Άρθρο του Δημήτρη Α. Γιαννακόπουλου *
Είχα ισχυριστεί μετά από μάλλον καλή πληροφόρηση: οι γερμανοί έχουν εναλλακτικά σενάρια για να κρατήσουν την Ελλάδα στο νέο υπό διαμόρφωση σύστημα ηγεμονίας στην Ευρώπη. Σήμερα είμαι σε θέση να επαναλάβω αυτό τον ισχυρισμό. Μόνον που κάθε εναλλακτικό σχέδιο προϋποθέτει την συνέχιση της καραντίνας της χώρας μας εντός της ευρωζώνης ή ακόμη και την μερική έξοδο από αυτήν. Η Ελλάδα είναι πλέον θεσμικά - και αντιμετωπίζεται πολιτικά ως - μια ιδιαίτερη περίπτωση, στο πλαίσιο της ΟΝΕ και...
ως καθεστώς χρηματοπιστωτικών ροών.
Η Ελλάδα είναι απομονωμένη και ελάχιστα πλέον θα μπορούσε να βλάψει με την οικονομική της συμπεριφορά το καθεστώς Νεο-ηγεμονίας στην Ευρώπη. Βρίσκεται πλέον στο «έλεος» της γερμανικής ελίτ, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως δεν μπορεί να διαπραγματευτεί πολιτικά και να απειλήσει, σε μια ακραία προσέγγιση, με γενικότερη αποσταθεροποίηση, το διακυβερνητικό σύστημα στην ΕΕ. Το διεθνές τραπεζικό σύστημα δεν απειλείται πλέον σοβαρά από την ελληνική συμπεριφορά [υπήρξε επιτυχής η συνεργασία (win-win game) της γερμανικής κυβέρνησης με την διοίκηση Ομπάμα στο ζήτημα] και αυτό προσδίδει μια διαφορετική δομή στις σχέσεις ΗΠΑ-Γερμανίας σε ό, τι αφορά στην Ελλάδα, ενώ παράλληλα διαμορφώνει άλλου τύπου δυνατότητες, αδυναμίες, απειλές και ευκαιρίες για πολιτική διαπραγμάτευση από την πλευρά της ίδιας της Ελλάδας.
Τι συμβαίνει εδώ; Στην πραγματικότητα έχουμε δύο σενάρια: Το ένα είναι αυτό που υπηρετεί η συγκυβέρνηση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ, το οποίο προϋποθέτει μια αργόσυρτη, βήμα-βήμα διαδικασία επανένταξης της χώρας μας στους θεσμούς της ευρωζώνης, μέσω μιας αργής, συντηρητικής και επιλεκτικής, επίσης, διαδικασίας κάθαρσης (νεοφιλελεύθερο μοντέλο με περιορισμό της διαφθοράς). Ενώ το άλλο παραπέμπει σε ταχεία διαδικασία μεταβολής των οριζουσών του πολικού συστήματος, μέσω μιας διαφορετικής οικονομικής και πολιτισμικής μεθοδολογίας, ριζοσπαστικού χαρακτήρα, στην διακυβέρνηση, στην αναδιάρθρωση του χρέους και στην μορφή των μεταρρυθμίσεων, με αντιστροφή της υφιστάμενης αναδιανομής στο εσωτερικό (σοσιαλδημοκρατικό μοντέλο), που υπηρετεί βασικά ο ΣΥΡΙΖΑ.
Όπως καλά λέει το ΚΚΕ ως προς αυτό, πρόκειται για δυο αλληλοσυγκρουόμενα - στο ίδιο ωστόσο πλαίσιο της ΕΕ - μοντέλα διακυβέρνησης αστικού χαρακτήρα στο εσωτερικό, που εκφράζουν πολιτικά ανταγωνιστικές προσεγγίσεις και διαφορετικά συμφέροντα στο εξωτερικό – αλλά όχι ασυμβίβαστα! Εγώ μάλιστα θα τολμούσα να τα χαρακτηρίσω αλληλοσυμπληρούμενα πλέον – είπαμε, τα κείμενά μου δεν στηρίζονται στον ιδεολογισμό, ούτε στον ρεαλισμό ή στον νεορεαλισμό, αλλά στον κονστρουκτιβιστικό πραγματισμό και δεν ρέπουν προς την σπέκουλα, τον λαϊκισμό, την ωραιοποίηση, την μυθοποίηση, την θυματοποίηση και την εξαπάτηση! Δεν πιστεύω στην χρησιμότητα των μικρών-ψεμάτων και στην αναγκαιότητα της μικρής-παραμυθίας και της μικρής-παραπλάνησης του λαού! Οι έλληνες πρέπει να μάθουν να απαιτούν δομική κριτική ανάλυση και να μάθουν να προσεγγίζουν «κυνικά» και σχετικά έστω απροκατάληπτα την πραγματικότητα. Μόνον έτσι θα έχει αξία καί η ιδεολογία καί ο ορισμός του ταξικού και ατομικού συμφέροντος, σε ένα ηθικό πλαίσιο, εντός του οποίου θα αναπτύσσεται η πολιτική και ο πολιτικός αγωνισμός (: προϋποθέσεις εκδημοκρατισμού)!
Ποιά είναι λοιπόν αυτά τα συμφέροντα και γιατί τα χαρακτηρίζω αλληλοσυμπληρούμενα; Ο κυβερνών δικομματισμός (ΝΔ-ΠΑΣΟΚ) εκφράζει και σε μεγάλο βαθμό υπηρετεί τα συμφέροντα μιας αστικής τάξης (λούμπεν-αστικής τάξης, όπως την έχω ορίσει κατά το παρελθόν), που αναπτύχτηκε μέσω μιας ασύλληπτης, για αναπτυγμένη Δυτική Δημοκρατία, διαφθοράς και διαπλοκής, απόλυτα ωστόσο συνυφασμένων με το μοντέλο πατρωνίας που ενέτασσε την Ελλάδα στις διεθνείς πολιτικές και οικονομικές ροές. Τα σκάνδαλα που αποκαλύπτονται καθημερινά είναι απλώς η κορυφή του παγόβουνου. Μια γεύση διαφθοράς που κρύβει την δυσωδία από τις μεγάλες- μπίζνες διαφθοράς και διαπλοκής των μεγάλων έργων, των μεγάλων και φανταχτερών projects και θλιβερών ημερών, για τον τρέχοντα ελληνικό πολιτισμό, την εθνική οικονομία και την πολιτική, της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ.
Την αντίθεσή της σε αυτά τα συμφέροντα εκφράζει μια σε σημαντικό βαθμό αποκλεισμένη κοινωνία και σήμερα πλέον ένα μέρος της «μέσης» και της «ουράς» της ίδιας της διαφθοράς ή/και της διαπλοκής. Άνθρωποι που αντιλαμβάνονται πως γίνονται σάντουιτς στις μέρες μας και κινδυνεύουν με καταστροφή και απόλυτη περιθωριοποίηση, από αυτούς που τους «έστησαν» και τους ενδυνάμωναν κοινωνικοοικονομικά μέχρι πριν από λίγο καρό. Σε αυτούς μην απορήσετε αν δείτε να προστίθενται και κορυφαίοι παράγοντες της διαπλοκής.
Πολιτικές μάσκες αλλάζουν οι άνθρωποι, για να διασκεδάσουν τον ρόλο τους κατά την προηγούμενη διακυβέρνηση του δικομματισμού (ΝΔ, ΠΑΣΟΚ), ο οποίος είχε πετύχει να «γητεύει» και σημαντικό μέρος του στελεχικού δυναμικού των υπολοίπων κομμάτων του ελληνικού κοινοβουλίου, μηδενός εξαιρουμένου.
Η κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου είναι η τελευταία κυβέρνηση της λούμπεν-αστικής τάξης της Ελλάδας. Προσπαθεί να ισορροπήσει σε ένα τεντωμένο σχοινί, σοβαρά διαβρωμένο από την διαφθορά, το οποίο προσφέρουν οι κορυφαίοι διαπλεκόμενοι, έτσι ώστε να μην υπάρξει ανεξέλεγκτη διαδικασία αποκαλύψεων σκανδάλων και γκρεμιστούν όλοι μονομιάς. Το ερώτημα είναι: θα προσφέρει άραγε αξιόπιστο δίχτυ ασφαλείας σε αυτήν την λούμπεν-αστική τάξη η γερμανική κυβέρνηση; Έχει σοβαρούς λόγους να το κάνει, αλλά μάλλον ακόμη πιο σοβαρούς να μην το πράξει. Αν δεν το πράξει θα κυβερνήσει ο ΣΥΡΙΖΑ, εκφράζοντας μια νέα αστική τάξη υπό διαμόρφωση, που εμφανίζεται να μοιάζει, ως προς τον πολιτικό χαρακτήρα, με την νέα-κινεζική πολιτική τάξη. Αν μελετήσεις τον ΣΥΡΖΑ, θα ανακαλύψεις μέσα στην αφήγηση της ηγεσίας του τα κεντρικά σημεία της αφήγησης της «παρέας της Σαγκάης», που κυβερνά τα τελευταία χρόνια την Κίνα. Με αυτούς βρήκαν τρόπο και συνεννοούνται μια χαρά γερμανοί και βορειοαμερικανικοί πολιτικοί και επιχειρηματίες, γιατί να μην μπορούν να τα βρουν και με τον ΣΥΡΙΖΑ; Θα τα βρουν, επειδή δεν μπορούν να κάνουν αλλιώς. Η Ελλάδα δεν μπορεί και δεν πρόκειται να αποσταθεροποιηθεί σοβαρά, αυτή την περίοδο.
Ο ΣΥΡΙΖΑ έρχεται να προσφέρει ουσιαστικά λύση στο πολιτικό τέλμα της Ελλάδας, στο σαπισμένο καθεστώς διακυβέρνησης, το οποίο έχει εγκλωβιστεί στην διαφθορά, την οποία προκάλεσε το πολιτικό σύστημα και υπηρέτησε επί τόσα πολλά χρόνια για να αναπαράγεται το ίδιο – αναπαράγοντας και μεγεθύνοντας παράλληλα το καθεστώς διαφθοράς στην χώρα! Αυτό, αναγνώστη μου, υπήρξε και το σύστημα αποκλεισμού στην Ελλάδα. Μέσω της διαφθοράς αναπτύχθηκαν η πολιτική και η αγορά στην Ελλάδα. Έκφραση αυτής της διαφοράς, ως σύστημα πολιτικής και οικονομικής διακυβέρνησης, υπήρξαν καί είναι τα σημαντικά ΜΜΕ της χώρας μας.
Τώρα ήρθε μάλλον η στιγμή της πολιτικής αναδιοργάνωσης με περιθωριοποίηση της λούμπεν-αστικής τάξης, η οποία δύσκολα θα μπορούσε πλέον να αμυνθεί αποτελεσματικά. Αν το τολμήσει μάλλον θα προκαλέσει ατμόσφαιρα έντασης, σαν φάρσα «εμφυλιοπολεμική», που δεν νομίζω πως θα ήταν ανεχτή από τις ΗΠΑ και την Γερμανία. Κοιτάξτε, οι γερμανοί είναι πολύ ορθολογιστές και γνωρίζουν πως η Ελλάδα δεν είναι Ιρλανδία, ούτε θα μπορούσε να αναπτυχτεί και να παραμείνει στις Δυτικές Δομές Ηγεμονίας δια της νεοφιλελευθεροποίησης. Δεν έχει την παραγωγική βάση, σε συνδυασμό με άλλα δημογραφικά, γεωπολιτικά και διαρθρωτικά χαρακτηριστικά της εθνικής της οικονομίας για να αναπτυχθεί στο νεοφιλελεύθερο πρότυπο. Αυτό ήταν γνωστό από την αρχή και έτσι δεν επιλέχτηκε το μοντέλο της Ιρλανδίας για «διάσωση» - ούτε ασφαλώς της Ισπανίας ή ακόμη της Πορτογαλίας. Με τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις επιδιώκεται να εφαρμοστεί ένα μοντέλο που δομείται στη βάση των «Neo-Keynesian economics», αν και ούτε αυτό μοιάζει ικανό να ολοκληρωθεί. Άργησαν, βλέπετε, πολύ να ξεκινήσουν οι μεταρρυθμίσεις, ενώ ξεκίνησαν δειλά ή ακόμη ανάποδα σε κάποιες περιπτώσεις και με μεγάλη επίσης καθυστέρηση στην αναδιάρθρωση του τραπεζικού τομέα. Το κοινωνικοοικονομικό πείραμα στην Ελλάδα απέτυχε, καθώς αυτό δεν θα μπορούσε ποτέ να πετύχει δίχως σοβαρή μεταβολή του πολιτικού συστήματος και αποκεφαλισμό του «φιδιού» της διαπλοκής και διαφθοράς. Απέτυχε με κοινωνικοοικονομικούς όρους, αλλά πέτυχε σε ένα άλλο επίπεδο, όπως θα δείξω πιο κάτω!
Τώρα, ήρθε μάλλον η ώρα τα πράγματα να ξεκινήσουν από μια νέα βάση, με αφετηρία την δραστική αναδιάρθρωση του πολιτικού συστήματος. Η αριστερά και ο ΣΥΡΙΖΑ είναι το μοναδικό χαρτί που έχουν στη διάθεσή τους οι κυβερνήσεις Γερμανίας και ΗΠΑ για να πετύχουν ριζική αναδιάρθρωση του πολιτικού συστήματος στην Ελλάδα και για να απαλλάξουν την ελληνική εθνική οικονομία από την «λαθροκαπιταλιστική» λειτουργία κράτους και αγοράς, που δομείται στη βάση της γενικευμένης διαφθοράς. Ο ΣΥΡΙΖΑ θα κλιθεί πιθανότατα να πράξει αυτό που δεν θα μπορούσαν ποτέ να κάνουν αποτελεσματικά ΝΔ και ΠΑΣΟΚ. Το ότι έτσι το σύστημα δεν πρόκειται να νεοφιλελευθεροποιηθεί εντελώς, δεν είναι πρόβλημά τους, αρκεί να μοιάσει κάπως στο Νεοκεϋνσιανιστικό της Γερμανίας!
Ναι, αλλά το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι Νεοκεϋνσιανιστικό, αλλά μάλλον ριζοσπαστικά Κεϋνσιανιστικό! Εδώ είναι το σημείο της διαπραγμάτευσης και της πίεσης κυρίως από την γερμανική κυβέρνηση. Όμως θα μπορούσε να δοθεί στην Ελλάδα ένα εύλογο διάστημα εξαίρεσης από τις δεσμεύσεις που ορίζουν τον ενιαίο οικονομικό χώρο της ευρωζώνης παράλληλα με αναπτυξιακά εργαλεία ειδικού σκοπού, ώστε πρώτα να αποκατασταθεί η ισορροπία της οικονομίας σε μια βιώσιμα αναπτυξιακή βάση - δια ενός σοσιαλδημοκρατικού Εθνικού Σχεδίου - να λειτουργήσει σε νέο καθεστώς διαφάνειας ο δημόσιος τομέας και να περάσουμε σε μεικτές επενδύσεις μεγάλης κλίμακας στον βιομηχανικό κυρίως κλάδο - με το ελληνικό δημόσιο το ένα μέρος. Αυτή καθ΄ εαυτή η διαδικασία των σε εξέλιξη, λεγόμενων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, σε ό, τι αφορά στο άνοιγμα της εσωτερικής αγοράς, δεν είναι εμπόδιο σε καμία περίπτωση, άσε δε που θα ευνοούσε τον ρυθμό ανάπτυξης υπό μια κυβέρνηση Εθνικού Σχεδιασμού. Η τρόικα έχει προσφέρει και θετικά πράγματα στην ελληνική οικονομία: το σπάσιμο του προστατευτισμού στο εσωτερικό της οικονομικής διακυβέρνησης και του συντεχνιασμού, παράλληλα με την πίεση για διαφάνεια, ευνοούν παραδόξως την εφαρμογή ενός προγράμματος αυθεντικής Σοσιαλδημοκρατικής Ανασυγκρότησης, με Εθνικό Σχέδιο (μορφή έμμεσου προστατευτισμού στο εξωτερικό περίβλημα της εθνικής οικονομίας και όχι στενά εντός της εσωτερικής αγοράς) στη θέση των Μνημονίων.
Ο ΣΥΡΙΖΑ, λοιπόν, από πρόβλημα για τους εταίρους-πάτρωνες της Ελλάδας θα μπορούσε να μετουσιωθεί σε λύση. Στην ουσιαστικά μοναδική λύση, αν δεν μιλάμε με όρος δικτατορίας, για την πολιτικοοικονομική αναδιοργάνωση της ελληνικής πολιτείας, στο βαθμό που η γερμανική κυβέρνηση δεν επιθυμεί να επωμιστεί το διπλό κόστος (πολιτικό και οικονομικό) κηδεμονίας της Ελλάδας: πολιτική φθορά δια της αποτυχίας του προγράμματος της τρόικας. Το πρόγραμμα απέτυχε καθώς διήρκεσε περισσότερο από ότι είχε αρχικά σχεδιαστεί και έτσι η ζημιά στο εθνικό προϊόν και στο αναπτυξιακό δυναμικό της εθνικής οικονομίας υπήρξε πολύ μεγαλύτερη από τις προβλέψεις. Έτσι, ο μηχανισμός της ελληνικής εθνικής οικονομίας έχει σήμερα σχεδόν αχρηστευθεί, το «λίπος» καεί και η ανεργία εκτοξευτεί σε μη-διαχειρίσιμο επίπεδο, με την γερμανική κυβέρνηση να μην έχει την θεσμική αρμοδιότητα, πολιτική νομιμοποίηση, λυμένα χέρια στο επίπεδο των διεθνών σχέσεων και εθνικό κίνητρο, έτσι ώστε να εφαρμόσει το μοντέλο ένταξης των περιοχών της πρώην DDR στο πολιτικοοικονομικό πλαίσιο της BRD (: Federal Republic of Germany) στην Ελλάδα. Το πείραμα «σοκ και δέος» στην Ελλάδα απέτυχε ως προς τον αναφερόμενο στόχο της αναδιοργάνωσης της χώρας και της προσαρμογής της στην ευρωζώνη, αν και πέτυχε να περιορίσει την κρίση στον διεθνή τραπεζικό τομέα και στο να μην μεταφερθεί η κρίση στο εσωτερικό των ευρωπαϊκών θεσμών. Το πρόγραμμα της τρόικας πέτυχε στην ουσία να απομονώσει την Ελλάδα και να μετατρέψει ένα διακυβερνητικό πρόβλημα της ευρωζώνης και της ΕΕ σε τοπικό-εθνικό (ελληνικό). Μόνον που πλέον, έτσι, υπάρχει ο κίνδυνος αποσταθεροποίησης της χώρας και σοβαρής κρίσης στη σχέση των παραγόντων της τρόικας στη συνέχεια και ως αποτέλεσμα αυτού. Είναι πρόδηλο πως δεν πάει άλλο έτσι η κατάσταση!
Το κοινωνικοοικονομικό «σοκ και δέος» πρέπει να αντικατασταθεί από ένα πολιτικοοικονομικό «σοκ και δέος» και αυτό μόνον μέσω μιας κυβέρνησης υπό τον ΣΥΡΙΖΑ θα μπορούσε να επιτευχθεί – εάν αποκλειστεί η περίπτωση μεταβατικής χούντας. Οι κυβερνητικές δυνάμεις ΝΔ και ΠΑΣΟΚ είναι προφανές πως έχουν εξαντληθεί κοινωνικά και απολέσει την πολιτική νομιμοποίηση μετά την αποχώρηση της ΔΗΜΑΡ. Άλλες δυνάμεις που θα προέκυπταν από το ανακάτεμα των χαρτιών της κεντροδεξιάς και κεντροαριστεράς δεν ανέτειλαν ουσιωδώς, ενώ η ίδια η διαπλοκή δεν αποτελεί πλέον αξιόπιστο κανάλι αναγέννησης του κυβερνητισμού στην Ελλάδα, για της ΗΠΑ και την Γερμανία. Έτσι, η μοναδική δημοκρατική λύση, για να μην υπάρξει πολιτική αποσταθεροποίηση ως συνέχεια της κοινωνικοοικονομικής απορρύθμισης, είναι οι εκλογές, με μεγάλη πιθανότητα ο ΣΥΡΙΖΑ να σχηματίσει την επόμενη κυβέρνηση. Μέχρι τότε τα εναλλακτικά σχέδια για την Ελλάδα δεν είναι δυνατόν να βγουν από τα συρτάρια. Αυτό θα γίνει μετά από τις εκλογές και σε συνάρτηση με το αποτέλεσμά τους.
Πιστεύω πως, σε κάθε περίπτωση, η σημαντική ενίσχυση των αριστερών δυνάμεων εκτός του ότι θα ενίσχυε την διαπραγματευτική θέση της νέας κυβέρνησης, θα αποτελούσε δομή για επιτάχυνση της αναπτυξιακής διαδικασίας και αναδιοργάνωσης της παραγωγής, του δημοσίου και της αγοράς. Η μορφή και ο ρυθμός εξαρτώνται – εκτός από την προσέγγιση του διεθνούς παράγοντα - από την ωριμότητα, αποφασιστικότητα και πολιτικοδιοικητική ικανότητα της αριστεράς. Αν επιδείξει σθένος, σοβαρότητα και μεθοδικότητα θα βάλει τα θεμέλια μιας πράγματι δημοκρατικής Ελλάδας με ουσιαστική επανίδρυση του κράτους, σε μια σύγχρονη και παράλληλα Σοσιαλδημοκρατική βάση, που θα μπορούσε να αποτελέσει υπό συνθήκες ένα ευρωπαϊκό παράδειγμα και πρόκληση για την ριζική αναθεώρηση της ΕΕ, προς μια αποκεντρωμένη και δημοκρατική ομοσπονδία. Αν όχι, μια κυβέρνηση υπό τον ΣΥΡΙΖΑ θα αποτελούσε απλώς μια παρένθεση μέχρι να αναδιοργανωθεί ο χώρος της κεντροδεξιάς και κεντροαριστεράς και να αναδομηθεί η ελληνική αστική τάξη, μετά ασφαλώς από σοβαρή κρίση της διαπλοκής και της λειτουργίας των Οργάνων του Κράτους.
Άρα, βρισκόμαστε λίγο πριν την πτώση της κυβέρνησης ΝΔ-ΠΑΣΟΚ και στον «προθάλαμο» μιας νέας εποχής για την χώρα μας. Με το στοίχημα αυτήν τη φορά και την κύρια ευθύνη για κοινωνική πρόοδο και «εθνικό κύρος-δυναμική» να βρίσκεται στα χέρια της αριστεράς. Ή αυτή επιδεικνύει πολιτική ωριμότητα και διοικητική-δομική ικανότητα, σε συνδυασμό με διπλωματικότητα, παρόμοια με την σύγχρονη κινεζική ηγεσία, ή την έλλειψη αυτών! Με αποτέλεσμα, στην δεύτερη περίπτωση, να ζημιωθεί αφάνταστα όχι μόνον η αριστερά ως υπόθεση των εργαζομένων, αλλά ολόκληρη η κοινωνικοπολιτική υπόσταση της Ελλάδας για τις επόμενες δεκαετίες. Το καθεστώς στην Ελλάδα έφαγε τα ψωμιά του και αυτό το γνωρίζουν όλοι πλέον στο εξωτερικό, το ζήτημα είναι αν η αριστερά ξέρει και μπορεί να ζυμώσει και να παράγει ψωμί - υπό σύγχρονους όρους και τις παρούσες διεθνοπολιτικές και οικονομικές συνθήκες - που να κατανεμηθεί με αίσθηση και πρακτική κοινωνικής δικαιοσύνης (Κοινωνικό Κράτος Δικαίου) στον ελληνικό λαό…
* Ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος είναι διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης, ειδικός σε θέματα πολιτικής και διακυβέρνησης στην Ευρασία.
Από activistika
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου