Ψαλίδι 5,2% από αύριο σε ένα εκατ. επικουρικές

ΞΕΚΙΝΟΥΝ ΟΙ ΑΝΑΤΡΟΠΕΣ ΣΤΟ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ. ΑΠΟ 1η ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ ΑΛΛΑΖΕΙ Ο ΤΡΟΠΟΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΕΦΑΠΑΞ 

Nέος κύκλος ανατροπών στο ασφαλιστικό ξεκινά από αύριο, καθώς πάνω από 1.000.000 δικαιούχοι επικουρικής σύνταξης θα δούνε τα ελάχιστα ποσά να μειώνονται κατά 5,2%, ενώ από την 1η Σεπτεμβρίου θα μπει βαθιά το μαχαίρι στα εφάπαξ από την αλλαγή του τρόπου υπολογισμού τους.

Οι δύο παραπάνω αλλαγές αποτελούν την αρχή σε άλλες έξι μεγάλες που πρόκειται να ακολουθήσουν...

σε βάθος το πολύ ενός έτους.

Οι δεσμεύσεις που έχει αναλάβει η κυβέρνηση περιλαμβάνουν ενοποιήσεις ταμείων, ενιαίους κανόνες και όρους ασφάλισης για όλους τους ασφαλισμένους, περικοπές συνταξιοδοτικών παροχών (κύριες και επικουρικές), περικοπή εσόδων από το ασφαλιστικό σύστημα με την κατάργηση των κοινωνικών πόρων (φόροι υπέρ τρίτων).

Οι αλλαγές

1.Την 1η Ιουλίου 2014 εφαρμόζεται η μείωση του ποσοστού των ασφαλιστικών εισφορών κατά 3,9 ποσοστιαίες μονάδες. «Η κυβέρνηση θα θεσπίσει τη μείωση με ουδέτερο από πλευράς εσόδων τρόπο, μεταξύ άλλων με την εξάλειψη των περιττών μη συνταξιοδοτικών και υγειονομικών εισφορών».

2. Περαιτέρω μείωση των εργοδοτικών εισφορών κατά μία ποσοστιαία μονάδα από τον Ιούνιο του 2015, κατόπιν διαβουλεύσεως με την τρόικα.

3.Σχέδιο ενοποίησης των πολιτικών επιδότησης των εισφορών ως κίνητρο για την πραγματοποίηση προσλήψεων νέων και μακροχρονίως ανέργων. Το σχέδιο ολοκληρώνεται ώς το τέλος Σεπτεμβρίου και εφαρμόζεται τον Δεκέμβριο του 2014.

4.Στις επικουρικές συντάξεις η κυβέρνηση θα εφαρμόσει από τον Ιούλιο του 2014 τη ρήτρα μηδενικού ελλείμματος (συντελεστής βιωσιμότητας) σε όλα τα επικουρικά ταμεία που έχουν ενσωματωθεί στο ΕΤΕΑ.

5. Από την 1η Ιανουαρίου το σύστημα αυτό (προσαρμογή των παροχών στο ύψος των εισφορών) θα ισχύσει σε όλα τα επικουρικά ταμεία των οποίων οι παροχές θα χρηματοδοτούνται αποκλειστικά από τις εισφορές τους. Για έναν περιορισμένο αριθμό ταμείων που τεχνικά δεν μπορούν να συγχωνευθούν σε ΕΤΕΑ -σε αυτό το στάδιο- θα ισχύσουν οι ίδιοι κανόνες όπως περιγράφονται στην προηγούμενη παράγραφο.

6. Στις εφάπαξ παροχές, η εφαρμογή της μεταρρύθμισης έχει ήδη ξεκινήσει (σε ισχύ από 1ης Ιανουαρίου 2014), για την εξάλειψη των ελλειμμάτων στα ταμεία αυτά. Από τον Ιανουάριο του 2015 όλα τα ταμεία εφάπαξ θα χρηματοδοτούνται αποκλειστικά από δικούς τους πόρους.

Επίσης, η κυβέρνηση θα προβεί στην επανεξέταση του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης.

Συγκεκριμένα, θα υποβάλει προτάσεις για τον τελικό αριθμό των ταμείων, την πλήρη μηχανοργάνωσή τους, το χρόνο ασφάλισης, τους ενιαίους κανόνες ασφάλισης (εναρμόνιση των παροχών), διευκόλυνση κινητικότητας ανά επάγγελμα, για φόρους υπέρ τρίτων και για την αξιολόγηση της σχέσης μεταξύ εισφορών και παροχών.

Τα μέτρα που θα περιλαμβάνει, μεταξύ των άλλων, είναι:

Περικοπές και εξάλειψη «των αδικαιολόγητων απαλλαγών» από την 1η Ιανουαρίου 2015.

Πλήρης διαχωρισμός των λειτουργιών κοινωνικής ασφάλισης από την κοινωνική βοήθεια και την κοινωνική πρόνοια που χρηματοδοτείται από τον προϋπολογισμό.

Είσπραξη εισφορών

Οι λειτουργίες είσπραξης εσόδων της κοινωνικής ασφάλισης (καταγραφή, αρχειοθέτηση, πληρωμή, ελέγχου και αναγκαστικής είσπραξης) βρίσκονται διασκορπισμένες στα διάφορα Ταμεία Κοινωνικής Ασφάλισης. Το γεγονός αυτό οδηγεί στην αναποτελεσματικότητα του συστήματος. Το χαμηλό επίπεδο συμμόρφωσης πληρωμής -εντός του τρέχοντος έτους- στα μεγάλα ασφαλιστικά ταμεία καθώς και η συνεχής αύξηση των καθυστερούμενων οφειλών εγείρει αμφιβολίες όσον αφορά τη βραχυπρόθεσμη βιωσιμότητα του συστήματος.

Η ενσωμάτωση της λειτουργίας των εσόδων της ασφάλισης στη φορολογική διοίκηση είναι η καλύτερη λύση για το μέλλον. Δεδομένου ότι μπορεί να επιτρέψει μαζικές οικονομίες κλίμακας και βελτίωση της αποτελεσματικότητας. Ωστόσο, αυτό μπορεί να είναι μόνο ένας μακροπρόθεσμος στόχος, εξαιτίας του γεγονότος ότι το κοινωνικοασφαλιστικό σύστημα είναι κατακερματισμένο (πολλά διαφορετικά ταμεία, αλλά και επιμέρους εισφορές και κανόνες ανά ασφαλιστικό ταμείο).

Προτείνεται: η ενίσχυση και η διεύρυνση του ρόλου του νεοϊδρυθέντος κοινού κέντρου συλλογής για την Κοινωνική Ασφάλιση (ΚΕΑΟ), με στόχο σταδιακά να αποτελέσει το φορέα είσπραξης των ληξιπρόθεσμων οφειλών από εισφορές για τα τέσσερα μεγάλα ταμεία: ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, ΟΑΕΕ, ΟΓΑ, ΕΤΑΑ.

* Βραχυπρόθεσμα μέτρα για τα έσοδα, κυρίως με την πρόσβαση σε πληροφορίες της φορολογικής διοίκησης. Να ανοίξει ο δρόμος της συνεργασίας με το υπουργείο Οικονομικών για τη συλλογή των εσόδων κοινωνικής ασφάλισης μέσω της εφορίας.

* Ενίσχυση της επιθεώρησης και του ελέγχου λειτουργίας, ιδίως στο πλαίσιο του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ.

* Η είσπραξη των εισφορών μέσω εφοριών από τον Ιούλιο του 2017. Στο επικαιροποιημένο Μνημόνιο περιλαμβάνονται τα βήματα που θα πρέπει να ακολουθηθούν ώστε να επιτευχθεί το συγκεκριμένο μέτρο.

Οι κερδισμένοι από τις αλλαγές

Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν:

1. Οι μητέρες με ανήλικο στο Δημόσιο και τις ΔΕΚΟ (ειδικά ταμεία) που είναι ήδη 50 ετών (θεμελίωση με 25ετία και ανήλικο το 2010), άνδρες (μόνο στο Δημόσιο) και γυναίκες που θεμελίωσαν το 2011 και είναι 52 ετών ή όσες (και όσοι στο Δημόσιο) θεμελίωσαν το 2012 και έχουν ήδη κλείσει (ή θα το συμπληρώσουν μέχρι 31/12/2014) το 55ο έτος.

2.Οι μητέρες με ανήλικο που είναι ασφαλισμένες στο ΙΚΑ και είχαν 5.500 ένσημα και ανήλικο το 2010, ενώ έχουν συμπληρώσει το 50ό έτος. Κατ' αυτόν τον τρόπο θα πάρουν μειωμένη σύνταξη, ενώ οι έχουσες συμπληρώσει το 55ο θα λάβουν την παροχή χωρίς τη μείωση (-6% για κάθε χρόνο προ του 55ου). Για όσες έχουν συμπληρώσει το ανωτέρω ασφαλιστικό όριο (6.000 ένσημα όμως για πρωτοενταχθείσα στην αγορά εργασίας μετά την 1/1/21993), το 2011 θα πρέπει να έχουν κλείσει το 52ο και για τις προϋποθέσεις του 2012 να είναι ήδη 55 ετών (60 ετών για πλήρη σύνταξη).

3. Οι άνδρες στο ΙΚΑ αλλά και οι γυναίκες ασφαλισμένες στο ΕΤΑΑ (μηχανικοί, δικηγόροι και γιατροί) θα πρέπει να έχουν κλείσει το 58ο, ώστε να μπορούν να συνταξιοδοτηθούν ανά πάσα στιγμή, στην περίπτωση που είχαν 35ετία το 2010 ή το 2011 (στη δεύτερη περίπτωση μαζί με τα πλασματικά) ή 59 ετών στην περίπτωση θεμελίωσης (35ετία σε αυτή την περίπτωση) το 2012.

4.Οι άνδρες στο Δημόσιο που είναι 60 ετών και είχαν 25ετία (μαζί με το στρατό) το 2010. Εάν η 25ετία συμπληρώθηκε το 2011 (μαζί και με πλασματικά) οι εν λόγω ασφαλισμένοι φεύγουν σε μικρότερη ηλικία. Με τη συμπλήρωση του 56ου μπορούν να «αποδράσουν». Και στο 58ο στην περίπτωση θεμελίωσης (25ετία) το 2012.

5.Οι ελεύθεροι επαγγελματίες, έμποροι (ασφαλισμένοι στον ΟΑΕΕ) και επιστήμονες (ΕΤΑΑ) που είχαν 35ετία το 2010 ή 2011 ή 2012 μπορούν να βγουν στη σύνταξη εφ' όσον είναι ήδη 60 ετών.

6.Οι γυναίκες που έχουν 3.600 βαρέα στο ΙΚΑ το 2010 και είναι 55 ετών μπορούν να συνταξιοδοτηθούν. Εάν τα 3.600 ΒΑΕ (και 4.500 μαζί με μεικτά ή πλασματικά έτη) τα είχαν το 2011 μπορούν να βγουν στη σύνταξη εάν είναι 56 ετών μέχρι τα τέλη του 2011. Εάν τα ελάχιστα όρια για συνταξιοδότηση στα ΒΑΕ τα είχαν συμπληρώσει το 2012 και σήμερα είναι στην ηλικία των 57 ετών όλα είναι εντάξει. Οι εν λόγω ασφαλισμένες μπορούν να βγουν και δεν φαίνεται να κινδυνεύουν από καμία συνταξιοδοτική ανατροπή.

7.Οι λοιπές γυναίκες ασφαλισμένες στο ΙΚΑ που είχαν 10.000 μεικτά ένσημα το 2010 μπορούν να λάβουν μειωμένη σύνταξη στο 55ο έτος. Με τα ίδια ένσημα το 2011 (αλλά 10.400 κατά την έξοδο μαζί με τα πλασματικά) μπορούν να συνταξιοδοτηθούν στο 56ο, ενώ στην περίπτωση συμπλήρωσης των ασφαλιστικών ορίων το 2012 και που σήμερα είναι 56 ετών και 6 μηνών μπορούν να συνταξιοδοτηθούν. Εάν φέτος συμπληρώνουν τα 10.000 ένσημα, δικαιούνται μειωμένης σύνταξης στην περίπτωση που μέχρι τέλους του έτους «πιάσουν» το όριο των 60 ετών και 6 μηνών.

8. Οι δημόσιοι υπάλληλοι και οι ασφαλισμένοι στα ειδικά ταμεία πριν από το 1983, οι οποίοι έχουν συμπληρώσει 35ετία, δεν κινδυνεύουν από τυχόν ανατροπές στο ασφαλιστικό. Και αυτό γιατί μπορούν να φύγουν ανά πάσα στιγμή στη σύνταξη καθώς γι' αυτή την κατηγορία ασφαλισμένων δεν ισχύει ηλικιακό όριο. Ακόμη και 25ετία να έχουν συμπληρώσει, κάτι που για το Δημόσιο εθεωρείτο «θεμελίωση» μέχρι το 2012, και έτσι δεν μπορούν να συνταξιοδοτηθούν αμέσως (χρειάζεται 35ετία), είναι δύσκολο να τεθεί ηλικιακό όριο σε αυτή την κατηγορία των ασφαλισμένων.

9. Οι ένστολοι που είχαν 24 έτη και 6 μήνες ασφάλιση το 2010 δεν κινδυνεύουν από τις αλλαγές. Το εν λόγω όριο ασφάλισης οι ιπτάμενοι το επιτυγχάνουν και με διπλασιασμό των ετών (θητεία ως ιπτάμενοι, υποβρύχιοι καταστροφείς, ναρκαλιευτές, πυροτεχνουργοί, αλεξιπτωτιστές, ΕΚΑΜ κ.λπ.), εφ' όσον το 2010 είχαν 18ετή συνολική-πραγματική υπηρεσία και με 20ετή συνολική υπηρεσία οι υπόλοιποι να διπλασιάσουν το χρόνο υπηρεσίας στα ειδικά αυτά σώματα.

Πόσο θα μειωθούν

Από 120-240 ευρώ θα χάσουν επιπλέον το έτος οι συνταξιούχοι από τις μειώσεις στις επικουρικές συντάξεις.

Η απόφαση ελήφθη στη λογική της εξάλειψης και της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος, καθώς τα στοιχεία δείχνουν πως το επικουρικό των μισθωτών θα έχει «μαύρη τρύπα» 75 με 80 εκατ. ευρώ το πρώτο εξάμηνο του έτους.

Εκτιμάται πως το μηνιαίο όφελος από τη μείωση θα είναι κοντά στα 11 εκατ. ευρώ. Συνολικά, κάθε μήνα ο ασφαλιστικός φορέας χρειάζεται 202,6 εκατ. για να καταβάλλει τις επικουρικές συντάξεις.

Σημειώνεται πως τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει πέντε διαφορετικές παρεμβάσεις στις επικουρικές συντάξεις. Ωστόσο, ο κύκλος δεν κλείνει εδώ, καθώς από τη νέα χρονιά θα υπάρξουν αλλαγές στον τρόπο υπολογισμού για όσους ετοιμάζονται να ανοίξουν την πόρτα εξόδου.

Από enet