Ποσοτική χαλάρωση και άλλες πολιτικές «οικονομικής βλακείας»

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έκανε την πολυσυζητημένη
κίνηση της ποσοτικής χαλάρωση, Το πιθανότερο όμως είναι
ότι τα πραγματικά οφέλη που θα προκύψουν για την
οικονομία, θα είναι ελάχιστα, αν όχι μηδαμινά.

Oποιος δεν θέλει να ζυμώσει σαράντα χρόνια κοσκινίζει... Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έκανε την πολυσυζητημένη κίνηση της ποσοτικής χαλάρωσης χθες, ανακοινώνοντας μαζικές αγορές ομολόγων με στόχο την τόνωση της ευρωπαϊκής οικονομίας. Το πιθανότερο όμως είναι ότι τα πραγματικά οφέλη που θα προκύψουν για την οικονομία, θα είναι ελάχιστα, αν όχι μηδαμινά, σε σχέση με τον όγκο των κεφαλαίων που θα δαπανηθούν.

Δημοσιονομική επέκταση

Ο ορθόδοξος τρόπος τόνωσης μιας οικονομίας όπως η ευρωπαϊκή -που ταλανίζεται εδώ και έξι χρόνια από ελλειμματική ζήτηση, χαμηλότερους του δυνητικού ρυθμούς ανάπτυξης, σχεδόν στα όρια...

της στασιμότητας, υψηλή ανεργία και φλερτάρει επικίνδυνα με τον αποπληθωρισμό- είναι άλλωστε η δημοσιονομική επέκταση και δευτερευόντως η νομισματική.

«Ζήτηση, ζήτηση, ζήτηση... αυτό είναι που έχει ανάγκη περισσότερο ο κόσμος» κραυγάζει χαρακτηριστικά ο νομπελίστας οικονομολόγος Τζόζεφ Στίγκλιτς στο τελευταίο του άρθρο «Οι πολιτικές της οικονομικής βλακείας», που δημοσιεύτηκε χθες στο Project Syndicate.

«Η σχεδόν στάσιμη πορεία της παγκόσμιας οικονομίας το 2014», εξηγεί ο Στίγκλιτς, «είναι ανθρώπινο δημιούργημα. Είναι αποτέλεσμα των πολιτικών που εφαρμόστηκαν σε αρκετές μεγάλες οικονομίες και έπνιξαν τη ζήτηση. Αν απουσιάζει όμως η ζήτηση, οι επενδύσεις και οι θέσεις εργασίας δεν έρχονται. Τόσο απλό είναι», γράφει παρατηρώντας ότι πουθενά αλλού στον κόσμο αυτό δεν ήταν πιο εμφανές απ’ ό,τι στην ευρωζώνη.

Ομως μια τέτοια θέαση της οικονομίας, από την πλευρά δηλαδή της ζήτησης, είναι εντελώς ασύμβατη με τις ιδεολογικές αγκυλώσεις των σημερινών συντηρητικών κυβερνήσεων του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος στην Ε.Ε., των τεχνοκρατών των Βρυξελλών και της Φρανκφούρτης, που -σε πείσμα των καιρών- συνεχίζουν να έχουν για θεό τους τη λιτότητα και την αυστηρή δημοσιονομική πειθαρχία. «Είναι οι πολιτικές της βλακείας», φωνάζει ο Στίγκλιτς.

Ρευστότητα... αμφιβόλου αποτελέσματος

Η ΕΚΤ φιλοδοξεί ότι αγοράζοντας κρατικά ομόλογα θα ενισχύσει τη ρευστότητα των τραπεζών και θα τροφοδοτήσει πτωτικές πιέσεις στα επιτόκια δανεισμού. Είναι όμως αμφίβολο αν αυτή η υψηλότερη ρευστότητα θα καταφέρει τελικά να περάσει στην πραγματική οικονομία, στις επενδύσεις, στην κατανάλωση. Ενα μέρος αυτών των κεφαλαίων θα απορροφηθεί για τη διόρθωση των ισολογισμών των τραπεζών. Στο πλαίσιο αυτό αρκετές εξ αυτών αναμένεται να δαπανήσουν τα κεφάλαια που θα πάρουν από τις πωλήσεις ομολόγων προς την ΕΚΤ και πάλι στις υψηλού ρίσκου και αποδόσεων κερδοσκοπικές επενδύσεις χαρτοφυλακίου και όχι σε δάνεια προς την πραγματική οικονομία.

Τα χαμηλά επιτόκια

Ο Στίγκλιτς παρατηρεί επίσης ότι «τα χαμηλά επιτόκια δεν προσφέρουν κίνητρο στις επιχειρήσεις για να επενδύσουν όταν δεν υπάρχει ζήτηση για τα προϊόντα τους. Τα χαμηλά επιτόκια δεν θα εμπνεύσουν τα άτομα, τους καταναλωτές, να δανειστούν προκειμένου να καταναλώσουν περισσότερο όταν ήδη νιώθουν ανασφάλεια και άγχος για το μέλλον τους. Το μόνο που μπορεί να δημιουργήσει η νομισματική πολιτική είναι οι φούσκες. Μπορεί ενδεχομένως να αυξήσει τις τιμές των κρατικών ομολόγων στην Ευρώπη και έτσι να προλάβει μια κρίση χρέους. Ομως είναι σημαντικό να ξεκαθαριστεί ότι η πιθανότητα αποκατάστασης της παγκόσμιας ευημερίας από τη χαλαρή νομισματική πολιτική είναι μηδενική... Ακόμη και με τη γενναιόδωρη υποστήριξη των νομισματικών αρχών, ο ιδιωτικός τομέας δεν θα προσφέρει στην αύξηση της ζήτησης», μόνο η δημοσιονομική πολιτική μπορεί.

*Εκ παραδρομής το άρθρο δημοσιεύτηκε στο φύλλο της Εφημερίδας των Συντακτών (23-24-25 Ιανουαρίου, στη σελίδα 83) με τον τίτλο «Η ρευστότητα δεν θα περάσει στην αγορά» και υπέρτιτλο «Ο Τζόζεφ Στίγκλιτς αμφισβητεί αν θα πιάσει τόπο η κίνηση Ντράγκι», δίνοντας λανθασμένα την εντύπωση ότι πρόκειται συνολικά για άρθρο του Νομπελίστα οικονομολόγου, Τζόζεφ Στίγκλιτς. Οι απόψεις του Στίγκλιτς περιλαμβάνονται μόνο στα εισαγωγικά.

Μπάμπης Μιχάλης από efsyn