Το Γεφύρι της Πλάκας

Λίγα λόγια για το χαμένο Γεφύρι

Λίγο μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ο γιουγκοσλάβος συγγραφέας Ιβο Αντριτς έγραψε ένα σημαντικό, αλλά και προφητικό μυθιστόρημα για όσα σχεδόν μισό αιώνα αργότερα συνέβησαν στη χώρα του. Είναι «το Γεφύρι  του Δρίνου». Σε αυτό το πέτρινο κτίσμα συμπυκνώνονται ανθρώπινες ιστορίες και ιστορικά γεγονότα. Δράματα, λύπες και χαρές, έρωτες και αποχωρισμοί, πόλεμοι και καταστροφές από τα χρόνια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ως του Βαλκανικούς Πολέμους.

Είναι η ζωή κάθε γεφυριού  που χτίστηκε επειδή το χρειάστηκαν οι άνθρωποι και το έφτιαξαν...

μοναδικοί μάστοροι, τεχνίτες και πετράδες.

Και γράφει ο συγγραφέας: «Δεν υπάρχουν τυχαία κτίσματα, αποκομμένα από το ανθρώπινο περιβάλλον όπου βλάστησαν, γιατί δικές του ιδέες, ανάγκες κι επιθυμίες ικανοποιούν, όπως ακριβώς δεν υπάρχουν και γραμμές αυθαίρετες και σχήματα χωρίς λόγο στο έργο του μάστορα. Κι η γέννηση και η ζωή κάθε μεγάλου, ωραίου και χρήσιμου κτίσματος όπως και η σχέση του με τον τόπο όπου στήθηκε, κλείνουν συχνά μέσα τους μυστηριώδη και περίπλοκα δράματα και ιστορίες. Ένα όμως πράγμα είναι σίγουρο: ανάμεσα στη ζωή των ανθρώπων της πόλης και σ’ αυτό εδώ το γεφύρι υπάρχει ένας δεσμός βαθύς και αιώνιος. Οι μοίρες τους είναι τόσο περίπλοκα δεμένες, ώστε είναι αδύνατον να τις σκεφτεί και να τις αφηγηθεί κάποιος ξεχωριστά. Ετσι η ιστορία γύρω από το γεφύρι και τη μοίρα του είναι και η ιστορία της ζωής της πόλης και των ανθρώπων της από γενιά σε γενιά, όπως ακριβώς και μέσα από όλες τις αφηγήσεις για την πόλη ξεπροβάλλουν οι γραμμές του πέτρινου γεφυριού με τις έντεκα καμάρες και καταμεσής το στέμμα του, η Πύλη».

Όταν μια μέρα του 1914 το γεφύρι κόπηκε στη μέση από έναν βομβαρδισμό, ο Χότζας της πόλης, συντετριμμένος αναλογιζόταν «Δεν πειράζει όμως, αν εδώ γκρεμίζουν, κάπου αλλού χτίζουν. Ολο και θα υπάρχουν μέρη ειρηνικά κι άνθρωποι μυαλωμένοι, που ξέρουν τι πάει να πει αγάπη του Θεού (…) Όλα μπορούν να συμβούν. Όλα. Ένα όμως δεν μπορεί. Δε γίνεται να λείψουν από παντού και πάντα οι σπουδαίοι και σοφοί άνθρωποι με τη μεγάλη ψυχή, που για την αγάπη του Θεού θα στήνουν κτίσματα στέρεα και αιώνια για να γίνει η γη πιο όμορφη κι ο άνθρωπος να ζει πάνω της ευκολότερα και καλύτερα. Αν λείψουν κι αυτοί, τότε κι η αγάπη του Θεού θα σβήσει και θα χαθεί από τον κόσμο. Αυτό όμως δε γίνεται».

Το ιστορικό Γεφύρι της Πλάκας στην Αρτα γκρεμίστηκε σχεδόν ολοσχερώς παρασυρμένο από νερά που πλημμύριζαν τον τόπο. Σήμερα το Υπουργείο Πολιτισμού σπεύδει να ανακοινώσει την αναστήλωσή του. Μόνο που ακόμα κι αν αναστηλωθεί,  ίσως δεν θα είναι ποτέ το Γεφύρι που έπεσε. Θα φέρει το όνομά του, μα θα είναι ένα άλλο. Η καταστροφή είναι μεγάλη και τα ερωτήματα πολλά για τον αν είναι αναστρέψιμη.  Επίσης τα ερωτήματα πολλά και για τα αίτια που οδήγησαν σε αυτήν την τραγική κατάληξη, εκτός από τα φυσικά φαινόμενα. Το ένα και μοναδικό τόξο του γεφυριού κατέπεσε ολόκληρο στα νερά του Αραχθου. Οι διεθνείς Χάρτες και Συμβάσεις για την αποκατάσταση των μνημείων δείχνουν τον δρόμο που πρέπει να ακολουθηθεί χωρίς να παραποιηθεί η αυθεντικότητα του αρχικού κτίσματος και χωρίς να αλλοιωθεί η ιστορία του, στην οποία, δυστυχώς πλέον, συμπεριλαμβάνεται και η κατάρρευσή του.  Αρκεί το γεφύρι της Πλάκας να μην γίνει το γεφύρι της Αρτας…

Δήμητρα Μυρίλλα από imerodromos