Τρίτη 28 Ιανουαρίου 2014

Πώς να διαβάζετε τις δημοσκοπήσεις

Έναν επίκαιρο «Οδηγό ανάγνωσης δημοσκοπήσεων» εξέδωσε ο Σύλλογος Εταιρειών Δημοσκοπήσεων και Έρευνας Αγοράς (ΣΕΔΕΑ), προκειμένου οι πολίτες, αλλά και οι εμπλεκόμενοι δημοσιογράφοι, πολιτικοί, ερευνητές κ.ά. να γνωρίζουν τους βασικούς ορισμούς και να λαμβάνουν υπόψη τις συγκεκριμένες παραμέτρους κατά την ανάγνωση και ερμηνεία των στοιχείων.

Το τελευταίο διάστημα εξάλλου, μετά από απουσία μηνών, επανήλθαν στη δημοσιότητα οι πολιτικές έρευνες, οι οποίες δείχνουν πρωτοφανές προβάδισμα του ΣΥΡΙΖΑ στην πρόθεση ψήφου. Μία από αυτές, της Public Issue, την οποία...
δημοσίευσε η "Εφημερίδα των Συντακτών", αμφισβήτησε η Ν.Δ. με επίσημη ανακοίνωση, προβάλλοντας αστήρικτα επιχειρήματα, με προφανή στόχο να υποτιμήσει την εταιρεία, να αμφισβητήσει το προβάδισμα του ΣΥΡΙΖΑ και να χειραγωγήσει την κοινή γνώμη. Δυστυχώς για τη Ν.Δ., επόμενη έρευνα, αυτή τη φορά της εταιρείας Pulse που δημοσίευσε το "Ποντίκι", επιβεβαίωσε τα αποτελέσματα της Public Issue, όπως και προηγούμενης μέτρησης για την Αττική που πραγματοποίησε η GPO για το Newpost.

Προκειμένου να μην υπάρχουν παρερμηνείες και να γίνεται αντιληπτό όταν επιχειρείται η δημιουργία εντυπώσεων, ο ΣΕΔΕΑ συνέταξε έναν βασικό οδηγό 5 σημείων, τα οποία οι αναγνώστες των δημοσκοπήσεων θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη.

Βασικά σημεία προσοχής κατά την ανάγνωση των δημοσκοπήσεων

1. Ταυτότητα έρευνας: Προσέξτε την ταυτότητα της έρευνας, όπου θα πρέπει να δηλώνονται τουλάχιστον η εταιρεία που διενήργησε την έρευνα, ο εντολέας της έρευνας (πελάτης), το μέγεθος του δείγματος και η γεωγραφική του κάλυψη, ο τρόπος συλλογής των στοιχείων (προσωπική ή τηλεφωνική συνέντευξη, internet), η περίοδος διεξαγωγής της έρευνας και το τυπικό στατιστικό σφάλμα σε σχέση με τα αποτελέσματά της. Επίσης, όταν πρόκειται για δημοσκόπηση με πρόθεση ψήφου, θα πρέπει να δηλώνεται εάν διενεργήθηκε με χρήση κάλπης ή όχι.

2. Δείγμα - Μέγεθος: Προσέξτε το μέγεθος του δείγματος της έρευνας. Σε περίπτωση δημοσκόπησης με πρόθεση ψήφου για βουλευτικές εκλογές ή ευρωεκλογές, το δείγμα θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 1.000 άτομα. Σε περίπτωση δημοσκόπησης με πρόθεση ψήφου για δημοτικές εκλογές, το δείγμα εξαρτάται από το μέγεθος του δήμου, ωστόσο ενδείκνυται να μην είναι μικρότερο των 300 ατόμων.

3. Δείγμα - Ποιότητα: Προσέξτε τι αντιπροσωπεύει το δείγμα.

- Ως δημοσκόπηση νοείται κάθε έρευνα που το δείγμα της είναι αντιπροσωπευτικό του πληθυσμού που διερευνά.

- Οι έρευνες που βασίζονται σε συμμετοχή με πρωτοβουλία των ίδιων των ερωτώμενων αντί για δειγματοληπτική επιλογή δεν συνιστούν δημοσκόπηση (π.χ. ερωτηματολόγια που αναρτώνται σε διαδικτυακούς τόπους).

4. Πρόθεση ψήφου και εκτίμηση ψήφου: Προσέξτε τη διάκριση ανάμεσα στην πρόθεση και την εκτίμηση ψήφου, όταν συγκρίνετε τα αποτελέσματα των δημοσκοπήσεων.

- Ο όρος πρόθεση ψήφου αφορά σε όλες τις απαντήσεις που δίνονται στην ερώτηση «Εάν είχαμε σήμερα εκλογές τι θα ψηφίζατε;», ακόμη και όταν δεν επιλέγεται κάποιο κόμμα ή υποψήφιος.

- Ο όρος εκτίμηση ψήφου αφορά την εκτίμηση των ποσοστών των κομμάτων ή των υποψηφίων χωρίς να συμπεριλαμβάνεται η αδιευκρίνιστη ψήφος (δηλαδή εξαιρουμένων των απαντήσεων όπως "Δεν έχω αποφασίσει ακόμα, Δεν γνωρίζω, Δεν απαντώ, Άκυρο, Λευκό").

5. Εταιρεία Δημοσκοπήσεων: Προσέξτε το όνομα της εταιρείας που διεξήγαγε τη δημοσκόπηση και την ένδειξη μέλος του ΣΕΔΕΑ. Οι εταιρείες μέλη του ΣΕΔΕΑ (www.sedea.gr) ελέγχονται συστηματικά και σε τακτά χρονικά διαστήματα.

Νταρζάνου Αγγέλα από avgi, μοντάζ Γρέκι

Σχόλιο από Το Γρέκι: 

Εμείς ως γνωστόν σταματήσαμε εδώ και καιρό  να δημοσιεύουμε δημοσκοπήσεις  γιατί θεωρούμε ότι δεν είναι αντικειμενικές.

Εκτός από τα παραπάνω που εξέδωσε ο Σύλλογος Εταιρειών Δημοσκοπήσεων και Έρευνας Αγοράς  έχουμε ορισμένες ενστάσεις και παρατηρήσεις  που θα αναφέρουμε παρακάτω:

Ταυτότητα έρευνας: Στη μεθοδολογία θα έπρεπε να δημοσιεύεται το ακριβές ερωτηματολόγιο με το οποίο έγινε η έρευνα, γιατί τις περισσότερες φορές η διάρθρωση  των ερωτήσεων επηρεάζει τον ερωτώμενο και κατά συνέπεια  το αποτέλεσμα.  Συνήθως  βλέπουμε στις δημοσκοπήσεις αντικρουόμενες απαντήσεις και αυτό ακριβώς είναι μια σημαντική ένδειξη ότι το ερωτηματολόγιο δεν είναι διορθωμένο σωστά. Στα αποτελέσματα  συνήθως δίδεται η εξήγηση  ότι  «τρελαθήκαμε τελείως και δεν ξέρουμε τι θέλουμε» και ποτέ ότι  το ερωτηματολόγιο δεν είναι διαρθρωμένο σωστά.

Δείγμα - Μέγεθος:  Για το μέγεθος του δείγματος  για τις βουλευτικές εκλογές ή ευρωεκλογές πιστεύουμε ότι θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 1.200 άτομα, έτσι τουλάχιστον διδάσκονταν στα Τμήματα Στατιστικής των  Πανεπιστημίων που δεν έκαναν «εκπτώσεις» και θεωρούνταν αποδεκτό για δημοσκοπήσεις που αφορούν το σύνολο του πληθυσμού της Ελλάδας.   Οι δημοκοπικές εταιρίες κατέβασαν το όριο στα 1000 άτομα για να μειώσουν το κόστος.

Δείγμα - Ποιότητα: Να δίδονται στη δημοσιότητα ο ακριβής αριθμός αυτών που αρνήθηκαν να απαντήσουν ή έκλεισαν το τηλέφωνο πολλές φορές βρίζοντας, και αν αυτοί υπολογιστήκαν στο δείγμα.

Πρόθεση ψήφου και εκτίμηση ψήφου: Εκτός από την  πρόθεση και εκτίμηση ψήφου  να δίδεται  το περιθώριο σφάλματος (συνήθως επιλέγεται ένα ανάμεσα στα 90%, 95% ή 99% ) και το διάστημα εμπιστοσύνης δηλαδή, αν επιλέγουμε 99%, τότε:  θα  έχουμε 99% εμπιστοσύνη ότι το ποσοστό του Χ κόμματος στις επόμενες εκλογές θα είναι μεταξύ 16% και 22%.
Αυτό το βλέπεται συνήθως την ημέρα των εκλογών επειδή οι εταιρίες δημοσκόπησης δεν θέλουν να γίνουν ρόμπα.

Σημαντικό επίσης είναι στη δημοσκόπηση να παρατηρείτε για ποιον ενδιαφερόμενο έχει διενεργηθεί η δημοσκόπηση, αν ο πελάτης έχει την οικονομική δυνατότητα να πληρώσει μια τέτοια δημοσκόπηση ή είναι ενδιάμεσος ή του την έχουν «πασάρει».  Αυτό θα το καταλάβετε εύκολα αφού μερικά site στο διαδίκτυο από το πουθενά δημοσιεύουν δημοσκοπήσεις που κοστίζουν χιλιάδες ευρώ. Συνήθως κάποια συμφέροντα εξυπηρετούν και κάποιοι άλλοι είναι από πίσω.

Στις διαδικτυακές δημοσκοπήσεις μην δίνεται  και μεγάλη σημασία γιατί το δείγμα του πληθυσμού δεν είναι αντιπροσωπευτικό.

Στους επόμενους 3 μήνες θα δείτε σημαντικές αλλαγές στα ποσοστά των κομμάτων  διότι οι δημοσκοπικές εταιρίες δεν θα θέλουν να γίνουν τελείως ρόμπες εν όψει ευρωεκλογών. 

Πριν μερικές μέρες δέχτηκα τηλεφώνημα από εταιρία δημοσκόπησαν των οποίων η έρευνα δεν δημοσιοποιήθηκε ακόμα και βασικά έπαθα την πλάκα της ζωής μου.

Οι ερωτήσεις γίνονταν με σκοπό με κατευθύνουν στον συνομιλητή μόνο σε μία η δύο επιλογές. Συνήθως την προφανή απάντηση στο ερώτημα την άφηναν επ΄ έξω. Όταν ρωτήθηκε  ο υπάλληλος της εταιρίας γιατί δεν συμπεριλαμβάνουν και τις προφανείς ερωτήσεις  απάντησε ότι  ρωτάει μόνο ότι γράφει το ερωτηματολόγιο και δεν έχει άλλες επιλογές και θα πρέπει να διαλέξω μόνο κάποια από αυτές ρωτάει.  Να φανταστείτε ότι ο αθεόφοβος στην πρόθεση ψήφου ανέφερε μόνο 5 κόμματα.

Παρ΄ όλα τα παραπάνω  γνωρίζουμε πως μια επιστημονική έρευνα με τη χρήση της στατιστικής αν εφαρμοστεί σωστά μπορεί να μας οδηγήσει σε ασφαλή συμπεράσματα ακόμη και αν εφαρμοστεί σε ένα δείγμα πληθυσμού που βρίσκεται ακόμη και σε έκτακτη κατάσταση όπως υποστηρίζουν οι πολικοί την κατάσταση που βρίσκεται τώρα η Ελλάδα, στον καιρό των μνημονίων.