Η ανασκαφή της Αμφίπολης και η υποστύλωση της… κυβέρνησης

Η κυρία Αικατερίνη Περιστέρη είναι η προϊσταμένη της ΚΗ’ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων και επικεφαλής των ανασκαφών στο Τύμβο Καστά στην Αμφίπολη.

Είναι δηλαδή ο άνθρωπος που εκτελεί ένα πολύ δύσκολο έργο, φέρει μια πολύ μεγάλη ευθύνη και γι΄ αυτό έχει το σεβασμό μας. Από τις 12 Αυγούστου, που άρχισε η πρωτοφανής φρενίτιδα της ανασκαφής, η οποία, θα αποδείξει ότι η Μακεδονία είναι ελληνική και ο πρωθυπουργός ο εγγυητής αυτής, την...

κυρία Περιστέρη την ακούσαμε δύο φορές μόνο.

Την πρώτη φορά, μίλησε μέσω επιστολής της, προκειμένου να πει στο Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων ότι δεν χρειάζεται την προστασία του και πως ούτε λίγο ούτε πολύ της είναι αρκετή η προστασία της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΠΟ. Την επιστολή την έστειλε ως απάντηση σε ανακοίνωση του Συλλόγου, στην οποία στηλιτευόταν η επικοινωνιακή καπήλευση του μνημείου και της επιστημονικής έρευνας. «Θα ήθελα να επισημάνω ότι η ανασκαφή μου διεξάγεται με τον καλύτερο επιστημονικό τρόπο από μια αξιόλογη ομάδα συνεργατών διαφόρων ειδικοτήτων που εργαζόμαστε με απόλυτη σύμπνοια και συνεργασία μεταξύ μας, έχοντας όπως είναι φυσικό και την πλήρη στήριξη της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου μας» έγραφε στην επιστολή της.

Τη δεύτερη φορά που μίλησε η κ. Περιστέρη, ευχαρίστησε τον πρωθυπουργό. «Είναι χαρά μου που βρίσκεστε σήμερα εδώ. Θα ήθελα να ευχαριστήσω με όλη μου την καρδιά πρώτα πρώτα τους συνεργάτες μου που δουλεύουμε σε καθημερινή βάση με όλες τις δύσκολες συνθήκες. Το υπουργείο Πολιτισμού και την πολιτική ηγεσία που είναι στο πλευρό μου αυτή τη στιγμή και τον ίδιο τον πρωθυπουργό. Αυτό πραγματικά μας δίνει δύναμη και όχι μόνο χρηματική δύναμη. Μας δίνει και την ψυχική δύναμη για να κάνουμε αυτές τις δουλειές… Προσπαθούμε να ενημερώσουμε όχι μόνο τους αρχαιολόγους αλλά να ενημερώσουμε όλο τον κόσμο και τον πιο απλό άνθρωπο και τον αγρότη και τον μαθητή και όλους με τα δελτία τύπου, τα οποία βγάζουμε σε συνεργασία με το ΥΠΠΟ, τη κ. Λίνα Μενδώνη, την κ. Άννα Παναγιωταρέα και από εκεί και πέρα τον υπουργό και όλους τους άλλους σχετικούς».

Δεν γνωρίζουμε ποιοι είναι οι «άλλοι σχετικοί». Πιθανώς να είναι όλη η Αρχαιολογική Υπηρεσία, οι διευθύνσεις και το προσωπικό τους που συνδράμουν διοικητικά ή με άλλους τρόπους σε αυτήν και σε κάθε άλλη ανασκαφή, σαν αφανείς και ακούραστοι υποστηρικτές. Μάλλον θα τους άξιζε κάτι καλύτερο…

Η κ. Περιστέρη χαρακτήρισε «μάταιες» τις προσπάθειες διαφόρων αρχαιολόγων να χρονολογήσουν σε άλλη περίοδο τον τάφο από εκείνη που ίδια τον χρονολογεί, δηλαδή στο τελευταίο τέταρτο του 4ου αιώνα. Είπε μάλιστα ότι έχει «ακράδαντα» στοιχεία γι’ αυτή τη χρονολόγηση. Δηλαδή, οι αρχαιολόγοι που διατύπωσαν γνώμες έχουν επιδοθεί σ’ ένα αγώνα ανατροπής μιας επιστημονικής εκτίμησης, αλλά αυτός ο αγώνας είναι «μάταιος». Αλλά και τι σημαίνει μάταιο; Δηλαδή να μην γίνει επιστημονικός διάλογος;

Επίσης, τα «ακράδαντα» στοιχεία είναι μία ακόμη πρωτιά αυτής της ανασκαφής, διότι μέχρι σήμερα όχι μόνο στην αρχαιολογική έρευνα, αλλά γενικότερα στην επιστημονική έρευνα, οι επιστήμονες πολύ δύσκολα εμφανίζουν τέτοιες βεβαιότητες και μάλιστα τόσο γρήγορα. Συμβαίνει, δε, να μην διατυπωθούν ποτέ βεβαιότητες. Αλλά η Αμφίπολη μάλλον δεν είναι μια περίπτωση σαν τις άλλες… Και ενώ όλοι προσπαθούν να αποκωδικοποιήσουν τα στοιχεία του μνημείου, η ανασκαφέας τα έχει όλα ξεκαθαρισμένα. Αυτό όντως αποτελεί unicum.

Επίσης, η κ. Περιστέρη υπεραμύνθηκε της επικοινωνιακής διαχείρισης της ανασκαφής. Βέβαια αυτή ακριβώς η πρωτοφανής διαχείριση, με τον πρωθυπουργό να φωτογραφίζεται και τις επιστημονικές εικασίες να διατυμπανίζονται με δελτία τύπου, άνοιξε και το δρόμο για τις δεκάδες ακόμα ερμηνείες που ακούστηκαν και για τις οποίες τώρα «αγανακτεί».

Είπε, ακόμα, ότι «αυτή η ανασκαφή γίνεται όχι μόνο για το καλό της αρχαιολογίας, αλλά και για το καλό του τόπου σε μια κρίσιμη χρονική περίοδο και την παρακολουθεί όλος ο κόσμος». Δηλαδή; Επιτελεί μία συγκεκριμένη και προαποφασισμένη εθνική αποστολή η ανασκαφή, την οποία δεν επιτελούν οι άλλες ανασκαφές που έγιναν, γίνονται ή θα γίνουν;

Τέλος, η ανασκαφέας αυτό που συμβαίνει στην Αμφίπολη το χαρακτήρισε «ανοιχτή ανασκαφή». Στη συγκεκριμένη ανασκαφή υπάρχει σε μόνιμη βάση μεγάλος αστυνομικός κλοιός, απαγορεύεται η είσοδος στο κοινό (αν δεν κάνουμε λάθος η παρουσία κοινού είναι το κλειδί για να χαρακτηριστεί κάτι ανοιχτό ή κλειστό), απαγορεύεται η είσοδος ακόμα και στους αρχαιολόγους. Δηλαδή, αν ήταν κλειστή, πώς θα ήταν;

Εργα στερέωσης μπροστά στον κίνδυνο κατάρρευσης

Ωστόσο, η ανασκαφική ομάδα έχει να επιτελέσει ένα πολύ δύσκολο έργο, αφού για να προχωρήσει πρέπει πρώτα να διασφαλιστεί το μνημείο από ενδεχόμενη κατάρρευση. «Βρισκόμαστε» όπως δήλωσε η κυρία Περιστέρη «μπροστά σε νέα δεδομένα, αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει ασφάλεια για να μπορέσουν να μπουν οι εργάτες αλλά και να αποφευχθεί η κατάρρευση, οπότε αναθεωρείται ο τρόπος εισόδου». Πάντως, ακόμα δεν έχει ξεκαθαρίσει αν ο τρίτος θάλαμος είναι και ο ταφικός.

Ηδη στον πρώτο και στο δεύτερο θάλαμο γίνονται εργασίες υποστύλωσης και μάλιστα μέσα στο Σαββατοκύριακο θα αποκαλυφθούν ολόκληρες οι Καρυάτιδες, ενώ στον τρίτο θάλαμο, όπου παρουσιάζονται τα μεγαλύτερα στατικά προβλήματα η επιστημονική ομάδα μελετάει τον τρόπο που θα γίνουν οι αντιστηρίξεις και οι υποστυλώσεις.

«Επικρατούν συνθήκες σπηλαίου», είπε η κ. Περιστέρη. Στο μεταξύ από το λόφο απομακρύνονται χώματα με εκσκαφείς που φέρουν μακρείς βραχίονες ώστε να μην ανέβουν στο λόφο. Ωστόσο δεν έχει καταστεί σαφές μέχρι αυτή τη στιγμή σε ποιο βαθμό οι εκσκαφείς που ανέβηκαν στο λόφο στην πρώτη φάση της ανασκαφής επηρέασαν τη στατική κατάσταση του μνημείου ώστε αυτή τη στιγμή να βρίσκεται σε κατάσταση ετοιμορροπίας.

Δήμητρα Μυρίλλα από imerodromos