Σάββατο 8 Νοεμβρίου 2014

Από Γενάρη φαινόταν ο κακός μας ο καιρός

Τα έντονα καιρικά γεγονότα για την περίοδο 23-25 Οκτωβρίου
Eνώ οι μετεωρολόγοι προειδοποιούν ότι ο χειμώνας θα είναι ο... βαρύτερος της δεκαετίας, η «Εφ.Συν.» κάνει ανασκόπηση στο καιρικό αλαλούμ και τα επιμόνως έντονα καιρικά φαινόμενα του 2014...

Εντονες καταιγίδες με χαλαζοπτώσεις και κεραυνούς, πλημμύρες και θερμοκρασίες λίγο υψηλότερες του κανονικού χαρακτηρίζουν φέτος τον καιρό της χώρας μας. Η ανασκόπηση μέχρι και τον Οκτώβριο είναι αποκαλυπτική:

*Τον Ιανουάριο καταγράφηκαν θερμοκρασίες πολύ υψηλότερες από τoν μέσο όρο. Το πρώτο...
δεκαήμερο ξεκίνησε με ισχυρές βροχοπτώσεις στα Δωδεκάνησα, με 81 χιλιοστά βροχής στη Ρόδο. Πλημμύρισαν δρόμοι και κτίρια και σημειώθηκαν διακοπές ρεύματος, ενώ παρατηρήθηκε υδροστρόβιλος. Το δεύτερο δεκαήμερο έπεσαν αρκετές βροχές, κυρίως στα δυτικά, με 87 χιλιοστά βροχής στα Θεοδώριανα Αρτας, ενώ υψηλές για την εποχή θερμοκρασίες σημειώθηκαν στη βόρεια Κρήτη (18/1). Το τρίτο δεκαήμερο σημειώθηκαν ισχυρές βροχές στην Αττική (από 25 ώς 28/1) που προκάλεσαν πλημμύρες. Εγιναν λόγω βροχοπτώσεων κατολισθήσεις σε δρόμους της Ηλείας.

*Ο Φεβρουάριος αποδείχθηκε ένας μήνας με θερμοκρασίες υψηλότερες από τις κλιματικές τιμές, με περιορισμένες για την εποχή βροχές στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας. Στο δεύτερο δεκαήμερο του μήνα σημειώθηκαν πυκνές ομίχλες σε πολλές περιοχές συμπεριλαμβανομένης και της Αττικής. Οι πυκνές ομίχλες στα ηπειρωτικά συνεχίστηκαν και στην αρχή του τρίτου δεκαημέρου.

*Και ο Μάρτιος ήταν ένας μήνας με θερμοκρασίες υψηλότερες από τις κανονικές φτάνοντας σε υψηλά για την εποχή επίπεδα τις τελευταίες του ημέρες (25 έως 27 βαθμούς στη νότια Ελλάδα). Οι συνεχόμενες βροχοπτώσεις προκάλεσαν εκ νέου κατολισθήσεις και καθιζήσεις στην Ηλεία (2/3). Πλημμύρες σημειώθηκαν σε περιοχές της Καβάλας, ενώ προβλήματα στην ηλεκτροδότηση και την κίνηση των οχημάτων προκάλεσε καταιγίδα συνοδευόμενη από χαλάζι στη Θεσσαλονίκη (28/3).

*Ο Απρίλιος ήταν ένας μήνας με αρκετές βροχές στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας. Στις 6/4 ισχυρές βροχές σημειώθηκαν σε περιοχές της Αθήνας. Η τοπική καταιγίδα είχε επίκεντρο την περιοχή του Ψυχικού, με 35 χιλιοστά βροχής μέσα σε μία ώρα. Στις 16/4 έμεινε χωρίς ρεύμα η μισή πόλη των Ιωαννίνων, λόγω κεραυνών που έπεσαν σε υποσταθμούς της ΔΕΗ εν μέσω ισχυρών βροχοπτώσεων. Στις 26/4 έντονη βροχόπτωση στη Θεσσαλονίκη προκάλεσε προβλήματα στην κυκλοφορία, πλημμύρες και διακοπές ρεύματος. Την επομένη ανεμοστρόβιλος προκάλεσε υλικές ζημιές στα Σφακιά Χανίων, ενώ στην ευρύτερη περιοχή του Αργους και της Νεμέας ισχυρή χαλαζόπτωση (με χαλάζι σε μέγεθος αμυγδάλου) που διήρκεσε μισή ώρα έπληξε τις καλλιέργειες. Το τριήμερο 22-24 Απριλίου σημειώθηκε ισχυρό επεισόδιο μεταφοράς αφρικανικής σκόνης, επηρέασε το μεγαλύτερο μέρος της χώρας, ενώ κατά τόπους έπεσε λασποβροχή.

*Ο Mάιος είχε αρκετές βροχές κυρίως στα δυτικά και βόρεια. Η πρώτη του μέρα ξεκίνησε με πλημμύρες στο χωριό Βέργη των Σερρών ύστερα από έντονη βροχόπτωση. Στις 14/5 πλημμύρισαν υπόγεια καταστήματα, σπίτια και δρόμοι λόγω καταιγίδας στον Δήμο Ηράκλειας Σερρών. Την ίδια μέρα οι θερμοκρασίες στις βόρειες ακτές της Κρήτης και σε περιοχές της ανατολικής χώρας έφτασαν σε πολύ υψηλά επίπεδα, με τις υψηλότερες στα Χανιά (35,6 βαθμοί) και στους Αγίους Θεοδώρους Κορινθίας (32,7). Λίγο πριν εκπνεύσει ο μήνας (29/5) ισχυρή καταιγίδα συνοδευόμενη από χαλαζόπτωση εκδηλώθηκε στον Βόλο με το ύψος βροχόπτωσης σε ένα μισάωρο να ξεπερνά τα 21 χιλιοστά και θεαματική βουτιά της θερμοκρασίας, καθώς από τους 31,6 βαθμούς στις 14.40 έπεσε στους 16,9 στις 16.20! Την ίδια μέρα οι ριπές του ανέμου στο Κάβο Ντόρο άγγιξαν τα 189,9 χλμ./ώρα. Την επομένη έντονα μπουρίνια έπληξαν τμήμα της Χαλκιδικής και τον Βόλο, ενώ έντονη καταιγίδα έπληξε τη Θεσσαλονίκη όπου σημειώθηκαν καραμπόλες οχημάτων.

*Το καλοκαίρι παρουσίασε διαφοροποίηση από αυτά των τελευταίων ετών. Ο αριθμός ημερών με ισχυρούς βόρειους ανέμους (μελτέμια) στο Αιγαίο ήταν εντυπωσιακά χαμηλός, όπως προκύπτει από τις μετρήσεις του ΕΑΑ στην Τήνο με μόλις 18 ημέρες. Στο σύνολο των 62 ημερών από 1/7 ώς 31/8 τα πέντε προηγούμενα έτη ο αριθμός των ημερών με μελτέμια κυμαινόταν από 42% ώς 69%, ενώ το καλοκαίρι του 2014 ήταν μόνον 29%. Αρκετά αυξημένες ήταν βροχοπτώσεις και οι καταιγίδες στα δυτικά της χώρας.

*Ο Ιούνιος ήταν ένας μήνας με λίγο υψηλότερες θερμοκρασίες, αρκετές βροχές και καταιγίδες στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας κατά το πρώτο του εικοσαήμερο. Στις 3/6 ισχυροί άνεμοι προκάλεσαν διακοπές στην ηλεκτροδότηση λόγω πτώσης δέντρων στη Σούδα, καθώς και τραυματισμό ενός ατόμου στην Καλαμάτα, επίσης από πτώση δέντρου. Πολύ θυελλώδεις άνεμοι ταχύτητας 80 χλμ./ώρα σε Κρήτη και Πελοπόννησο. Σποραδικές έντονες καταιγίδες με αυξημένη ηλεκτρική δραστηριότητα και χαλαζοπτώσεις εκδηλώθηκαν στη νότια Αθήνα (7/6 και 15/6), σε μεγάλο μέρος της Αττικής και πολλές περιοχές της χώρας.

Μεγάλη πυρκαγιά από πτώση κεραυνών ξέσπασε στη Σιθωνία Χαλκιδικής, ενώ η υπερχείλιση χειμάρρου προκάλεσε ζημιές και εγκλώβισε οδηγούς στα οχήματά τους και πολίτες σε αναψυκτήριο στις Σέρρες. Την επομένη καταιγίδα με ισχυρούς ανέμους προκάλεσε πτώσεις δέντρων και ζημιές στην Ορεστιάδα. Μία μέρα μετά καταιγίδες προκάλεσαν προβλήματα στην ηλεκτροδότηση πολλών περιοχών της Θεσσαλονίκης, ενώ ανυπολόγιστο ήταν το μέγεθος της καταστροφής που επέφερε σε καλλιέργειες στον νομό Σερρών σφοδρή χαλαζόπτωση. Στις 27/6 ισχυρή καταιγίδα προκάλεσε ζημιές και διακοπές ρεύματος στη Θεσσαλονίκη, ενώ χαλαζόπτωση προκάλεσε νέες καταστροφές σε αγροτικές καλλιέργειες στην Κεντρική Μακεδονία.

*Και ο Ιούλιος ήταν ένας μήνας με θερμοκρασίες λίγο υψηλότερες και με αρκετές βροχές και καταιγίδες στο μεγαλύτερο μέρος της ηπειρωτικής χώρας. Στις 16/7 εκτεταμένες πλημμύρες σε κεντρικούς δρόμους, διακοπές ρεύματος και πτώσεις δέντρων σημειώθηκαν στη Θεσσαλονίκη και την Καβάλα, χαλάζι με ζημιές σε στέγες και οχήματα έπληξε τη Δράμα και πλημμύρες λόγω δυνατής βροχής την Ορεστιάδα με το ύψος της βροχόπτωσης στα 134,8 χιλιοστά. Διπλός ανεμοστρόβιλος εμφανίστηκε την ίδια μέρα στη θαλάσσια περιοχή ανοιχτά του Πηλίου. Στις 19 Ιουλίου ισχυρές καταιγίδες εκδηλώθηκαν και στον νομό Αττικής προκαλώντας πλημμυρικά επεισόδια. Στις 22/7 το μεσημέρι άνοιξαν οι ουρανοί στη Νάουσα και στις 25/7 πλημμύρισαν υπόγεια και δρόμοι στη Λαμία λόγω καταιγίδας. Ισχυρές βροχές και καταιγίδες έπληξαν την Κεντρική Μακεδονία στις 30/7 και την επομένη την Ηπειρο.

*Πτώσεις δέντρων και ζημιές σε στέγες προκλήθηκαν από ανεμοθύελλα στο Στεφανοβίκειο Μαγνησίας την πρώτη μέρα του Αυγούστου, ενώ κεραυνός προκάλεσε τον θάνατο 22χρονου στην Καλλιπεύκη Λάρισας. Στις 5/8 καταιγίδες προκάλεσαν πλημμύρες και διακοπές ρεύματος στη Χαλκίδα και στον νομό Κοζάνης και την επομένη ισχυρές καταιγίδες σημειώθηκαν σε πολλές περιοχές της χώρας, με το σύστημα ΖΕΥΣ του ΕΑΑ να μετράει σε όλη την επικράτεια περίπου 10.000 κεραυνούς! Στις 30/8 καταιγίδα προκάλεσε πλημμύρες και διακοπές ρεύματος στα Ιωάννινα, ενώ ισχυρές καταιγίδες έπληξαν ολόκληρη την Ηπειρο. Πτώση της θερμοκρασίας στα Ιωάννινα σχεδόν κατά 15 βαθμούς μέσα σε 2 ώρες!

*Ποδαρικό με ένα τριήμερο έντονων καταιγίδων, που έπληξαν για 3 ημέρες περιοχές της Βόρειας Ελλάδας, προκαλώντας αρκετά προβλήματα στη Θεσσαλονίκη, την Κοζάνη, την Ημαθία και την Καστοριά έκανε ο Σεπτέμβριος, με αποτέλεσμα να πλημμυρίσουν δρόμοι, υπόγεια καταστήματα και αποθήκες. Τεράστια ήταν τα ύψη βροχής στην Ηπειρο με μεγαλύτερα να καταγράφονται τη δεύτερη μέρα στα Δερβίζιανα Ιωαννίνων (157,8 χιλιοστά) και στα Ιωάννινα (133,8).

Στις 7/9 άνοιξαν οι ουρανοί στο Αγιον Ορος και σε μόλις 12 ώρες έπεσαν συνολικά 149,8 χιλιοστά βροχής, ποσότητα που αντιστοιχεί σε 150 τόνους νερού ανά στρέμμα! Ακόμη ένας νεκρός από κεραυνό και πλημμύρες στη Χαλκιδική. Προβλήματα λόγω ισχυρής καταιγίδας στα βόρεια προάστια της Αττικής.

Στις 14/9 ένας άνθρωπος έχασε τη ζωή του από ορμητικό χείμαρρο που προκάλεσε ισχυρή καταιγίδα στο Ωραιόκαστρο Θεσσαλονίκης. Πλημμύρες και στην Καστοριά. Την επομένη σημειώθηκαν προβλήματα από τις ισχυρές βροχοπτώσεις στα βόρεια προάστια της Αττικής. Ισχυρές βροχοπτώσεις έπληξαν και την Κεντρική Μακεδονία. Μία μέρα μετά, ακόμη μια έντονη βροχόπτωση μετέτρεψε κεντρικούς δρόμους σε ποτάμια στην Αττική.

Στις 17/9 σφοδρή νεροποντή προκάλεσε προβλήματα σε περιοχές της Θεσσαλονίκης. Στις 23/9 προβλήματα στην ηλεκτροδότηση και υλικές ζημιές προκάλεσαν οι ισχυροί άνεμοι στη Θεσσαλονίκη, ενώ στις 25/9 πλημμύρες και κυκλοφοριακά προβλήματα προκλήθηκαν από τις ισχυρές βροχοπτώσεις στο Μεσολόγγι, στη Θεσσαλονίκη και στην Πάτρα.

*Οι Ισχυρές βροχοπτώσεις του Οκτωβρίου προκάλεσαν πλημμύρες με ζημιές σε κτίρια και υποδομές, πτώσεις δέντρων και κατολισθήσεις σε περιοχές της Κέρκυρας, της Ευρυτανίας και της Αιτωλοακαρνανίας στις 6/10. Από τις 23 έως τις 24 του μήνα έντονα καιρικά φαινόμενα έπληξαν πολλές περιοχές της χώρας επιφέροντας το χάος και την καταστροφή (βλ. σχετικό γράφημα). Στις 29/10 ισχυρή καταιγίδα προκάλεσε πλημμύρες σε κτίρια του Ηρακλείου.

(ΠΗΓΗ: Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών - Ινστιτούτο Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης)

«Πιο πολλές οι επιπτώσεις των καιρικών φαινομένων»

Η «Εφ.Συν.» απευθύνθηκε στον Κωνταντίνο Λαγουβάρδο, διευθυντή Ερευνών του Ινστιτούτου Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, και του έθεσε τα εξής ερωτήματα:

• Παρατηρείται αύξηση των έντονων και ακραίων καιρικών φαινομένων και κατά πόσο υπάρχει ένας επαρκής σχεδιασμός, για να προστατευτούμε από αυτά;

«Δεν είμαστε σίγουροι αν είναι πιο συχνά τα έντονα μετεωρολογικά φαινόμενα, αλλά οι επιπτώσεις είναι σίγουρα πιο πολλές. Βλέπουμε κάποιες επιπτώσεις, οι οποίες συνδέονται με θέματα μη μετεωρολογικά, καθώς η αποψίλωση των δασών και η έντονη αστικοποίηση δημιουργούν προβλήματα σε συνδυασμό με την ένταση των φαινομένων. Εχουμε πραγματοποιήσει συστηματικές καταγραφές μιας δεκαετίας μόνο και θα δούμε, καθώς περνούν τα χρόνια, αν υπάρχει αυξητική τάση.

Αυτό που είναι σίγουρο είναι ότι οι θερμοκρασίες τους περισσότερους μήνες είναι πάνω από τις κανονικές τιμές, αλλά αυτό για την ώρα δεν έχει κάποια άμεση επίπτωση, για παράδειγμα δεν είχαμε περισσότερους καύσωνες στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια. Το γεγονός ότι κάθε μήνας, ειδικά το καλοκαίρι, είναι σχεδόν πάντα πιο ζεστός από την κανονική τιμή είναι ανησυχητικό, καθώς σιγά σιγά χτίζεται μια αυξητική τάση.

Σε ό,τι αφορά τις αυξημένες βροχοπτώσεις, συνέβαιναν και στο παρελθόν. Και εδώ παίζει ρόλο ότι έχουμε ανοίξει πάρα πολύ το δίκτυο μετρήσεων. Ξεκινήσαμε ως Αστεροσκοπείο να στήνουμε ένα δίκτυο το 1985 και πλέον έχουμε το μεγαλύτερο δίκτυο στη χώρα με περίπου 200 σταθμούς, βλέπουμε πράγματα που δεν γνωρίζαμε. Για παράδειγμα, διαπιστώσαμε ότι ένα από τα πιο ζεστά μέρη της Ελλάδας είναι η Σπάρτη, όπου δεν υπήρχε ποτέ σταθμός, πιο ζεστό από τη Λάρισα και το Αργος που θεωρούσαμε ότι είναι από τα ζεστότερα μέρη της Ελλάδας. Αυτό που συνέβη στην Αθήνα το τριήμερο του Οκτωβρίου ήταν πραγματικά ακραίο, καθώς είχαμε βροχές που κανονικά πέφτουν σε 6 μήνες και έπεσαν μέσα σε 10 ώρες. Εχει συμβεί, όμως, και στο παρελθόν.

*Ο κ. Λαγουβάρδος κάνει έκκληση προκειμένου να πυκνώσει το δίκτυο των μετεωρολογικών σταθμών, καθώς υπάρχουν περιοχές της Αττικής ακάλυπτες, όπως ο Πειραιάς, το Κερατσίνι, η Δραπετσώνα, η Νίκαια. Σε ό,τι αφορά το σύστημα του σχεδιασμού και της οργάνωσης, προκειμένου να προστατευτούμε από τα έντονα καιρικά φαινόμενα θεωρεί ότι είναι ανεπαρκές: «Πρώτα απ’ όλα, δεν υπάρχουν συστηματικές μελέτες για τις πλημμύρες, και αυτό φαίνεται από την έλλειψη ενδιαφέροντος για την ύπαρξη ενός σωστού δικτύου μετρήσεων των βροχών. Δεν μπορώ να καταλάβω πώς θα γίνει σωστός αντιπλημμυρικός σχεδιασμός αν δεν γνωρίζουμε και πόσο βρέχει», αναρωτιέται...

Τάσος Σαραντής από efsyn