«Εξυπνα» τηλέφωνα, παμπόνηρες χρεώσεις

Στους καταναλωτές πετούν το μπαλάκι οι εταιρείες * ΕΚΠΟΙΖΩ: Δεν ενημερώνουν επαρκώς

Ηλυπητερή στο λογαριασμό του κινητού του έγραφε ότι έχει χρεωθεί με επιπλέον 320,70 ευρώ για χρήση Διαδικτύου (Internet) και συγκεκριμένα για όγκο δεδομένων 55,3 ΜΒ. «Δεν γίνεται, κάποιο λάθος θα 'χει γίνει» σκέφτηκε. «Δεν έχω σύνδεση στο Ιντερνετ».

Ακόμα όμως δεν γνώριζε πως εκτός από τον ίδιο, ακόμα εκατοντάδες χρήστες έχουν επιβαρυνθεί με ποσά, πολλές φορές και ιλιγγιώδη, επειδή το έξυπνο κινητό (;) τους έκανε του...

«κεφαλιού» του.

Ο καταγγέλλων, τα στοιχεία του οποίου βρίσκονται στη διάθεση της «Ε», τηλεφώνησε στον πάροχο κινητής τηλεφωνίας. Επειτα από ένα λαβύρινθο ηχογραφημένων μηνυμάτων, «για πληροφορίες σχετικά με το λογαριασμό σας πατήστε ένα», «για το τεχνικό τμήμα δύο», «για το» άλλο «πατήστε 3» κ.λπ., έφτασε επιτέλους να ακούσει μια ζωντανή γυναικεία φωνή: «Γεια σας, ονομάζομαι Κοτζ..., πώς μπορώ να σας εξυπηρετήσω;».

Οι τυποποιημένες απαντήσεις της όμως δεν διέφεραν και πολύ από τα ηχογραφημένα μηνύματα. Αυτό που λίγο-πολύ τη ρώτησε είναι «πώς γίνεται να μην έχω κάνει σύνδεση/συμβόλαιο για Ιντερνετ, ως εκ τούτου να μην έχω πρόσβαση στο Διαδίκτυο, να σερφάρω μόνο μέσω Wi-Fi (ασύρματο τοπικό και δωρεάν δίκτυο) και εσείς, παρ' όλα αυτά, όχι απλά να με χρεώνετε, αλλά να με υπερχρεώνετε;».

Προσοχή στα «ψιλά» γράμματα

Γρήγορα του κατέστη σαφές πως η εταιρεία-πάροχος δεν έχει καμία ευθύνη, οπότε φταίει ο ίδιος που δεν κοίταξε στα «ψιλά γράμματα» του «έξυπνου» κινητού (smart phone) που έχει, χωρίς όμως να τους έχει πει ότι είναι κάτοχος τέτοιας συσκευής. Το μόνο, πάντως, που έλεγαν οι οδηγίες είναι, γενικά, ότι τα έξυπνα τηλέφωνα προβαίνουν σε αυτόματες ενημερώσεις από μόνα τους. Είτε για να αναβαθμίσουν το λογισμικό τους ή, π.χ., εάν υπάρχει μια εφαρμογή που λέει τον καιρό, διαρκώς θα ψάχνει σύνδεση για να ενημερωθεί.

Από άλλες, γραπτές καταγγελίες, διαβάζουμε για χρήστες οι οποίοι λένε, μεταξύ άλλων, ότι «ο λογαριασμός μου κάθε μήνα δεν ξεπερνούσε τα 40 ευρώ. Ελαβα τον τελευταίο λογαριασμό με το υπέρογκο ποσό των 539 ευρώ. Αφού επικοινώνησα με την εταιρεία ενημερώθηκα για πρώτη φορά ότι στη σύνδεσή μου ήταν ενεργοποιημένη επίσης η σύνδεση του Ιντερνετ. Η εταιρεία ως ώφειλε δεν με ενημέρωσε... με αποτέλεσμα να μην έχω το δικαίωμα επιλογής ώστε να ζητήσω την απενεργοποίησή της».

Οι νομικοί σύμβουλοι της Ενωσης Καταναλωτών ΕΚΠΟΙΖΩ λένε πως «οι καταγγελίες για υπερχρέωση σε σχέση με όγκο διαδικτυακών δεδομένων ξεκίνησαν από τότε που βγήκαν τα έξυπνα τηλέφωνα στην αγορά». Μόνο για το εννιάμηνο του 2011, το 90% των καταγγελιών που έχουν δεχτεί αφορά τέτοιους φουσκωμένους λογαριασμούς. Ωστόσο, αυτή είναι η μία όψη του νομίσματος. Ο Βίκτωρας Τσιαφούτης, νομικός σύμβουλος στην ΕΚΠΟΙΖΩ, τονίζει πως «πρέπει από την αρχή της αγοράς κάποιας καινούργιας συσκευής ή νέας σύνδεσης, η υπηρεσία 3G να είναι απενεργοποιημένη από τον πάροχο και μόνο εάν ο χρήστης το επιθυμεί να ενεργοποιηθεί. Οι εταιρείες βέβαια κάνουν ακριβώς το αντίθετο».

Σε ότι αφορά τη σύνδεση μέσω Wi-Fi, συνεχίζει ο κ. Τσιαφούτης, «όταν η ποιότητα του σήματος στο ασύρματο δίκτυο δεν είναι καλή, υπάρχει μια υπηρεσία που αρχίζει και σε χρεώνει αυτόματα μέσω 3G». Δηλαδή, μπορεί κάποιος χρήστης να έχει ενεργοποιημένη την αναζήτηση του ασύρματου δικτύου, να περπατάει, να περάσει από κάποιο κατάστημα που έχει ξεκλείδωτο δίκτυο, το τηλέφωνο θα το εντοπίσει, αλλά επειδή ο χρήστης απομακρύνεται και η ποιότητα του σήματος χάνεται, το έξυπνο τηλέφωνο θα αρχίσει να τον χρεώνει.

«Την ευθύνη», καταλήγει ο κ. Τσιαφούτης, «έχουν στο ακέραιο οι εταιρείες που δεν ενημερώνουν επαρκώς». Αλλοι νομικοί σύμβουλοι της ΕΚΠΟΙΖΩ προσθέτουν πως η ευθύνη των εταιρειών είναι τριπλή. Αφ' ενός οι παραπάνω πρακτικές χρέωσης «προσκρούουν στις διατάξεις του Ν.2251/94 όπως τροποποιήθηκε και ισχύει και συγκεκριμένα στα άρθρα 2 και 4 περί προστασίας και ενημέρωσης του καταναλωτή καθώς και τις συμβάσεις από απόσταση». Επίσης, «από τα καταστήματα των εταιρειών, αγοράζουμε τις συσκευές μας και επίσης οι ίδιοι μας στέλνουν τους λογαριασμούς, οπότε οφείλουν να μας ενημερώσουν».

Εκατοντάδες οι καταγγελίες

Σε περίπτωση καταγγελίας για αμφισβήτηση του ποσού, η συνήθης πρακτική που ακολουθούν οι εταιρείες είναι η άρνηση. Συγκεκριμένα, «ότι οι εν λόγω χρεώσεις είναι τεχνικά ορθές». Από την αλληλογραφία τους με επιτροπές καταναλωτών που τους καταγγέλλουν τους φουσκωμένους λογαριασμούς, «λένε φλυαρίες», πως έγινε με τη συγκατάθεση του χρήστη (!), πως θα έπρεπε να έχει ειδοποιήσει εκ των προτέρων για απενεργοποίηση κ.ά. Αλλού, «καθώς κύριο μέλημα» της εταιρείας είναι η διευκόλυνση του καταναλωτή, προτείνουν, και «εφ' όσον το επιθυμεί» ο πελάτης, την «τμηματική εξόφληση των οφειλών». Αλλού πάλι, πως δεν υποχρεούνται σε καμία περίπτωση να προχωρήσουν σε πίστωση και το «οφειλόμενο ποσό του μητρώου διαμορφώνεται σε 620,23 ευρώ και είναι απαιτητά». Ακόμη όμως και στην περίπτωση που ο χρήστης δικαιωθεί και χρειαστεί να του επιστραφούν χρήματα, καθυστερούν.

Οι δηλωμένες καταγγελίες, εκατοντάδες. Σε fora και σελίδες κοινωνικής δικτύωσης είναι πιο πηγαίες και αυθόρμητες. «Την πάτησα κι εγώ! Με χρέωσαν 488 ευρώ για χρήση 47 ΜΒ. Χωρίς να με ενημερώσουν εγκαίρως, έκαναν φραγή όλων των εξερχόμενων κλήσεων και απαίτησαν άμεσα 300 ευρώ... Χρεώνουν με έναν τιμοκατάλογο που ισχύει εδώ και τρία χρόνια, λες και δεν έχει γίνει καμία τεχνολογική εξέλιξη στις επικοινωνίες από τότε».

Για αθέμιτες εμπορικές πρακτικές και αλλαγή ή τροποποίηση των γενικών όρων συναλλαγών κάνουν λόγο και άλλες οργανώσεις καταναλωτών όπως και νομικοί. Η Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων, αποδέκτης πάρα πολλών καταγγελιών -«κάποιες» όπως λένε «έχουν δικαιωθεί»- αρκείται στο να μιλήσει για την πρόληψη και την ενημέρωση. «Η σωστή ενημέρωση ωστόσο πρέπει να είναι αμφίδρομη. Τόσο από πλευράς καταναλωτή όσο και από πλευράς εταιρείας» αναφέρουν στην ιστοσελίδα τους, ενώ σε αυτό το link... λένε τι πρέπει να προσέχει ο καταναλωτής.

* Η νομιμότητα των παραπάνω πρακτικών και χρεώσεων διερευνάται, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, από τη Γενική Γραμματεία Καταναλωτή.

Του ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΥ από enet

Eνημέρωση καταναλωτών για τη χρήση smart phones

Προστασία καταναλωτών από ανεπιθύμητες χρεώσεις ή υπερχρεώσεις
Τα smart phones έχουν αναδειχθεί σε πολλαπλώς χρήσιμα εργαλεία, καθώς συνδυάζουν τις λειτουργίες ενός κινητού τηλεφώνου, ενός προσωπικού υπολογιστή με σύνδεση στο Διαδίκτυο και, συχνά, μιας συσκευής εύρεσης θέσης και πλοήγησης (GPS). Ωστόσο, κατά τη χρήση τους, είναι σημαντικό να έχετε υπόψη σας ότι:

1. Τα smart phones έχουν σχεδιαστεί, ώστε να παρέχουν εύκολη και άμεση πρόσβαση στο Διαδίκτυο. Για το λόγο αυτό, είναι, συνήθως, εκ των προτέρων ρυθμισμένα, ενώ η δυνατότητα πρόσβασης στο Διαδίκτυο είναι ενεργοποιημένη από τις εταιρίες κινητής τηλεφωνίας σχεδόν σε κάθε πρόγραμμα (συμβολαίου ή καρτοκινητής). Συνεπώς, μόλις τοποθετήσετε την κάρτα συνδρομητή (κάρτα SIM) στο καινούριο σας smart phone και ανοίξετε τη συσκευή, για πρώτη φορά, είναι πολύ πιθανό να έχετε και πρόσβαση στο Διαδίκτυο.
2. Τα smart phones διαθέτουν εφαρμογές σχεδιασμένες, ώστε να συνδέονται αυτόματα στο Διαδίκτυο, όπως ακριβώς ένας προσωπικός υπολογιστής που έχει σταθερή διαδικτυακή πρόσβαση. Κατά συνέπεια: 
   • Μπορείτε να επισκεφθείτε ιστοσελίδες, να συνδεθείτε με το ηλεκτρονικό σας ταχυδρομείο, να επικοινωνήσετε, μέσω σελίδων κοινωνικής δικτύωσης, να "ανεβάσετε" φωτογραφίες, να "κατεβάσετε" μουσική, να δείτε βίντεο και να χρησιμοποιήσετε εφαρμογές, όπως ακριβώς συμβαίνει μέσω του υπολογιστή σας.
   • Επίσης, είναι δυνατό η συσκευή να έχει ρυθμιστεί, ώστε να επιτρέπονται οι αυτόματες ενημερώσεις εφαρμογών (π.χ., πρόβλεψη καιρού, αναβάθμιση λειτουργικού συστήματος κλπ).
3. Η χρήση του Διαδικτύου, μέσω smart phone, περιλαμβάνει χρεώσεις ανάλογα με το πρόγραμμα που έχετε επιλέξει.

• Η χρέωση, συνήθως, υπολογίζεται σύμφωνα με τον όγκο των δεδομένων που λαμβάνονται/αποστέλλονται.
• Ο όγκος των δεδομένων εξαρτάται από παράγοντες όπως είναι το είδος των εφαρμογών, η διάρκεια σύνδεσης, η συσκευή και οι ρυθμίσεις της.
• Σε προγράμματα κινητής τηλεφωνίας, που δεν περιλαμβάνουν προπληρωμένο όγκο δεδομένων, συνήθως, οι χρεώσεις για τη χρήση του Διαδικτύου είναι σημαντικά υψηλότερες. Ωστόσο, σήμερα, οι εταιρίες κινητής τηλεφωνίας προσφέρουν διάφορα προγράμματα τα οποία περιλαμβάνουν προπληρωμένο όγκο δεδομένων σε τιμές πιο συμφέρουσες για τον καταναλωτή. Σε περιπτώσεις, όμως, αποστολής/λήψης όγκου δεδομένων, μεγαλύτερου του προπληρωμένου από το πρόγραμμα επιλογής, υπάρχει το ενδεχόμενο υπερχρέωσης. 
• Επίσης, προσφέρεται, μέσω των συσκευών και κατόπιν επιλογής του χρήστη, η δυνατότητα για πρόσβαση στο Διαδίκτυο με εναλλακτικούς τρόπους (συχνά χωρίς χρέωση) όπως είναι η σύνδεση με ασύρματα τοπικά δίκτυα (WiFi hotspots).
• Ο χρήστης του smart phone έχει τη δυνατότητα να ρυθμίσει τη συσκευή του, ώστε να εμποδίσει την αυτόματη πρόσβαση στο Διαδίκτυο, τόσο για αναβαθμίσεις του λογισμικού της συσκευής όσο και γενικότερα κατά τη χρήση εφαρμογών που απαιτούν πρόσβαση στο Διαδίκτυο.

Σε αυτό το πλαίσιο, η ΕΕΤΤ συστήνει να:

• Ενημερώνεστε αναλυτικά για τα βασικά χαρακτηριστικά της συσκευής που επιλέγετε
• Διαβάζετε προσεκτικά τις οδηγίες χρήσης του smart phone, ώστε να κατανοείτε τις ρυθμίσεις και ιδίως αυτές που αφορούν στη χρήση του Διαδικτύου
• Ενημερώνεστε για τον τρόπο με τον οποίο μπορείτε να αποτρέψετε, εφόσον δεν επιθυμείτε, την αυτόματη σύνδεση της συσκευής σας με το Διαδίκτυο - είτε επικοινωνώντας με την εταιρία κινητής τηλεφωνίας ή διαβάζοντας προσεκτικά τις οδηγίες χρήσης ή απευθυνόμενοι στον αντιπρόσωπο της εταιρίας που κατασκευάζει το κινητό
• Ενημερωθείτε από την εταιρία κινητής για τους μηχανισμούς ενημέρωσης που διαθέτει, σχετικά με τη χρέωση χρήσης του Διαδικτύου, ώστε να αποφεύγετε τις υψηλές χρεώσεις
• Επιβεβαιώνετε εάν και πως η εφαρμογή, που σας ενδιαφέρει, χρησιμοποιεί το Διαδίκτυο πριν προχωρήσετε σε χρήση της
• Ενημερώνεστε αναλυτικά για τα προγράμματα κινητής τηλεφωνίας, που αφορούν στην πρόσβαση στο Διαδίκτυο, τα χαρακτηριστικά και τον τρόπο χρέωσης, ώστε να επιλέγετε το κατάλληλο πρόγραμμα που ταιριάζει στις ανάγκες σας

Προστασία χρηστών & συσκευών από κακόβουλο λογισμικό
Τα smart phones είναι δυνατόν να "μολυνθούν" από κακόβουλο λογισμικό (malware), ακριβώς όπως συμβαίνει και με τους προσωπικούς υπολογιστές. Καθώς ο αριθμός των χρηστών αυξάνεται, τόσο τα περιστατικά αυτά πληθαίνουν, και οφείλονται κυρίως σε:

• Λήψη (download) "μολυσμένων" εφαρμογών από μη νόμιμες ή αξιόπιστες πηγές, οι οποίες είτε περιέχουν ή αποτελούν οι ίδιες κακόβουλο λογισμικό.
• Επιλογή συνδέσμων (links) που εμπεριέχονται σε μηνύματα (sms) ή απαντώνται, κατά την περιήγηση των χρηστών, στο Διαδίκτυο.

Επισημαίνεται ότι η παρουσία και ενεργοποίηση κακόβουλου λογισμικού σε συσκευές smart phones συνεπάγεται κινδύνους, όπως είναι η: 

• συνεχής αποστολή μηνυμάτων και κατ΄ επέκταση οι αυξημένες χρεώσεις στο λογαριασμό
• υποκλοπή προσωπικών δεδομένων
• παρακολούθηση της χρήσης του κινητού
• καταγραφή κλήσεων και μηνυμάτων

Με τα οφέλη της χρήσης των smart phones να είναι σημαντικά, σε καμία περίπτωση, δε θα πρέπει να αποθαρρυνθείτε ή να διστάσετε να προμηθευθείτε μία τέτοια συσκευή. Ωστόσο, για την προστασία και την ασφάλειά σας, η ΕΕΤΤ συστήνει να:

• Μην παραλείπετε τις αναβαθμίσεις του λειτουργικού συστήματος της συσκευής τους, καθώς συχνά οι αναβαθμίσεις περιέχουν σημαντικές προσθήκες ασφαλείας για την αντιμετώπιση κακόβουλου λογισμικού.
• Λαμβάνετε (download) εφαρμογές μόνο από νόμιμες και αξιόπιστες πηγές και αποφεύγετε να επιλέγετε συνδέσμους (links) των οποίων την προέλευση δεν έχετε ελέγξει.
• Είστε προσεκτικοί, κατά τη σύνδεση της συσκευής με ελεύθερα προσβάσιμα, δημόσια ασύρματα τοπικά δίκτυα (free public WiFi hotspots).

Από  eett.gr