Γκρεμίζουν το Λύκειο της Διαμαντοπούλου

ΕΡΕΥΝΑ ΤΗΣ ΟΙΕΛΕ: ΤΟ ΝΕΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΔΕΝ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΝΕΤΑΙ ΣΤΙΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΩΝ ΕΦΗΒΩΝ, ΧΩΡΙΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΩΝ

«Σχολείο εφήβων και όχι σχολείο καθοδηγημένων εκπαιδευτικών προγραμμάτων». Σε αυτές τις οκτώ λέξεις συνοψίζεται τόσο η ουσία όσο και η αποστολή της εκπαιδευτικής βαθμίδας που ακούει στο όνομα Λύκειο και είναι μάλλον η κρισιμότερη στη 12χρονη μαθητική διαδρομή.

Αυτό το Λύκειο, το σχολείο εφήβων δηλαδή, που οφείλει να δίνει εκτός από συμβατικούς βαθμούς και βαθμούς ελευθερίας σε μαθητές, εκπαιδευτικούς και σχολικές μονάδες που να δρουν κατά βούληση, παρουσιάστηκε χθες από τον πρόεδρο της ΟΙΕΛΕ Μιχ. Κουρουτό.

Η πρόταση της ΟΙΕΛΕ επικεντρώνεται και αναπτύσσεται πάνω σε αυτό το δεδομένο. Στο ότι το Λύκειο αποτελεί κατ' εξοχήν εκπαιδευτική βαθμίδα εφήβων και αυτό τη διαφοροποιεί από ...

τις υπόλοιπες, του Γυμνασίου και του Πανεπιστημίου. Είναι επομένως αναγκαίο στο πρόγραμμα σπουδών του, να λαμβάνονται υπόψη οι βιολογικές, συναισθηματικές και κοινωνικές ανάγκες της συγκεκριμένης ηλικίας για διαφοροποίηση, προσωπική και συλλογική έκφραση, δημιουργία και δράση.

Για να το πετύχει αυτό, το Λύκειο πρέπει να μετατραπεί σε βαθμίδα κατ' εξοχήν γενικής παιδείας αλλά με εντελώς διαφορετικό τρόπο από εκείνον της υποχρεωτικής εκπαίδευσης. Δεν θα πρέπει δηλαδή οι μαθητές να εξειδικεύονται σε λίγα μαθησιακά αντικείμενα όπως γίνεται σήμερα, αλλά να εξοικειώνονται και να αποκτούν βασικές δεξιότητες και γνώσεις σε ευρύτερο φάσμα αντικειμένων που πιθανόν να επιλέξουν να σπουδάσουν συστηματικότερα τα επόμενα χρόνια. Απώτερος στόχος του Γενικού Λυκείου είναι να εκπαιδεύει έτσι τον ενεργό πολίτη, ώστε να τον πείσει ότι αξίζει να συνεχίσει τις ακαδημαϊκές του σπουδές. Αυτό θα μπορούσε να είναι το μεγάλο στοίχημα της πολιτείας σε σχέση με την αναβάθμιση του λυκείου.

Η μεγάλη πληγή

Σε ό,τι αφορά τώρα τη μεγάλη «πληγή» του Λυκείου, τη σύνδεσή του δηλαδή με τα ΑΕΙ και τα ΤΕΙ, η ΟΙΕΛΕ προτείνει την πλήρη αποξένωσή του από το σύστημα πρόσβασης, την κατάργηση γνωστικών πεδίων και δεσμών και την πλήρη τόνωση του μορφωτικού του χαρακτήρα.

Για να ανακτήσει όμως τη χαμένη του αξιοπιστία πρέπει το Λύκειο να επικεντρωθεί στην εξεύρεση τρόπων ώστε να πιστοποιεί γνώσεις και δεξιότητες αλλά και να μπορεί να εγγυηθεί τον παρεχόμενο τίτλο σπουδών (το απολυτήριο δηλαδή) διασφαλίζοντας και το αδιάβλητο της έκδοσής του.

Στον αντίποδα τώρα: Η φράση «σχολείο εφήβων» δεν ακούστηκε ούτε στη διάρκεια της παρουσίασης που έκανε η υπουργός Παιδείας πριν από λίγο καιρό για το Νέο Λύκειο ούτε όμως συνυπολογίστηκε το στοιχείο αυτό, κατά το σχεδιασμό του προγράμματος σπουδών του Νέου Λυκείου.

Αυτές τις δομικές αδυναμίες και τις ελλείψεις στο σχέδιο του υπουργείου Παιδείας ανέδειξε χθες εύγλωττα ο κ. Κουρουτός, αφού όπως επισήμανε αυτό:

* Δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες των εφήβων μαθητών, αφού παραγνωρίζει τις ιδιαιτερότητες και τα φυσικά χαρακτηριστικά της ηλικίας τους. Συνεχίζει να τους εμπλέκει στη μαθησιακή διαδικασία με τρόπο ψυχαναγκαστικό, νοσηρά ανταγωνιστικό και παρωχημένο.

* Δεν αντιμετωπίζει το Λύκειο ως μια περιεκτική και σύγχρονη βαθμίδα γενικής παιδείας. Το διαμορφώνει ως βαθμίδα εξειδίκευσης μέσα από πλήθος μαθημάτων που ανταγωνίζονται το ένα το άλλο αφήνοντας το μαθητή αδιάφορο και παθητικό.

* Δεν παρέχει στους μαθητές πραγματική δυνατότητα επιλογής μαθημάτων. Η «ελευθερία των επιλογών» με τον τρόπο που παρέχεται στην πρόταση του υπουργείου είναι ψευδεπίγραφη και περιοριστική, γι' αυτό θα ακυρωθεί στην πράξη της εκπαιδευτικής καθημερινότητας.

Η πρόταση της ΟΙΕΛΕ για το Λύκειο και τους εκπαιδευτικούς στόχους που αυτό οφείλει να υπηρετεί, στηρίχτηκε και σε έρευνα που έγινε σε δείγμα 350 ιδιωτικών εκπαιδευτικών. Στην έρευνα αυτή που διεξήγαγε πρόσφατα το Κλαδικό Ινστιτούτο Εκπαίδευσης της ΟΙΕΛΕ και επεξεργάστηκε το ΚΑΝΕΠ της ΓΣΕΕ (βασικός ερευνητής Νίκος Παΐζης), τέθηκαν τα εξής ζητούμενα:

α) Μορφωτική αυτονομία του Λυκείου στο εκπαιδευτικό σύστημα
β) Κατευθύνσεις στο πρόγραμμα σπουδών
γ) Θεσμοθέτηση βαθμών ελευθερίας του μαθητή και εκπαιδευτικού
δ) Η έννοια των μαθημάτων γενικής παιδείας
ε) Ο κοινωνικός ρόλος του Λυκείου.

Το βασικότερο συμπέρασμα που αναδείχτηκε είναι ότι το Λύκειο έχει χάσει τη μορφωτική αυτονομία του αφού έχει συνδεθεί άμεσα με το σύστημα πρόσβασης σε ΑΕΙ και ΤΕΙ, ενώ ο εκπαιδευτικός και κοινωνικός του ρόλος έχει υποβαθμιστεί σε μεγάλο βαθμό.

Τα υποχρεωτικά μαθήματα στο Λύκειο, σύμφωνα με την έρευνα, θα πρέπει να καταλαμβάνουν κατά μέσο όρο το 51% του εβδομαδιαίου διδακτικού χρόνου, τα κατ' επιλογήν υποχρεωτικά το 29% και τα επιλογής το 20%. Μεγάλη σημασία έχει επίσης να μειώνεται σταδιακά από τάξη σε τάξη το ποσοστό ωρών των υποχρεωτικών μαθημάτων και να αυξάνεται αντίστοιχα το ποσοστό των κατ' επιλογήν υποχρεωτικών και των επιλεγόμενων μαθημάτων. Το Λύκειο πρέπει να δίνει στους μαθητές μεγαλύτερη ελευθερία σε σχέση με τη δυνατότητα επιλογής μαθημάτων.

Οι μαθητές κατά τη διάρκεια της φοίτησής τους θα πρέπει να αποκτούν ορισμένες ικανότητες που χαρακτηρίζονται ικανότητες-κλειδιά. Οι πιο βασικές είναι να έχουν ικανότητα δομημένης επιχειρηματολογίας. Να αναζητούν και να ανταλλάσσουν πληροφορίες, να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες, να συμμετέχουν ενεργά και να συνεργάζονται σε ομάδα, να μπορούν να σχεδιάζουν και να αναλύουν ένα θέμα.

Της ΟΛΥΜΠΙΑΣ ΛΙΑΤΣΟΥ από enet