Στρατηγικές... πιρουέτες

Οι κινήσεις και οι πρωτοβουλίες του Βενιζέλου για την εκλογή Προέδρου Δημοκρατίας

Προπομπός του Σαμαρά αποδεικνύεται ο Ευάγγελος Βενιζέλος, ο οποίος κατά τη διάρκεια της πρώτης συνεδρίασης με τα στελέχη του ΠΑΣΟΚ - Ελιάς που επέλεξε να συμμετέχουν στην κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι αναλαμβάνει πρωτοβουλία προκειμένου να λάβουν θέση θεσμικά τα κόμματα για την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας.

Η κίνηση αυτή, σε συνδυασμό με τις διαρροές...

από το Μέγαρο Μαξίμου ότι ο Σαμαράς δέχεται εισηγήσεις να επισπεύσει τις διαδικασίες για την προεδρική εκλογή και να μην αφήσει να ίπταται μέχρι την άνοιξη μια αμφιβολία για την πλειοψηφία των 180 στη Βουλή, πυροδότησε πολλά σενάρια.

Με δεδομένο ότι ο ΣΥΡΙΖΑ επιχειρεί να ξεκαθαριστεί τάχιστα το τοπίο και να εντοπιστεί η μειοψηφία των 121 που μπορεί να μπλοκάρει την εκλογή, το ΚΚΕ δεν μετέχει ποτέ σε τέτοιες συζητήσεις και η Χρυσή Αυγή κινείται εντελώς εξωσυστημικά, ουσιαστικά η «θεσμικού τύπου» πρωτοβουλία Βενιζέλου κινείται μεταξύ ΔΗΜΑΡ - βουλευτών των ΑΝΕΛ και κάποιων εκ των 21 ανεξάρτητων βουλευτών. Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ δεν έχει ξεκαθαρίσει πώς και πότε πρόκειται να «ξετυλίξει» την πρωτοβουλία του, αν δηλαδή προτίθεται να αποστείλει επιστολή προκειμένου να καλέσει σε διάλογο τα κόμματα, και επικαλείται την ανάγκη εθνικής συνεννόησης και κυβερνητικής σταθερότητας για να ξεπεράσει η χώρα την κρίση ή θα επιδιώξει συναντήσεις με τους πολιτικούς αρχηγούς. Ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης μιλώντας στα κυβερνητικά στελέχη του ΠΑΣΟΚ επιχείρησε να αντικρούσει όσα είπε ο Τσίπρας, ότι δεν θα βρεθούν στην παρούσα Βουλή «Τσιριμώκοι» που θα παρατείνουν τον βίο της παρούσας κυβέρνησης, τονίζοντας ότι η συνεννόηση πρέπει να γίνει θεσμικά με κόμματα και όχι με βουλευτές, παραβλέποντας όμως ότι ήδη στη Βουλή υπάρχουν 21 ανεξάρτητοι βουλευτές.

Πάντως όλοι κατάλαβαν ότι η κρίσιμη μάζα των βουλευτών που στοχεύει η κίνηση Βενιζέλου αφορά τη ΔΗΜΑΡ. Μάλιστα πολύ είδαν πίσω από αυτές τις εξαγγελίες μια πρόσθετη πίεση στην ήδη ασφυκτική πολιτική πίεση που υφίσταται το κόμμα μετά την απελπιστική εκλογική επίδοση στις ευρωεκλογές. Και επισημαίνουν ότι μια τέτοια κίνηση, που θα προκαλέσει μια νέα αναταραχή στη ΔΗΜΑΡ, ενδεχομένως να επισπεύσει την τοποθέτηση βουλευτών που έχουν έτσι κι αλλιώς διαφωνίες με την ηγετική ομάδα και την πορεία που έχει χαραχτεί για συνεργασία με τον ΣΥΡΙΖΑ.

Το σοβαρό όμως ερώτημα είναι πως, αν το ΠΑΣΟΚ πιέσει παραπάνω, μπορεί να επιφέρει τα αντίθετα αποτελέσματα, αφού προς το παρόν τουλάχιστον τόσο ο Φώτης Κουβέλης όσο και οι περί αυτόν διακηρύσσουν σε όλους τους τόνους ότι δεν πρόκειται να συναινέσουν στην προεδρική εκλογή, επιβραβεύοντας μια ακροδεξιά πολιτική της συγκυβέρνησης Ν.Δ. - ΠΑΣΟΚ. Ο ίδιος ο Φ. Κουβέλης λέει συχνά ότι δεν τον ενδιαφέρει ούτε ο ρόλος του Προέδρου της Δημοκρατίας, παρά το γεγονός ότι πολλά στελέχη του κόμματός του δεν κρύβουν από τη δημόσια συζήτηση ότι θα ήθελαν να τον δουν στο ύπατο πολιτικό αξίωμα. Συνεργάτες του επισημαίνουν ότι θα μπορούσε να αποδεχτεί να προταθεί για Πρόεδρος της Δημοκρατίας μόνο έπειτα από εκλογική διαδικασία και αφού η πλειοψηφία που θα τον εκλέξει θα έχει νωπή λαϊκή εντολή και όχι από μια πλειοψηφία που μπορεί να σχηματιστεί εκ των ενόντων, να είναι ευκαιριακή, ετερόκλητη και εντελώς τυχοδιωκτική.

Θέλουν χρόνο

Πάντως το ζήτημα της προεδρικής εκλογής είναι βέβαιο ότι θα αναταράξει την εσωκομματική κατάσταση στη ΔΗΜΑΡ, αφού παρότι ο εκπρόσωπος του κόμματος Χρ. Μαχαίρας επιχειρεί να κλείσει κάθε συζήτηση επ’ αυτού, πολλοί βουλευτές δεν συμφωνούν με την προσέγγιση και πιστεύουν ότι πρέπει να δοθεί πολιτικός χρόνος στους ίδιους αλλά και στην Κεντροαριστερά γενικότερα για να αποφύγει την ισοπέδωση από τον ΣΥΡΙΖΑ. Είναι τα στελέχη αυτά που αντιμετωπίζουν με καχυποψία τη σπουδή συντρόφων τους να ξαναγυρίσουν στην κοιτίδα του ΣΥΡΙΖΑ.

Και στην κατηγορία αυτή δεν συγκαταλέγονται μόνο στελέχη που έχουν ήδη εκδηλωθεί και βρίσκονται ένα βήμα πριν την έξοδο από το κόμμα, όπως ο Γρηγόρης Ψαριανός και ο Σπύρος Λυκούδης, αλλά και βουλευτές που ακόμα δεν έχουν υψώσει τους τόνους της αντιπαράθεσης για τους χειρισμούς της ηγετικής ομάδας, αλλά διατηρούν σοβαρές επιφυλάξεις.

Ερώτημα προκαλεί αν η πρωτοβουλία Βενιζέλου θα αφορά και τους Ανεξάρτητους Έλληνες, με τους οποίους δεν υπάρχει καμία πολιτική ή άλλου είδους επαφή και οι σχέσεις είναι ανοιχτά εχθρικές. Έτσι κι αλλιώς ο Πάνος Καμμένος, όπως με πολύ ηχηρό τρόπο είπε στην Εθνική Συνδιάσκεψη του περασμένου Σαββατοκύριακου, δεν πρόκειται να συναινέσει σε υπερψήφιση Προέδρου από την παρούσα Βουλή και προειδοποίησε όσους βουλευτές θέλουν να το κάνουν να φύγουν εγκαίρως από το κόμμα.

Ωστόσο στη Χαριλάου Τρικούπη επισημαίνουν ότι μια επίσημη πρόσκληση σε διάλογο, ακόμα κι αν απορριφθεί, μπορεί να έχει πολιτικό αποτέλεσμα. Επίσης η δημόσια συζήτηση, όπως λένε συνεργάτες του Βενιζέλου, δημιουργεί «υλικό για σκέψη» και στους ανεξάρτητους βουλευτές. Στελέχη της συγκυβέρνησης εκτιμούν ότι αν αφαιρέσει κανείς κάποιους που βρίσκονται σε πολιτική αποδρομή και γνωρίζουν ότι δεν θα επανεκλεγούν, όλοι οι υπόλοιποι θα σταθμίσουν την κατάσταση και θα κρίνουν πιο νηφάλια, απ’ ό,τι σήμερα, πού βρισκόμαστε σε ουδέτερο πολιτικά χρόνο.

Αποφασισμένος

Πέρα όμως από τις στρατηγικές πιρουέτες για την προεδρική εκλογή, ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ αντιμετωπίζει και το εσωκομματικό πρόβλημα, και εδώ φαίνεται να έχει γίνει «σάντουιτς» μεταξύ της καυτής κυβερνητικής πραγματικότητας και της πίεσης για «προοδευτική» πορεία της συγκυβέρνησης. Παρότι τόσο τα φιλοκυβερνητικά μέσα όσο και το ίδιο το ΠΑΣΟΚ επιχείρησε να εμφανίσει ως νίκη τη συμφωνία Βενιζέλου - Σαμαρά για το θέμα της διαθεσιμότητας των υπαλλήλων στα ΑΕΙ, είναι προφανές ότι η λύση που δόθηκε απλώς δίνει μια παράταση στην αγωνία των υπαλλήλων και επιχειρεί να «σώσει» τα προσχήματα, να δώσει δηλαδή μια εύσχημη δικαιολογία στον Ανδρέα Λοβέρδο προκειμένου να μην υπογράψει απολύσεις με το που ανέλαβε το υπουργείο.

Ο πρόεδρος της Νέας Ελλάδας, που συμμετέχει στο κυβερνητικό σχήμα ως συνεργαζόμενος, φέρεται αποφασισμένος να μην είναι «το καλό παιδί» του μνημονίου στην παρούσα κυβέρνηση, όπως ήταν σε αυτές των Παπανδρέου - Παπαδήμου, γι’ αυτό και πιέζει κι αυτός από την πλευρά του για αλλαγή πορείας. Ο Βενιζέλος μπορεί να συμμερίζεται τη δική του αγωνία, αλλά και την πίεση των στελεχών να διαφοροποιηθεί το κόμμα από μια σκληρή νεοφιλελεύθερη πολιτική, με εμμονές κατά του δημόσιου τομέα, αλλά έχει απέναντί του όχι μόνο την τρόικα, που απειλεί με κάθε τρόπο και μέσο (π.χ. είναι ενδεικτική η αντίδραση της Κομισιόν στις πληροφορίες για πολιτικές ελαφρύνσεων, ζητώντας την άμεση ικανοποίηση των προαπαιτούμενων για την εκταμίευση του ποσού), αλλά και το εγχώριο οικονομικό και πολιτικό κατεστημένο, τη γνωστή διαπλοκή που επ’ ουδενί δεν θέλει στην παρούσα φάση αλλαγή πολιτικής κατεύθυνσης.

Το θέμα που έθεσε προχθές ο Λοβέρδος «περί αλλαγής σελίδας» αποκαλύπτουν ότι είτε στο ΠΑΣΟΚ - Ελιά έχουν αποφασίσει να πιέσουν να στρίψει το καράβι είτε υπάρχει κεντρική συμφωνία με τον Σαμαρά, ο οποίος για λόγους ισορροπίας με την τρόικα δεν βγαίνει μπροστά ή το πιθανότερο είναι να μας δουλεύουν όλοι «ψιλό γαζί» προκειμένου να ετοιμάσουν το έδαφος για τις πιθανολογούμενες αιφνίδιες εκλογές του φθινοπώρου. Πολλά στελέχη κοντά στον Βενιζέλο (Γρηγοράκος, Ρήγας) εκτιμούν ότι κακώς ο πρόεδρος ενθαρρύνει τέτοιες φωνές, που ζητούν μεγάλες αλλαγές στην πορεία της κυβέρνησης, αφού η χώρα έχει συγκεκριμένες δεσμεύσεις και απαιτήσεις και δεν μπορούν κυβερνητικά στελέχη να προκαλούν είτε άγονες αντιπαραθέσεις είτε κοινωνική αναστάτωση προκειμένου να δείξουν φιλολαϊκό προφίλ. Και ζητούν μάλιστα να γίνει ένα ξεκαθάρισμα με τον Λοβέρδο προκειμένου να σταματήσει το ιδιότυπο αντάρτικό του.

Σαφές μήνυμα

Ωστόσο υπάρχουν και στελέχη (Καρχιμάκης, Μωραΐτης, Σαχινίδης, Π. Οικονόμου), που επιμένουν ότι το ΠΑΣΟΚ πρέπει να σταματήσει να λογίζεται ως κεντροδεξιό παρακολούθημα και το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών ήταν ένα σαφές μήνυμα για αλλαγή πορείας. Ο Βενιζέλος ακούει προσεκτικά όλες τις απόψεις, όμως μοιάζει να έχει «αποσταθεροποιηθεί» πολιτικά, αφού για πρώτη φορά τις προηγούμενες εβδομάδες βρέθηκε μπροστά σε ένα κύμα αμφισβήτησής του, που όσο κι αν δεν τον κλόνισε, σίγουρα τραυμάτισε την εικόνα του εσωκομματικά. Έπειτα από μια αντεπίθεση που εξαπέλυσε την περασμένη εβδομάδα, φαίνεται να έχει αποφασίσει να κατευνάσει λίγο το κλίμα οξύτητας, αποφασίζοντας να μην απαντά στις προκλήσεις που δέχεται και να στείλει μήνυμα στους συνεργάτες του να «υψώσουν λευκή σημαία» στο εσωτερικό του κόμματος.

Προσπάθεια αυτονόμησης

Στο πλαίσιο της προσυνεδριακής διαδικασίας σίγουρα χρειάζεται μια πιο προοδευτική πολιτική, γι’ αυτό και το ΠΑΣΟΚ – εκτός Λοβέρδου – έχει αρχίσει και διατυπώνει πιο εμφατικά ζητήματα, όπως των αποκρατικοποιήσεων, διαφωνώντας στην προοπτική πλήρους εξαγοράς της ΔΕΗ, του νερού ή των λιμανιών ή στα ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ζητώντας να προχωρήσει το αντιρατσιστικό νομοσχέδιο, αλλά και τα ζητήματα του συμφώνου συμβίωσης των ομόφυλων ζευγαριών.

Συνεργάτες του Βενιζέλου επιμένουν ότι ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ θα συνεχίσει την προσπάθεια να αυτονομηθεί από τη Ν.Δ. και να πείσει τις κοινωνικές δυνάμεις που ακόμα το στηρίζουν ότι έχει προοδευτικό κεντροαριστερό πρόσημο. Όπως επισημαίνουν όσοι γνωρίζουν καλά τα εσωκομματικά, αν περάσει η ψυχολογία ότι η ταύτιση με τη Ν.Δ. λειτουργεί καταστροφικά για το ΠΑΣΟΚ, μπορεί να «τουμπάρει» εντελώς το συνέδριο και τα εναπομείναντα κομματικά στελέχη να εγκαταλείψουν μαζικά την πλευρά Βενιζέλου.

«Σκάουτινγκ»

Πάντως ο Βενιζέλος έχει ήδη άτυπα ξαμολήσει πιστά κομματικά στελέχη του προκειμένου να κάνουν «σκάουτινγκ» στην Περιφέρεια για νέα πρόσωπα που μπορούν να εισέλθουν στον κομματικό μηχανισμό και να τον αναζωογονήσουν. Οι πληροφορίες πάντως έρχονται και από την άλλη πλευρά του λόφου, όπου στο παρασκήνιο συζητείται έντονα ότι δυνάμεις πιστές στον Γιώργο Παπανδρέου έχουν αρχίσει και επανασυσπειρώνονται, αλλά το ζήτημα είναι ότι αυτές είναι κατακερματισμένες και δύσκολα μπορούν να αποκτήσουν ενιαία έκφραση, αν δεν βγει μπροστά ο ίδιος ο Παπανδρέου, κάτι που προς το παρόν δεν φαίνεται στον ορίζοντα.

Τις επόμενες μέρες ο Βενιζέλος πρόκειται να ανακοινώσει τη δημιουργία δύο ομάδων, τη μία για την προετοιμασία του συνεδρίου του ΠΑΣΟΚ και την άλλη για την προσέγγιση των δυνάμεων της Κεντροαριστεράς. Στην πρώτη θα «παίξουν μπάλα» στελέχη απ’ όλες τις πλευρές, με τον Κώστα Σκανδαλίδη, τη Φώφη Γεννηματά και τον Μιχάλη Χρυσοχοΐδη να έχουν ιδιαίτερο ρόλο, ενώ στην άλλη ομάδα αναμένεται να μπουν πολλά στελέχη εκτός ΠΑΣΟΚ που έδειξαν δυναμισμό, κινητικότητα και πολιτική ευελιξία στο πλαίσιο των «58» και με τη δράση τους μπορούν να αποτελέσουν εχέγγυο για προσέγγιση περαιτέρω δυνάμεων και κυρίως μπορούν να ανοίξουν δίαυλο επικοινωνίας με τη ΔΗΜΑΡ, που αποτελεί και τον βασικό στόχο.

Από το Ποντίκι