Πέμπτη 30 Οκτωβρίου 2014

Φτώχεια τέκνων, και των… γονέων

UNICEF: Η Ελλάδα αναδείχτηκε πρωταθλήτρια στην παιδική φτώχεια 
ΕΛ.ΣΤΑΤ: Στην 5ετία «χάθηκαν» 12,6 δις. ευρώ από το εισόδημα των Ελλήνων 
Πλευρές των δραματικών συνεπειών, που είχαν οι πολιτικές της τελευταίας 5ετίας στο βιοτικό επίπεδο των οικονομικά ασθενέστερων στρωμάτων (παιδιών, εργαζομένων κ.λ.π.), αποκαλύπτουν τα στοιχεία της UNICEF και της ΕΛ.ΣΤΑΤ. Τα στοιχεία αυτά, που είδαν χτες το φως της δημοσιότητας, είναι αποκαλυπτικά. Κι’ αυτό γιατί:

Η μεν UNICEF, μας πληροφορεί για τις εκρηκτικές διαστάσεις που είχε πάρει το πρόβλημα της παιδικής φτώχειας όχι μόνο στην Ελλάδα (βρίσκεται στην προτελευταία, χειρότερη θέση, μεταξύ 41 χωρών του ΟΟΣΑ) όσο και...
άλλες καπιταλιστικές χώρες, που ανήκουν στο κλαμπ των «εύπορων» μελών του ΟΟΣΑ, που δεν έχουν υπογράψει Μνημόνιο με το ΔΝΤ και την ΕΕ.

Η δε Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛ.ΣΤΑΤ.), μας ενημερώνουν, πως το διαθέσιμο εισόδημα των ελληνικών νοικοκυριών, μειώθηκε την τελευταία 5ετία κατά 12,6 δις. ευρώ.

Η UNICEF για την παιδική φτώχεια…

Σύμφωνα με την έκθεση της UNICEF από το 2008 μέχρι σήμερα ο αριθμός των παιδιών στον αναπτυγμένο κόσμο, που έχουν βυθιστεί κάτω από το επίσημο όριο της φτώχειας μεγάλωσε κατά 2,6 εκατομμύρια και έφτασε τον αριθμό ρεκόρ των περίπου 76,5 εκατομμυρίων. Αυτό είναι το βασικό εύρημα Έκθεσης του Ερευνητικού Κέντρου της UNICEF Innocenti με τίτλο «Τα παιδιά της ύφεσης: Οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στην παιδική ευημερία στις πλούσιες χώρες» που δημοσιοποιήθηκε χτες.

Στην προσπάθειά τους να αποτυπώσουν τις αλλαγές στον τρόπο ζωής των παιδιών, οι ερευνητές, εξέτασαν και τη συμπεριφορά μαθητών ηλικίας 11, 13 και 15 ετών καταγόμενων από την Ελλάδα, καθώς η χώρα μας συγκαταλέγεται μεταξύ αυτών που επλήγησαν περισσότερο από την κρίση. Ανάμεσα στα ευρήματα της έρευνας, είναι και τα εξής: Ο αριθμός των ατόμων που δηλώνει πως η οικογένειά του δε βρίσκεται σε καλή οικονομική κατάσταση διπλασιάστηκε από το 7,2% το 2006 στο 14,5% το 2014. Μια αυξανόμενη μερίδα τους ανέφερε πως η οικονομική κατάσταση της περιοχής όπου ζούσε είχε χειροτερέψει (από 22,2% σε 29,5% την ίδια περίοδο).

Στις περισσότερες από τις μισές χώρες-μέλη του ΟΟΣΑ που εξετάστηκαν, διαπιστώθηκε ότι πάνω από το 20% των παιδιών ζει στη φτώχεια. Ωστόσο, σε χώρες όπως η Ελλάδα και η Ισπανία (που υπέγραψαν Μνημόνια με την ΕΕ και το ΔΝΤ) αλλά και η Λετονία (που δεν υπέγραψε κανένα Μνημόνιο αλλά είναι μια καπιταλιστική χώρα) το ποσοστό της παιδικής φτώχεια είναι πολύ μεγαλύτερο, καθώς ξεπερνά το 36%. Σε υψηλά επίπεδα, βρίσκεται η παιδική φτώχεια επίσης, στις Ηνωμένες Πολιτείες (32%) αλλά και στη γειτονική Ιταλία (30%).

Από το 2010 η πλειοψηφία των χωρών στράφηκαν σε περικοπές στους προϋπολογισμούς, με αρνητικό αντίκτυπο στα παιδιά, ιδιαίτερα στην περιοχή της Μεσογείου. Όπως δήλωσε ο Jeffrey O’Malley, επικεφαλής Παγκόσμιας Πολιτικής και Στρατηγικής της UNICEF, «πολλές εύπορες χώρες έχουν υποστεί ένα “μεγάλο άλμα προς τα πίσω” όσον αφορά τα εισοδήματα των νοικοκυριών και οι επιπτώσεις για τα παιδιά θα είναι μακροχρόνιες για αυτά και τις κοινότητές τους».

Ανάμεσα στα άλλα ευρήματα της έκθεσης της UNICEF, είναι και τα εξής:
  • Σε 23 από τις 41 χώρες που εξετάστηκαν, η παιδική φτώχεια έχει αυξηθεί από το 2008. Στην Ιρλανδία, την Κροατία, τη Λετονία, την Ελλάδα και την Ισλανδία, τα ποσοστά αυξήθηκαν κατά περισσότερο από 50%.
  • Στην Ελλάδα, το μέσο οικογενειακό εισόδημα των νοικοκυριών με παιδιά βυθίστηκε το 2012 στα επίπεδα του 1998.
  • Η ύφεση έχει χτυπήσει ιδιαίτερα σκληρά τους νέους, με τον αριθμό τον ατόμων ηλικίας 15-24 ετών που βρίσκονται εκτός εκπαίδευσης, απασχόλησης ή κατάρτισης να αυξάνεται δραματικά σε πολλές χώρες, φθάνοντας το 2013 τα 7,5 εκατομμύρια νέους στην Ευρωπαϊκή Ένωση (σχεδόν ο πληθυσμός της Ελβετίας).
  • Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η ακραία παιδική φτώχεια έχει αυξηθεί. Συγκριτικά με το 2008 η παιδική φτώχεια το 2012 είναι αυξημένη σε 34 από τις 50 πολιτείες. Έτσι, περίπου 24,2 εκατομμύρια παιδιά στις ΗΠΑ ζούσαν σε συνθήκες φτώχειας, αριθμός που είναι αυξημένος κατά 1,7 εκατομμύρια από το 2008.
  • Σε 18 χώρες η παιδική φτώχεια μειώθηκε, σημαντικά. Για παράδειγμα, στην Αυστραλία, τη Χιλή, τη Φινλανδία, τη Νορβηγία, την Πολωνία και τη Σλοβακία τα επίπεδα της παιδικής φτώχειας μειώθηκαν κατά περίπου 30%.
Οι επιπτώσεις της κρίσης στην Ελλάδα, με βάση δηλώσεις παιδιών των οποίων τουλάχιστον ο ένας γονέας έχασε τη δουλειά του (21,3%), εκδηλώθηκαν ως εξής:
  • Δεν έχουν τη δυνατότητα να αγοράσουν φαγητό (5,4%)
  • Αδυνατούν να κάνουν διακοπές/ταξίδια (27,9%)
  • Διέκοψαν τα ιδιαίτερα μαθήματα (10,5%)
  • Άλλαξαν σχολείο (3%)
  • Μετακόμισαν σε άλλη περιοχή (8,2%)
  • Βιώνουν εντάσεις στην οικογένεια (27,3%).
Άλλες ομάδες παιδιών που υφίστανται βαρύτερο το φορτίο της ύφεσης περιλαμβάνουν αυτές που ανήκουν σε μονογονεϊκές ή πολυμελείς οικογένειες και σε νοικοκυριά με χαμηλή ένταση εργασίας.

Ανάμεσα σε 30 ευρωπαϊκές χώρες, η Ελλάδα παρουσιάζει τα υψηλότερα επίπεδα ανισότητας ως επίπτωση της ύφεσης στα παιδιά. Η τάση είναι παρόμοια και για τα παιδιά εκείνα τα οποία ζουν σε νοικοκυριά που πλήττονται από την ανεργία ή είναι μέλη μονογονεϊκών οικογενειών.

Η έκθεση χρησιμοποιεί διάφορα κριτήρια για την κατάταξη των χωρών. Έτσι:
  • Με βάση τη μεταβολή στην παιδική φτώχεια και με έτος βάσης το 2008, η Ελλάδα καταλαμβάνει την 40η θέση. Παρουσιάζει δηλαδή επιδείνωση κατά 17,5 ποσοστιαίες μονάδες (από 23% το 2008 σε 40,5% το 2012) και είναι καλύτερη μόνο από την Ισλανδία (επιδείνωση κατά 20,4%).
  • Με βάση το ποσοστό νέων ηλικίας 15-24 ετών οι οποίοι δεν σπουδάζουν, δεν εργάζονται και δε συμμετέχουν σε κανένα πρόγραμμα κατάρτισης η Ελλάδα καταλαμβάνει και πάλι την 40η θέση παρουσιάζοντας επιδείνωση κατά 8,9 ποσοστιαίες μονάδες (από 11,7% το 2008 σε 20,6% το 2012) μαζί με την Κύπρο (επιδείνωση κατά 9%).
… και ο σφαγιασμός στο διαθέσιμο εισόδημα των Ελλήνων

Συνεχίζεται ο σφαγιασμός στα λαϊκά εισοδήματα τόσο με τις αυξήσεις στους φόρους και τα χαράτσια όσο και με τις περικοπές στις δαπάνες κοινωνικού χαρακτήρα. Σύμφωνα με τους τριμηνιαίους μη χρηματοοικονομικούς λογαριασμούς θεσμικών τομέων, που δημοσιοποίησε η ΕΛΣΤΑΤ, το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών στο δεύτερο τρίμηνο του 2014 συγκριτικά με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2013, μειώθηκε κατά περίπου 1,4 δισ. ευρώ. Μόνο στο δεύτερο τρίμηνο του 2014, συγκριτικά με το πρώτο, τα πρόσθετα φορολογικά βάρη (κυρίως οι φόροι στο εισόδημα και την περιουσία) αυξήθηκαν κατά 984 εκατ. ευρώ. Έτσι, οι σωρευτικές απώλειες στο διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών για την τελευταία πενταετία, οι απώλειες να φτάσουν στα 12,6 δισ. ευρώ, αφού το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών περιορίστηκε το δεύτερο τρίμηνο του 2014 στα 30,8 δισ. ευρώ από 43,4 δισ. ευρώ που ήταν το δεύτερο τρίμηνο 2009.

Φυσικό επακόλουθο της συνεχιζόμενης συρρίκνωσης στο διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών, ήταν και η περαιτέρω μείωση της καταναλωτικής δαπάνη (κατά 1,6% ή κατά 500 εκατ. ευρώ) που περιορίστηκε στα 32,7 δισ. ευρώ από 33,2 δισ. ευρώ πέρσι. Όσον αφορά στο ποσοστό αποταμίευσης, που ορίζεται ως η ακαθάριστη αποταμίευση προς το ακαθάριστο διαθέσιμο εισόδημα, αυτό διαμορφώθηκε στο -6,2% από -3,2% που ήταν στο δεύτερο τρίμηνο πέρυσι.

Σημειώνεται, ότι το τελευταίο θετικό πρόσημο (αύξηση) στο διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών ήταν στο δεύτερο τρίμηνο 2009, ενώ στην καταναλωτική δαπάνη, η τελευταία φορά που καταγράφηκε αύξηση ήταν το πρώτο τρίμηνο 2010.



Λάμπρος Τόκας από imerodromos