Τετάρτη 17 Δεκεμβρίου 2014

Ο «ελαφρολαϊκισμός» του Θεοδωράκη.

Λαϊκισμός είναι στάση και συμπεριφορά που συναντάται στην πολιτική και στην τέχνη, και χαρακτηρίζεται από υπερβολική και μη αυθεντική λαϊκότητα. 

Λαϊκισμός είναι η κατ’ επίφαση λαϊκότητα, αυτό που δείχνει λαϊκό ενώ στην πραγματικότητα δεν είναι παρά μόνο μια προσποίηση. 

Ο Λαϊκιστής έχει ανάγκη να παριστάνει ότι είναι κομμάτι του λάου και έχει ανάγκη να φέρεται όπως ο λαός. 

Ο λαϊκισμός -ως πολιτική ιδεολογία- διεγείρει συνεχώς την κόντρα και τις διαφορές μεταξύ των συμφερόντων και των επιθυμιών της μάζας του λαού με αυτές των ελίτ. Είναι η προσπάθεια να διεγερθούν υπαρκτές χορδές του λάου που είναι εκ φύσεως ευαίσθητες σε μια συγκεκριμένη...
χρονική στιγμή. Ζητούμενο είναι να πυροδοτηθεί μια συγκεκριμένη, προκαθορισμένη πολλές φορές αντίδραση. Στην Ελλάδα του μνημονίου οι λαϊκιστές ήταν οι ελίτ που χρεοκόπησαν την χώρα μας. Η κυρίαρχη κοινωνική ομάδα άρχισε να υποδεικνύει ως αίτιο της χρεοκοπίας τα προνόμια που απολάμβαναν οι κατώτερες ομάδες, διεγείροντας έτσι ευαίσθητες χορδές των υπολοίπων.


Μετατρέποντας περιοδικά ορισμένες κοινωνικές ομάδες σε ελίτ ή «ρετιρέ» της τάξης των εργαζομένων, κατάφεραν να στρέψουν την μια ομάδα εργαζομένων εναντίον της άλλης. Μέσω του κοινωνικού αυτοματισμού «μοριο-ποίησαν» την κοινωνία και την πολιτική σκηνή και κατάφεραν να παραμείνουν οι ίδιοι ενωμένοι και ασφαλείς. Υπό άλλες συνθήκες θα είχαν καταλήξει στο ειδώλιο καθώς άφησαν την χώρα χωρίς σχέδιο, χωρίς αρχή μέση και τέλος. 

Ως αποτέλεσμα σήμερα στην Ελλάδα έχουμε 45 κόμματα και μερικές εκατοντάδες πολιτικές κινήσεις. Έχουμε τουλάχιστον 50 διαφορετικές αναλύσεις και απαντήσεις στην κρίση. Ο καθένας παρουσιάζει το άλλον ως φταίχτη και ως αίτιο της χρεοκοπίας που βιώνουμε, και που σχεδόν όλοι αντιλήφτηκαν με τριετή καθυστέρηση.

Απέναντι όλων αυτών ανακυκλώνεται στην εξουσία μια συμπαγής ολιγομελής ομάδα με μια πολιτική ανάλυση που καθιστά την χώρα €-προτεκτοράτο. 

Στην περίπτωση του Στ. Θεοδωράκη ο λαϊκισμός είναι υπαρκτός. Μέλος των ελιτ και ο ίδιος, ασπάζεται πλήρως την κυρίαρχη πολιτική ανάλυση που καθιστά την χώρα €-προτεκτοράτο. Όταν όμως υπεισέρχεται στο αίτιο της κρίσης υποδεικνύει ως γενεσιουργό αιτία την πολιτική -κατ επέκταση- τον πολίτη, τα κόμματα, και τις κομματικές ελίτ. Κινείται τονίζοντας τις διαφορές μεταξύ των συμφερόντων και των επιθυμιών της μάζας του λαού με αυτού που παρουσιάζει ως ελίτ. 

Ως ανάλυση απευθύνεται σε μορφωμένους πολίτες με «ελαφριά», ως επί το πλείστον επιφανειακή, πολιτική ανάλυση και μηδενική πολιτική εμπειρία ή δράση και για αυτό θα αποκαλέσουμε τον λαϊκισμό του Θεοδωράκη «ελαφρολαϊκισμό». 

Προφανώς όμως υπάρχει κάτι σκοτεινό στην όλη εικόνα. 

Ο λαϊκιστής Θεοδωράκης προσπαθεί να φερθεί όπως θεωρεί ότι θα ήθελε ο Λαός να φερθεί ένας πολιτικός. Η πρακτική αυτή έχει ως αφετηρία τον φασισμό και το πρόσωπο του ηγέτη, που αναδεικνύει τον εαυτό ως πρότυπο ή υπόδειγμα μιας πολιτικής συμπεριφοράς. Συναντάται στην βασιλευόμενη Δημοκρατία και σε πολιτεύματα με πρότυπο έναν πολίτη μη πολιτικό. Ποιο κοντά στην Πολιτεία του Πλάτωνα πιο μακριά από τον άνθρωπο ως «πολιτικό ον» του Αριστοτέλη.

Όμως η επιφανειακή πολιτική ανάλυση και μικρή πολιτική εμπειρία του Θεοδωράκη δεν του επιτρέπει να παίξει με οτιδήποτε άλλο πλην της επικοινωνίας ενός ελαφρολαϊκισμού.