Παραλογισμός 17 χρόνων για μια φιέστα 220 εκατ.

Το 1997 η Θεσσαλονίκη έζησε λαμπερές στιγμές ως Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης. Το κόστος αυτής της πρωτοβουλίας ανέβηκε στα ύψη σε σημείο που οι εκκαθαριστές έμειναν άφωνοι από την έρευνα που έκαναν.

Την ιστορία για τον οργανισμό που «δεν μπορεί να κλείσει», ο Γεράσιμος Φλώρος, χρόνια στέλεχος του υπουργείου Οικονομικών, την πρωτάκουσε το 2005. Tον είχαν τότε καλέσει από την ηγεσία του υπουργείου για να του αναθέσουν μια «ειδική αποστολή»: να κάνει την εκκαθάριση για τον οργανισμό που είχε αναλάβει την προετοιμασία της πόλης της Θεσσαλονίκης, που το 1997 έγινε πολιτιστική πρωτεύουσας της Ευρώπης.

«Μα αυτή η ιστορία δεν τέλειωσε χρόνια πριν;» απόρησε ο κ. Φλώρος. «Πράγματι, αλλά είναι...

μια μπλεγμένη και δύσκολη υπόθεση» τον είχαν προειδοποιήσει. Ετσι, ο κ. Φλώρος ανέλαβε να κάνει τον τελικό «λογαριασμό» για τη φιέστα της συμπρωτεύουσας και να κλείσει οριστικά τον οργανισμό που –άγνωστο γιατί– συνέχιζε να λειτουργεί «ανενόχλητος» επτά χρόνια μετά τη λήξη των εκδηλώσεων.

Ο ίδιος με την ομάδα που θα αναλάμβανε την εκκαθάριση έφτασε στη Θεσσαλονίκη, τον Μάρτιο του 2005, αναζητώντας «τι είχε πάει τόσο στραβά». Σήμερα, τόσα χρόνια μετά, έχει βρει κάποιες από τις απαντήσεις στις 742 σελίδες της έκθεσης Διαχειριστικού Ελέγχου αλλά όχι όλες... Γιατί ακόμα και σήμερα, και ενώ θεωρητικά υπήρχε η πολιτική βούληση που τον διόρισε εκκαθαριστή και η εκκαθάριση ολοκληρώθηκε, ο οργανισμός μπορεί θεωρητικά να έχει κλείσει αλλά ελλείψει μιας υπουργικής απόφασης, συνεχίζει να έχει έξοδα, ενώ την ίδια στιγμή αδυνατεί να εισπράξει ένα εκατομμύριο ευρώ οφειλόμενα...

Τα εμπόδια

Οταν η ομάδα των εκκαθαριστών πέρασε για πρώτη φορά το κατώφλι του ιστορικού κτιρίου στο κέντρο της πόλης, όπου για χρόνια στεγαζόταν ο οργανισμός, βρέθηκε αντιμέτωπη με είκοσι εργαζόμενους οι οποίοι τους περίμεναν με μια σειρά αιτήματα: διεκδικούσαν μισθούς δύο χρόνων και τις αποζημιώσεις τους. Αγνωστο το τι ακριβώς έκαναν όλα αυτά τα άτομα επτά χρόνια μετά τη λήξη της... εορταστικής χρονιάς, άγνωστο αν καν πήγαιναν στη δουλειά (αφού δεν «χτυπούσε» κανείς κάρτα), πάντως το Δημόσιο αναγκάστηκε να συμβιβαστεί καταβάλλοντας 1,2 εκατ. ευρώ ώστε να προχωρήσει «με το κλείσιμο». Ηταν το πρώτο από μια σειρά εμπόδια που αντιμετώπισαν.

Την ίδια στιγμή στα αρχεία του λογιστηρίου ξεκίνησε το μαραθώνιο έργο αποκρυπτογράφησης του τι ακριβώς είχε συμβεί με τα οικονομικά του οργανισμού. Η δωδεκάμηνη εκδήλωση είχε αντιμετωπιστεί από τους διοργανωτές και τις τότε κυβερνήσεις ως πρώτης τάξεως ευκαιρία να καλυφθούν μεγάλες ανάγκες της πόλης. Διαμορφώθηκε ένα εξαιρετικά φιλόδοξο πρόγραμμα το οποίο θεωρητικά θα άλλαζε την όψη της Θεσσαλονίκης.

Τότε, λεφτά... υπήρχαν και το κράτος είχε επωμισθεί σχεδόν όλο το βάρος της προετοιμασίας με ένα προϋπολογισμό που πλησίαζε τα 147 εκατ. ευρώ. Το αρχικό όραμα δεν πραγματοποιήθηκε όμως ποτέ και στο «παρά πέντε» έγιναν κάποια από τα μεγάλα έργα που είχαν προγραμματιστεί. Παρόλα αυτά το κόστος εκτροχιάστηκε και ξεπέρασε τα 220 εκατ.

Αξιοσημείωτο; Το πώς από αυτά, περίπου 70 εκατ. ευρώ δόθηκαν σε έργα που έγιναν μετά το 1997 και ενώ η Θεσσαλονίκη δεν ήταν πια «πολιτιστική πρωτεύουσα»...

Εν τω μεταξύ, πάνω από 20 δικαστικές υποθέσεις εκκρεμούσαν με απαιτήσεις από τον Οργανισμό που ξεπερνούσαν τα 100 εκατ. ευρώ: Αγωγές για τεχνικές μελέτες που δεν είχαν πληρωθεί, διαφωνίες ως προς τις αμοιβές ή τις αποζημιώσεις που είχαν λάβει συνεργάτες.

Οι εκκαθαριστές κατάφεραν να «διαγράψουν» τα 55 εκατ. ευρώ εξωδικαστικά και τα υπόλοιπα 45 εκατ. τα «γλίτωσαν» στα δικαστήρια. Την ίδια στιγμή από κάποιες άλλες υποθέσεις η ομάδα εκκαθαριστών διεκδίκησε και κέρδισε για το Δημόσιο 950.000 ευρώ.

Αδιέξοδο

Τα χρήματα αυτά όμως δεν έχουν ακόμη εισπραχθεί. Το πρόβλημα δεν είναι οι οφειλέτες (κάποιοι από αυτούς θέλουν οι ίδιοι να πληρώσουν προκειμένου να αρθούν οι κατασχέσεις στα ακίνητά τους) αλλά το γεγονός ότι ενώ η εκκαθάριση έχει ολοκληρωθεί από το 2012, τα υπουργεία Πολιτισμού και Οικονομικών δεν προβαίνουν σε απογραφή ― την τελευταία πράξη που απαιτείται για να περιέλθουν στο Δημόσιο όσα του ανήκουν.

Ιδια τύχη και για ένα ακίνητο που ενώ είχε αγοραστεί με προσύμφωνο από τον Οργανισμό, η μεταβίβασή του στο υποθηκοφυλακείο δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ και εκκρεμεί περιμένοντας την απογραφή.

Ο κ. Φλώρος και η ομάδα του, που πέρασαν επτά χρόνια προσπαθώντας να κλείσουν τον οργανισμό με τις εκατοντάδες εκκρεμότητες, είχαν συνειδητοποιήσει από τα τέλη του 2010 ότι οι αρμόδιοι φορείς για κάποιο λόγο έπαιρναν αποστάσεις από την υπόθεση ― πέρα από τις καθυστερήσεις στις πληρωμές των μισθών τους, σταμάτησαν να τους αποδίδουν τα έξοδά τους, τις μετακινήσεις τους στη Θεσσαλονίκη ακόμα και τα παράβολα για τα δικαστήρια.

Η ομάδα όμως ελάμβανε προφορικές διαβεβαιώσεις πως «όλα θα τακτοποιηθούν» και έτσι έκαναν υπομονή και το 2012 ολοκλήρωσαν το έργο τους.

Τότε, ο συνταξιούχος πλέον κ. Φλώρος, βλέποντας πως η προβλεπόμενη διαδικασία της απογραφής δεν ολοκληρωνόταν, άρχισε να χτυπάει τις πόρτες των αρμόδιων υπουργικών γραφείων προσπαθώντας να εξηγήσει το αυτονόητο:

Η διαδικασία έπρεπε να ολοκληρωθεί, ώστε να εισπράξει το Δημόσιο το οφειλόμενο εκατομμύριο, το ακίνητο και κυρίως να σταματήσουν επιτέλους να τρέχουν τα πάγια έξοδα (ενοίκια, ρεύμα νερό, ασφάλεια) που έως και σήμερα χρεώνονται κάθε μήνα αλλά παραμένουν απλήρωτα! Μέχρι το γραφείο του πρωθυπουργού έφτασε. Ο κ. Σαμαράς ανέθεσε προσωπικά σε συνεργάτη του να «κυνηγήσει» την υπόθεση. Εως σήμερα όμως, χωρίς επιτυχία...

Υπερβάσεις και έργα χωρίς συμβάσεις

Κατά τον έλεγχο του Οργανισμού, οι εκκαθαριστές βρήκαν τρανταχτές αποδείξεις κακοδιαχείρισης: Δεν ήταν μόνο το κόστος που είχε υπερβεί τα συμφωνηθέντα κατά 73 εκατ. ευρώ, αλλά και μια σειρά έργων που είχαν γίνει χωρίς συμβάσεις, παραστατικά ή αποδείξεις πληρωμών. Επιπλέον, κάποια από τα έργα που πραγματοποιήθηκαν μετά το πέρας της διοργάνωσης έγιναν χωρίς να υπάρχει απόφαση των εποπτευόντων υπουργών και παραμένει αμφίβολο το κατά πόσον κάποια από αυτά πράγματι έγιναν ή επρόκειτο για επαυξήσεις εργασιών... στα χαρτιά. Ο φάκελος εστάλη το 2007 στον αρμόδιο εισαγγελέα για να εξεταστούν οι ευθύνες της διοίκησης, μπήκε στο αρχείο, όμως, καθώς τυχόν αδικήματα είχαν παραγραφεί... Η ομάδα των εκκαθαριστών προχώρησε πέρυσι σε νέα καταγγελία. Αυτή τη φορά για την κωλυσιεργία των συναρμοδίων υπουργείων για την έκδοση Κοινής Υπουργικής Απόφασης ώστε να ολοκληρωθεί η απογραφή του οργανισμού. Και αυτή η καταγγελία όμως κατέληξε στο αρχείο. Οι καταγγέλλοντες εκκαθαριστές, χωρίς να έχουν πάρει κάποια απάντηση για τον λόγο που δεν προχώρησε η έρευνα, απευθύνθηκαν εκ νέου στον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, ελπίζοντας πως αυτή την φορά θα εξεταστεί και ίσως οι ίδιοι μάθουν αυτό που τόσα χρόνια τους προβληματίζει: τους πραγματικούς λόγους που ο πολυδάπανος οργανισμός, δεκαεπτά χρόνια μετά την αυλαία του, δεν μπορεί να κλείσει οριστικά...

ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΚΑΚΑΟΥΝΑΚΗ από kathimerini