Πυρήνες, εκλεγμένες επιτροπές, «πηγαδάκια», μικροδιαδηλώσεις, συγκεντρώσεις, δημοσιεύματα, ανακοινώσεις, κάτω από τα απειλητικά βλέμματα των ασφαλιτών, συνιστούν ένα πλέγμα δυναμικό, ζωντανό, ευέλικτο και τελικά επικίνδυνο...
για το καθεστώς.
Πριν από το ξεκίνημα του αντιδικτατορικού φοιτητικού κινήματος, ο φοιτητικός χώρος ήταν πλήρως διασπασμένος. Καμιά συλλογική εκδήλωση. Ανεξάρτητες παρέες υπήρχαν, με διάφορα ενδιαφέροντα. Σχέσεις μεταξύ των παρεών ελάχιστες. Κανείς δεν γνώριζε τι ρόλο παίζει ο άλλος.
Κάποιο απόγευμα, κατά τη διάρκεια του μαθήματος, φοιτητές διορισμένοι στα διοικητικά συμβούλια των φοιτητικών συλλόγων μπαίνουν στην αίθουσα για ανακοινώσεις. Ηταν η πρώτη φορά που συνέβαινε κάτι τέτοιο. Εγινε αντιπαράθεση μαζί τους. Κάποιοι γνωριστήκαμε και δημιουργήθηκε αμέσως ο αντιστασιακός πυρήνας της σχολής.
Αμέσως μετά, η διορισμένη από το καθεστώς Διοικούσα Επιτροπή Συλλόγων ΕΜΠ οργανώνει, για πρώτη φορά, φοιτητική συγκέντρωση στο αμφιθέατρο Γκίνη, τον Ιανουάριο 1972. Ο πυρήνας που μόλις είχε σχηματιστεί δραστηριοποιείται. Δεν είχαμε ιδέα από φοιτητικό συνδικαλισμό. Δεν ξέραμε τι διαφέρει η συγκέντρωση από τη συνέλευση, δεν ξέραμε πώς λειτουργεί η συνέλευση. Τι είναι σύλλογος. Ψάξαμε και βρήκαμε προδικτατορικούς φοιτητές με συνδικαλιστική δράση. Μας ενημέρωσαν, μας παρέπεμψαν στον Αστικό Κώδικα και μας έδωσαν καταστατικά των παλαιών φοιτητικών συλλόγων. Διαβάζαμε, ρωτούσαμε και συζητούσαμε. Αποφασίσαμε να διαλύσουμε τη συγκέντρωση αφού δεν θα μπορούσαμε να την ελέγξουμε.
Στη συγκέντρωση τρέμαμε. Ηταν όμως ωραία τρεμούλα. Τη συγκέντρωση αυτή τη θυμάμαι περισσότερο από όλες τις μετέπειτα δράσεις μας. Η αντιπαράθεση με τους διορισμένους έγινε σε χαμηλούς τόνους. Ζητήσαμε συνέλευση για να πάρουμε αποφάσεις, αμφισβητώντας τη σημασία της συγκέντρωσης. Εγινε κόντρα και η συγκέντρωση διαλύθηκε. Εμειναν μόνοι τους οι διορισμένοι στο αμφιθέατρο.
Αρχισαν οι κλήσεις στην Ασφάλεια, στην οποία οι φοιτητές δοκίμασαν τόσο τις απειλές όσο και τους άγριους ξυλοδαρμούς των ασφαλιτών. Εκεί προβάλαμε το άλλοθι των φοιτητικών προβλημάτων. Ομως ξέραμε από την αρχή ότι η δράση μας στρεφόταν εναντίον της δικτατορίας.
Μετά τη συγκέντρωση αυτή άρχισε να υπάρχει μια σχετική κινητικότητα στον φοιτητικό χώρο, η οποία αυξάνεται με τη διαδικασία συλλογής υπογραφών για την προσφυγή στα δικαστήρια με το αίτημα του διορισμού νέων διοικητικών συμβουλίων στους φοιτητικούς συλλόγους και τη διενέργεια εκλογών. Η διαδικασία αυτή επέτρεψε τη συγκρότηση του φοιτητικού χώρου. Γνωριστήκαμε, αποκτήσαμε συνοχή και αρχίσαμε να απομονώνουμε δυναμικά τους διορισμένους. Οι τελευταίοι δεν μπορούσαν πια να σταθούν στο προαύλιο. Με κάθε αφορμή που δινόταν οργανώναμε κινητοποιήσεις.
Οσοι φοιτητές έβγαιναν μπροστά τούς καλούσαμε στους πυρήνες χωρίς άλλες διατυπώσεις. Αρκούσε ότι δημόσια τόλμησαν να εκφράσουν τη δημοκρατική τους άποψη. Δεν λαθέψαμε ούτε μια φορά. Οι πυρήνες λειτουργούσαν περισσότερο σαν φιλικές παρέες. Η ζεστασιά στις σχέσεις, η αλληλοαποδοχή, ο αλληλοσεβασμός, ακόμη και όταν διαφωνούσαμε, ήταν μια όαση μέσα στη μουντή έρημο της χούντας.
Με εκλογές στους πυρήνες οργανώθηκε το Διαπολυτεχνειακό όργανο και αργότερα, με εκλογές επίσης, το Διασχολικό. Αυτά τα όργανα ήταν συντονιστικά και ανταλλαγής πληροφοριών και απόψεων και όχι καθοδηγητικά-ηγετικά.
Ταυτόχρονα, με την παράνομη οργάνωση του κινήματος λειτουργούν οι συνελεύσεις και οι συγκεντρώσεις, όπου εκλέγονται επιτροπές, τα ονόματα των οποίων δίδονται στη δημοσιότητα. Επιτροπές και πυρήνες συνεργάζονται αρμονικά και στην πλειονότητά τους αποτελούνται από τους ίδιους φοιτητές.
Ο τρόπος λειτουργίας, δράσης και οργάνωσης του αντιδικτατορικού φοιτητικού κινήματος δεν μοιάζει καθόλου με εκείνο των αντιστασιακών οργανώσεων. Πυρήνες, εκλεγμένες επιτροπές, «πηγαδάκια», μικροδιαδηλώσεις, συγκεντρώσεις, δημοσιεύματα, ανακοινώσεις, κάτω από τα απειλητικά βλέμματα των ασφαλιτών, συνιστούν ένα πλέγμα δυναμικό, ζωντανό, ευέλικτο και τελικά επικίνδυνο για το καθεστώς. Οι ασφαλίτες ψάχνουν για υποκινητές και παράνομες κομμουνιστικές οργανώσεις. Υποβαθμίζοντας το αυτόνομο κίνημα εκ των πραγμάτων του δίνουν χρόνο για να αναπτυχθεί.
Το φθινόπωρο 1972 διενεργούνται φοιτητικές εκλογές κάτω από άγρια τρομοκρατία και απροκάλυπτη νοθεία. Επιχειρούμε να επιβάλουμε ελεύθερες εκλογές. Δεν τα καταφέρνουμε, εκτός από δύο σχολές. Η αντιπαράθεση όμως αυτή δείχνει ότι στους πανεπιστημιακούς χώρους το κίνημα είναι παντοδύναμο, δίχως αντιπάλους, εκτός των ασφαλιτών που σουλατσάρουν σε όλους τους χώρους απειλώντας και συλλαμβάνοντας τους αντιστασιακούς φοιτητές.
Ακολουθεί έξαρση του κινήματος στο Πολυτεχνείο τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο 1973, εισβολή της αστυνομίας, άγριοι ξυλοδαρμοί ακόμη και μέσα στην αίθουσα της συγκλήτου, κλείσιμο του Πολυτεχνείου, παραίτηση τη συγκλήτου.
Το καθεστώς, ανήμπορο να καταστείλει το κίνημα, διακόπτει την αναβολή στράτευσης δεκάδων φοιτητών και τους στέλνει στα στρατόπεδα. Ετσι προκαλεί την κατάληψη της Νομικής, στην οποία για πρώτη φορά το κίνημα έχει την ενεργή συμπαράσταση και μη φοιτητικού πληθυσμού.
Στον στρατό ο αγώνας δίνεται ώστε να μη φωνάξουμε συνθήματα υπέρ του καθεστώτος. Νομίζω τα καταφέραμε. Βρισκόμαστε υπό συνεχή παρακολούθηση. Οσοι ήταν οργανωμένοι πέρασαν από τα κολαστήρια της ΕΣΑ.
Καμιά σημασία δεν δώσαμε στην εκπαίδευση των όπλων, αν και οι περισσότεροι πιστεύαμε ότι ο εμφύλιος πόλεμος είναι αναπόφευκτος προκειμένου να περάσουμε στον σοσιαλισμό.
Αντιφατικό επίσης φαίνεται ή είναι και το γεγονός ότι, ενώ πιστεύαμε στην αναγκαιότητα του εμφυλίου, οργανώναμε ένα απολύτως ειρηνικό κίνημα και όχι παράνομες οργανώσεις δυναμικής δράσης, απέναντι σε μια βίαιη και παράνομη στρατιωτική δικτατορία, η οποία βασάνιζε, φυλάκιζε και τρομοκρατούσε κάθε άνθρωπο που τολμούσε να πει τη διαφορετική άποψή του. Ερώτημα προς ερμηνεία.
Εξέγερση Πολυτεχνείου. Μόλις την προηγούμενη μέρα είχα φτάσει στην Αθήνα μετά την επαναχορήγηση αναβολής στράτευσης στους στρατευμένους φοιτητές από τη δοτή κυβέρνηση Μαρκεζίνη.
Η παρουσία των στρατευμένων φοιτητών στο Πολυτεχνείο, που ήταν κουρεμένοι και κάποιοι με στρατιωτικά ακόμη, ανυψώνει το ηθικό των συγκεντρωμένων. Θεωρήθηκε νίκη του κινήματος, μια και ήταν πάγιο αίτημά του η επιστροφή τους.
Βρίσκομαι μπροστά σε ένα κίνημα που ξεπερνά και τους ίδιους τους φοιτητές που το προκάλεσαν. Πολύ περισσότερο εμένα που για εννέα μήνες βρισκόμουν στον στρατό.
Λίγο-πολύ, κοιτάζω τα πράγματα σαν χαμένος. Οντας ανένταχτος στερούμουν και γραμμής…
Εξαρση της καλής πλευράς των ανθρώπων. Της συλλογικότητας, της αλληλεγγύης, του αλληλοσεβασμού. Το άδολο ενδιαφέρον όλων για όλους.
Με την άδεια της συντονιστικής αναλαμβάνω να βοηθήσω τη διεξαγωγή της συνέλευσης των μαθητών. Βρίσκομαι στην εξής κατάσταση: οι μαθητές κάθονται ήσυχα και από το βήμα παρελαύνουν οι εκπρόσωποι των μικρών αριστερών οργανώσεων που προσπαθούν να μεταλαμπαδεύσουν στους μαθητές το άπλετο φως της οργάνωσής τους…
Ευτυχώς δίχως αντιρρήσεις, αποχωρούν και αφήνουν μόνους τους τούς μαθητές να συζητήσουν και να εκλέξουν την επιτροπή τους.
Η αυθόρμητη εξέγερση οδηγήθηκε σε μετωπική σύγκρουση με το αρματοφόρο καθεστώς. Το σύνθημα «ή τώρα ή ποτέ», που εξέφραζε με τον πλέον δραματικό τρόπο πως «μόνο εμείς υπάρχουμε», βρήκε την αιματηρή πραγμάτωσή του.
Οι οργανωμένες δυνάμεις όχι μόνο δεν μπόρεσαν να επηρεάσουν την εξέλιξη της εξέγερσης αλλά, αντίθετα, κατά τη διάρκεια του τριημέρου, διαλύθηκαν με την ουσιαστική έννοια του όρου. Οι «γραμμές» δεν τηρήθηκαν. Οι καθοδηγητές απέτυχαν. Τα μέλη αυτονομήθηκαν.
Τα αριστερά ηγετικά σχήματα δεν θέλησαν ή δεν μπόρεσαν να προσαρμόσουν τη θεωρία τους στην πραγματικότητα. Αντίθετα… Επόμενο ήταν, λοιπόν, και στο Πολυτεχνείο να βρεθούν εκτός πραγματικότητας.
Αυτό το αυτόνομο κίνημα, που δεν είχε καθοδηγητές και οπαδούς, αλλά μόνο συμμετέχοντες, είχε πάθος, ένταση, ενέργεια, συγκινήσεις, χαρά, ανιδιοτέλεια, αξιοπρέπεια, συντροφικότητα και φιλία. Η αίσθηση ότι συμμετείχες στη δημιουργία ιστορικών γεγονότων σού έδινε μια πληρότητα που άγγιζε τα όρια της ευτυχίας.
Ολύμπιος Δαφέρμος*
(*) Ο Ολύμπιος Δαφέρμος ήταν φοιτητής της σχολής Μηχανολόγων-Ηλεκτρολόγων του ΕΜΠ την περίοδο της δικτατορίας. Συμμετείχε στο αντιδικτατορικό φοιτητικό κίνημα, στρατεύτηκε από το καθεστώς και υπήρξε μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής της κατάληψης του Πολυτεχνείου. Εχει γράψει σημαντικές μελέτες για το φοιτητικό κίνημα. Το πιο πρόσφατο βιβλίο του είναι η μαρτυρία «Από την ελπίδα στην απόγνωση, 1973-2013» (εκδ. Γαβριηλίδης).
Από efsyn
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου