικά χρηματοδοτούμενα έργα, αλλά και για τα έργα ΟΤΑ του «Θησέα». Αντιθέτως, λέγεται ότι σε συγκεκριμένα πριμοδοτούμενα προγράμματα, κυρίως υπουργείων, υπάρχουν κονδύλια που μένουν στο... ράφι
3. Υπάρχουν και οι επιχειρηματίες που έχουν ενταχθεί σε κάποιο πρόγραμμα και είναι στην... αναμονή να πάρουν την προκαταβολή για λεφτά που έχουν ήδη καταβάλει.
Ο λόγος για τους δικαιούχους της νεανικής και της γυναικείας επιχειρηματικότητας, αλλά και της 1ης δράσης ΕΣΠΑ όπου ακόμη εξετάζονται οι ενστάσεις (συνολική αξία προκαταβολών περί τα 250 εκατ. ευρώ).
Στην αναμονή είναι και τα κονδύλια αγροτικών επιδοτήσεων του προγράμματος «Αλέξανδρος Μπαλτατζής» (Πρόγραμμα για την ενίσχυση της Μεταποίησης και Εμπορίας Αγροτικών Προϊόντων). Πρόσφατα άναψε το πράσινο φως για την καταβολή προκαταβολής για το έργο DIGI LODGE (του 2009).
Τώρα στα νύχια των τοκογλύφων
Στις τράπεζες με δυσμενείς όρους, στον «μαύρο» δανεισμό και την κλοπή του κράτους με μη απόδοση των προβλεπόμενων φόρων θα αναγκαστούν να καταφύγουν οι μικρομεσαίοι επιχειρηματίες που έμειναν εκτός, λέει ο οικονομολόγος και σύμβουλος επιχειρήσεων, Κώστας Μελαχροινός.
«Θα έπρεπε να δίνονται τα χρήματα σε όσους εγκρίνεται ο φάκελός τους και όταν αξιολογούνται από τις επιτροπές να τους αφαιρείται η άδεια λειτουργίας εάν δεν τήρησαν τα συμφωνηθέντα. Αντ' αυτού έχουμε καθυστερήσεις, υπερνομοθέτηση, απίστευτη γραφειοκρατία και αβεβαιότητα».
Δεν πρόκειται να πάρουν φέτος τα χρήματά τους όσοι εντάχθηκαν στα Επιχειρησιακά Προγράμματα και επένδυσαν πέρσι κεφάλαια για ανάπτυξη της επιχείρησής τους, εκτιμά και ο οικονομολόγος και γ.γ. εταιρείας που χειρίζεται και προετοιμάζει φακέλους ιδιωτών για το ΕΣΠΑ, Νίκος Νικολάου. «Από τις περίπου 48.000 αιτήσεις εγκρίθηκαν 7.000, με αποτέλεσμα επιχειρηματίες να μείνουν ξεκρέμαστοι στο έλεος της κρίσης. Αν είχε δοθεί το 1 δισ. που προβλεπόταν, δεν θα υπήρχε πρόβλημα».
Λ.Σ.
Της ΛΙΑΝΑΣ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥ από την ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου