Ο τρομοκρατικός ρόλος των ΜΜΕ και η σύγχρονη διανόηση

Του Δημήτρη Α. Γιαννακόπουλου *
     
Το Μέσο είναι μήνυμα και το σημερινό κυρίαρχο μήνυμα από τα παλαιά και νέα ΜΜΕ της Ευρώπης είναι πως οι δυτικές κοινωνίες βρίσκονται υπό την ομηρία φανατικών ισλαμιστών, οι οποίοι είναι έτοιμοι να σκορπίσουν αδιακρίτως τον θάνατο στον Δυτικό Κόσμο – όπως άλλωστε έπραξαν και πράττουν στην Ευρύτερη Μέση Ανατολή, στη κεντρική Ασία, στη Ρωσία, στην Ινδοκίνα, ακόμη και στη Κίνα!

Άλλο όμως Ασία και Αφρική και άλλο Ευρώπη και Β. Αμερική, υπονοούν, αν δεν προδηλώνουν...

τα ΜΜΕ των Δυτικών Δημοκρατιών μας! Αυθεντική τρομοκρατία υφίσταται αποκλειστικά στον πολιτισμένο Δυτικό Κόσμο, ή εκεί έξω από αυτόν, όπου πλήττονται Δυτικές Επενδύσεις και γεωπολιτικά συμφέροντα. Έξω από την Ευρώπη και την Β. Αμερική η τρομοκρατία είναι ένα περιπετειώδες διήγημα, ενώ εντός αυτών μια υστερική εικόνα γενικευμένου φόβου: «ο κόσμος μας δέχεται επίθεση από κάποια αιμοδιψή, ισλαμική «Πέμπτη Φάλαγγα», υπονοεί, όταν δεν προδηλώνει η εικόνα των σημερινών ευρωπαϊκών ΜΜΕ! Δεν ήταν ανάγκη να το εκφράσει καταδηλωτικώς αυτός ο πονηρούλης, ακροδεξιός λαϊκιστής Νάϊτζελ Φάρατζ - τον οποίον δυστυχώς προβάλουν ως «τη φωνή της αλήθειας» για το ελληνικό ζήτημα ακόμη και άφρονες έλληνες αριστεροί! Αυτό που είπε αυτός το έδειξαν και το δείχνουν τα περισσότερα ΜΜΕ στην υποτίθεται ώριμη πολιτικώς Ευρώπη μας, η οποία για άλλη μια φορά εμφανίζεται ανιστόρητη!

Τα σημερινά ΜΜΕ της Ευρώπης μοιάζει όχι μόνον να αγνοούν την διανοητική κατασκευή της Πέμπτης Φάλαγγας κατά τον Ισπανικό Εμφύλιο, όπου για πρώτη φορά στο ίδιο θέατρο συγκρούσεων «ξεγυμνώθηκαν» και ταυτίστηκαν ως πολιτική πρακτική, φασίστες και σταλινικοί, αλλά ολόκληρη την διανοητική κατασκευή αυτού που αποκαλούμε Δημοκρατικό Δυτικό Πολιτισμό: πολιτισμός της αμφισβήτησης, της έρευνας, του σοσιαλισμού, του πλουραλισμού και της απομυθοποίησης της ιστορικής μνήμης, διαδικασία που με τη σειρά της προκαλεί μια κοσμοπολιτική αντιμετώπιση του διαφορετικού, του όποιου Άλλου.

Κάπως έτσι, για άλλη μια φορά στην ιστορία της Ευρώπης, παρατηρούμε η δημοσιογραφία να στρέφεται εμμέσως – εκεί όπου δεν συμβαίνει αμέσως (: κρυφοφασιστικά και νεοναζιστικά ΜΜΕ) εναντίον της ιστορίας των ιδεών που αποτέλεσαν εξέλιξη του Διαφωτισμού και των κοινωνικών-κοσμοαντιληπτικών αποκρυσταλλώσεων της δημοκρατικής διανόησης. Και ασφαλώς δεν έχει σημασία τι λέει ο δημοσιογράφος - πώς καλύπτει ενδεχομένως με έναν ουμανιστικό και κοσμοπολιτικό μανδύα πολιτικώς ορθών φράσεων την εικόνα τρόμου που αποσκοπεί ή καταλήγει στην πρόκληση πανικού και ισλαμοφοβίας -  αλλά πώς δείχνει, πώς παρουσιάζει ως γενική εικόνα το ΜΜΕ στο οποίο δουλεύει, τρομοκρατικά επεισόδια, σαν αυτά που διαδραματίστηκαν τις προηγούμενες μέρες στη Γαλλία, με δράστες μερικούς ψυχοπαθείς δολοφόνους που εμφανίζονται να έχουν ως πολιτικό κίνητρο της εγκληματικής τους δράσης την ανάδειξη του εαυτού τους σε «μάρτυρα»! 

Και τα ΜΜΕ έσπευσαν πρόστυχα να ανταγωνιστούν στο πεδίο του φόβου, του τρόμου και του πανικού, ασχέτως αν προσέγγισαν τα γεγονότα με ρατσιστικό ή ισλαμοφοβικό δέος, ή ως ανθρωπιστικό σοκ δημοκρατικών και φιλελευθέρων υπάρξεων. Το Μέσο είναι Μήνυμα (Mc Luhan) και το Μέσο στην σημερινή Ευρώπη, η οποία περνά με οδύνες και δραματικές αντιφάσεις από τη νεωτερικότητα στη μετανεωτερικότητα, μεταβάλλεται από φορέας αγοραίων ιδεολογιών σε φορέα μιας γενικής, ultimate/θεμελιώδους ιδεολογίας: της ιδεολογίας του τρόμου.

Τα επιμέρους μηνύματα στα παλαιά και νέα ΜΜΕ χάνονται πλέον με την έννοια των διαφορών τους - όπως ακριβώς θα χαθεί και το δικό μου σε αυτό το σημείωμα - και οι πολιτικές αποχρώσεις καταλήγουν να σκεπάζονται από το μαύρο: Το μαύρο φάντασμα μιας παράλογης, γενικευμένης απειλής εναντίον μιας Ευρώπης που έχει διαπαιδαγωγηθεί τα τελευταία χρόνια με την αφήγηση του Ολοκαυτώματος και την «ενότητα μέσα από τη διαφορετικότητα»!

Μόνον που η παιδαγωγική αυτή, αγαπητέ αναγνώστη, αναπτύχθηκε στη βάση του Κοινωνικού ή Σοσιαλιστικού Ευρωπαϊκού Κράτους, του Κράτους Δικαίου και των «welfare states» - στη βάση της παιδαγωγικής της σύγχρονης ευρωπαϊκής, ή δυτικής, αν προτιμάς, διανόησης και μιας σοσιαλιστικής ή σοσιαλ-δημοκρατικής πολιτικής οικονομίας με βιοοικονομικές μάλιστα αρχές σε κάμποσες περιπτώσεις ολοκληρωμένης μεταβιομηχανικής προσέγγισης!

Τί γίνεται, ωστόσο, όταν η πολιτική οικονομία του καπιταλισμού εισέρχεται σε σοβαρή δομική κρίση εξαιτίας της υπερσυσσώρευσης, πόλωσης των κεφαλαίων, χρηματοπιστωτικής φούσκας και της νεοφιλελεύθερης κουλτούρας και οικονομικής πρακτικής; Πανικός γίνεται και εκφοβισμός που μεταφέρεται από το πεδίο της οικονομίας σε εκείνο των κοινωνικών και διεθνών σχέσεων. Πάρτι εκφασισμού γίνεται και οι δυτικές κοινωνίες μετατρέπονται σε βασίλεια προβοκατόρων, σπεκουλαδόρων, κινδυνολόγων και τρομοποιών, όπου αναβιώνουν ως φάρσα θρησκευτικές συγκρούσεις και μεσαιωνικές μορφές κατηγοριοποιήσεων των κοινωνικών αντιπαλοτήτων και κοινωνικών ή διεθνών διενέξεων.

Τα ΜΜΕ τυφλωμένα μέσα στην αγορά του ανταγωνισμού τους, σκορπίζουν τον πανικό, εμπορευόμενα τον τρόμο, το μοναδικό ιδεολόγημα που έχει αξία στις μέρες της σύγχρονης παγκοσμιοποίησης… και η διανόηση είτε αποσύρεται στο περιθώριο, είτε γελοιοποιείται στα κανάλια. Ξανάγιναν πάλι μαζικά γραφικοί οι άνθρωποι του πνεύματος και του μεθοδολογικά καλοδομημένου στοχασμού! Τί ξέρουν αυτοί από την αγορά; Τι καταλαβαίνουν από την μαζική παραγωγή τρόμου στην Ευρώπη μας δια της ισλαμοφοβίας; Αυτοί και αν καταλαβαίνουν την σύγχρονη οικονομία του τρόμου, η οποία συνδέεται ασφαλώς με την πολιτική οικονομία του ολοκληρωτικού καπιταλισμού, αλλά ποιος τους δίνει σημασία ενώπιον της πολεμικής εικόνας που μεταδίδεται επιτήδεια μονταρισμένη από την Γαλλία! Τώρα τον λόγο έχουν τα όπλα που, πριν σκοτώσουν ανθρώπους, δολοφονούν μαζικά τα δικαιώματα για τα οποία αγωνίστηκε και αγωνίζεται η διανόηση.

Η υπερπροβολή των τρομοκρατικών επεισοδίων στη Γαλλία και κυρίως η γενική εικόνα πολέμου και αποσταθεροποίησης που δόμησαν τα ΜΜΕ, καταλήγει τελικά να διαμορφώνει το πολιτικό πρόπλασμα για ισοπέδωση όλων εκείνων των δικαιωμάτων που συνθέτουν τον Δημοκρατικό Ευρωπαϊκό Πολιτισμό. Και αυτό πραγματοποιείται και από δεξιά και από αριστερά και από αυτά τα μέσα που εμπορεύονται την ισλαμοφοβία και από εκείνα που εμφανίζονται να την καταπολεμούν. Δυστυχώς η εικόνα, δηλαδή το μήνυμα προς τον αποδέκτη τους είναι κοινό, υποκρύπτοντας τα οικονομικά και ηγεμονικά σημαίνοντα αυτού του γενικευμένα φοβικού σημαινομένου: η Ευρώπη κινδυνεύει από την ισλαμική Πέμπτη Φάλαγγα!

Κι όμως, αγαπητέ αναγνώστη, αν από κάτι κινδυνεύει η Ευρώπη είναι η πολιτική υποκρισία με την οποία αντιμετωπίζουν την σύγχρονη καπιταλιστική κρίση σε αυτήν οι ευρωπαϊκές ελίτ, αλλά και ένα σημαντικό μέρος της πολιτικοποιημένης κοινωνίας των «πολιτών» της. Η κρίση των ιδεολογιών που συνδέεται απολύτως με την πολιτική διάσταση αυτής της οικονομικής κρίσης, οδηγεί αναπόδραστα τα ΜΜΕ να ανταγωνίζονται στην αγορά της ιδεολογίας του τρόμου. Και εντός αυτού του περιβάλλοντος ο διανοούμενος αποκλείεται ως «παράφρων»!

Είναι φυσικό! Στο τρελλάδικο παράφρων είναι ο ερευνητής της τρέλας και ασφαλώς εκείνος που επιχειρεί να εξηγήσει στον τρελό με γνωστικούς/ιστορικούς όρους, την τρέλα που τον βασανίζει και τις επιπτώσεις της στον ίδιο και στους άλλους! Μόνον που αυτό το τρελλάδικο στην σημερινή Ευρώπη, όπως ακριβώς και λίγο πριν από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και μεταξύ αυτού και του Δευτέρου, έχει συγκεκριμένη πολιτική ταυτότητα: Είναι ο φασισμός που κατά ένα διαλεκτικό τρόπο συμπαράγεται από την αντίθεση δεξιών και αριστερών λαϊκιστών, ενώ καλλιεργείται έμμεσα και υποκριτικά από τους δήθεν ευαίσθητους υποστηρικτές των ανθρωπίνων και πολιτικών δικαιωμάτων του κέντρου! 

* Ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος είναι διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης, ειδικός σε θέματα πολιτικής και διακυβέρνησης στην Ευρασία.

Από activistis