Ξέρεις από Σουμπούτεο;

Βγήκε ένας αρθρογράφος του Ανφόλοου, ο Δημήτρης Παπανικολάου, και έκραξε, χωρίς μπινελίκια, είν' αλήθεια, και με ευλογοφανή, σε γενικές γραμμές, επιχειρηματολογία όλους τους υπερασπιστές της κυβερνητικής πολιτικής των τριών τελευταίων χρόνων, που γράφουν ή ομιλούν για το αναγκαίον των θυσιών, το μη χείρον βέλτιστον, την ευκαιρία να γυρίσουμε σελίδα, τις συντεχνίες που αντιστέκονται, την ομορφιά των ρεσώ κ.λπ.

Πολύ σωστά τα είπε τα πράγματα, από την οπτική γωνία που τα βλέπει, με την προϋπόθεση, βέβαια, ότι ως εναλλακτική βλέπει την οικοδόμηση ενός κράτους στα πρότυπα της Λαϊκής Εξουσίας και, κυρίως, ότι στην Οικονομία αντιπροτείνει την...

κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής, έστω και με εξαιρέσεις για περιπτώσεις μικρών μονάδων χωρίς απασχόληση μισθωτών εργαζομένων. Παρανοϊκή, προφανώς, ακούγεται η πρότασή μου (που αντιλαμβάνεσθε ότι δεν είναι απολύτως δική μου) σε πολλούς. Ποιοι είναι όμως αυτοί οι πολλοί;

Σίγουρα είναι όλοι αυτοί που ξεχέζει (ευγενικά είπαμε) ο αρθρογράφος του Ανφόλοου. Προφανώς, ο Χωμενίδης θα σηκώσει ειρωνικά το φρύδι (ή με κατανόηση θα τραβήξει μια τζούρα από το τσιγάρο του - εξαρτάται από τη στιγμή), στο άκουσμα του κεντρικού σχεδιασμού και αν δε βαριέται θα πει την εμπειρία του από την ΕΣΣΔ στα τελευταία της, ενώ κάτι παρόμοια, διανθισμένα με οργή και μπινελίκια όμως, θα σου πει και ο Τριανταφυλλίδης, που έζησε την ΕΣΣΔ στα πρότελευταία της.

Εξίσου, όμως, ακραία και εκτός τόπου και χρόνου θεωρούν την πρόταση του ΚΚΕ για την Οικονομία και οι περισσότεροι από τους συντάκτες του Ανφόλοου, χωρίς να είμαι βέβαιος για τον συγκεκριμένο αρθρογράφο. Στο εν λόγω περιοδικό, αλλά και στο σύνολο του λεγόμενου αντιμνημονιακύ μηντιακού μπλόκ, γράφουν πολλοί τύποι, που δεν τους κόβω και για τόσο λενινιστές τους περισσότερους. Αυτό όμως τι σημαίνει; Ότι είναι όλοι υπηρέτες του θολού Τρίτου Δρόμου, των σταδίων, του τσαβικού μοντέλου, ή μήπως της πασοκίλας που μεταλλάσσεται σε σύριζα ή απλά φιλόδοξοι μπλόγκερ που καβάλησαν το κύμα της αγανάκτησης και έγιναν φίρμες; Όχι βέβαια. Ανάμεσά τους είναι πιθανό να υπάρχουν και πολλοί τέτοιοι, όμως σε καμία περίπτωση δεν μπορείς να τους τσουβαλιάζεις όλους μαζί.

Υπάρχουν κι εδώ ταλαντούχοι και ατάλαντοι, δημοσιογράφοι και "δημοσιογράφοι", τσάτσοι και ντόμπροι, νοήμονες και ηλίθιοι, κατευθυνόμενοι και ανεξάρτητοι, υποκριτές και ειλικρινείς. Αν λοιπόν, διαφωνώ με κάτι που λέει ο Παπανικολάου είναι αυτή η ισοπεδωτική λογική, που θέλει όσους υποστηρίζουν έμμεσα ή άμεσα τον ευρωμονόδρομο του Σαμαροβενιζελοκουβέλη να είναι ημιμαθείς, εμμονικοί, ψιλο(ή χοντρο)κατευθυνόμενοι από τη μηντιακή ζούγκλα και πάει λέγοντας. Μέρος της αστικής σκέψης είναι κι αυτοί, ποιος είπε όμως ότι όλοι οι αστοί είναι ίδιοι; Ο Πιτσιρίκος, δηλαδή, είναι εμβριθής γνώστης όλων των θεμάτων για τα οποία γράφει τις εξυπνάδες του ή σταμάτησε, αυτομάτως, να είναι εξαρτώμενος από τότε που έφυγε από το αλαφουζέικο; Και, στο φινάλε, ακόμη κι αν ξέρει κάτι περισσότερο για το δημοσιονομικό έλλειμμα από τον Θανάση Χειμωνά, πάω στοίχημα ότι από Σουμπούτεο είναι άσχετος. Κι αυτό μετράει.

Από sleepingvillage-savor

Η επέλαση των δημοσιολόγων
του Δημήτρη Παπανικολάου 

Ημιμάθεια που όμως περιβάλλεται από έναν αδιευκρίνιστο μανδύα εξειδίκευσης, αδιαφανής χρήση της οπτικής γωνίας και μεταμόρφωσή της σε «κοινή λογική», που είτε τη δέχεσαι ως οπαδός της, είτε ονομάζεσαι αρνητής της, ευχέρεια στο χειρισμό των νέων μέσων, εμπάθεια που μεταμφιέζεται σε πάθος. Αυτές είναι οι βασικές οδηγίες χρήσης του δημοσιολόγου, οι βασικές του λειτουργίες.

«…αυτό που εντυπωσιάζει σήμερα είναι η ανάδυση ενός νέου τύπου σχολιαστή, που υπερβαίνει την οποιαδήποτε προηγούμενή του εξειδίκευση και αρχίζει να γίνεται ειδικός για τα πάντα, συνήθως με το επιχείρημα ότι εκφράζει την «κοινή λογική». Γράφει στα μπλογκ, αρθρογραφεί, καλείται στα πάνελ ως εκπρόσωπος του εαυτού του, συμμετέχει σε δημόσια στρογγυλά τραπέζια – όσο κι αν κάποτε, όπως, για παράδειγμα, στην περίπτωση Τατσόπουλου, Χειμωνά, Δοξιάδη ή Κιντή, συνεργάζεται με πολιτικές κινήσεις. Κι αυτό που προσφέρει δεν είναι εξειδίκευση, και στη βάση αυτής ανάλυση μιας γενικότερης συνθήκης. Τουναντίον, αυτό που ο συγκεκριμένος τύπος σχολιαστή πουλάει δεν είναι ούτε η βαθιά γνώση, ούτε η ευρυμάθεια. Αλλά το ότι στη βάση μιας βολικής, εύγλωττης και εύχρηστης ημιμάθειας, είναι διατεθειμένος να συμμετάσχει στη δημόσια συζήτηση ώστε να καταλήξει εντέλει, όποιο κι αν είναι το θέμα, να προσφέρει μια πολύ στενή πολιτική ατάκα εκφρασμένη με εμμονή. Η ανάλυση των επιχειρημάτων λίγο μετράει. Αντίθετα, αυτό που μετράει είναι η έμμονη επίκληση μιας υπερέννοιας (εκσυγχρονισμός, ευρωπαϊκότητα, κακή Αριστερά, Έλληνες=μπαχαλάκηδες, δύο άκρα, βία, ανώριμη ελληνική κοινωνία) πάνω στην οποία ο συγκεκριμένος σχολιαστής έχει τσιμεντάρει προσωπικό στύλ. Ό,τι και να συζητιέται, ξέρουμε όλοι πώς θα το πιάσει ο Ηλίας Κανέλλης, η Λένα Διβάνη, ο Πάσχος Μανδραβέλης, ο Τάκης Θεοδωρόπουλος, ο Χρήστος Χωμενίδης. Αυτό που ο συγκεκριμένος τύπος σχολιαστή πουλά δεν είναι έρευνα και γνώση, είναι οπτική γωνία. [...]

Αυτός ο νέος τύπος ειδικού αναλυτή λειτουργεί ως συνέχεια του νέου τύπου δημοσιογράφου, αυτού που θα ονόμαζα «δημοσιογράφος του ρόλου» και τον γνωρίζουμε από τις τηλεοπτικές ειδήσεις. Ο δημοσιογράφος του ρόλου είναι αυτός που αναλαμβάνει να τοποθετηθεί με συγκεκριμένη οπτική γωνία (την ίδια πάντα κάθε φορά), ώστε να δοθεί μια επίφαση πολυφωνίας στο όλο τηλεοπτικό προϊόν. Αν όμως η δουλειά του δημοσιογράφου του ρόλου είναι πια εντελώς ευδιάκριτη στο κοινό του (που πλέον παρακολουθεί τις Ειδήσεις ως μικρά θεατρικά έργα), η πιο εξευγενισμένη και λιγότερο διαυγής του εκδοχή είναι ο «ειδικός του ρόλου», αυτός δηλαδή ο σχολιαστής που καλείται ως εξειδικευμένος για να πουλήσει κι αυτός οπτική γωνία αλλά με καλύτερες περγαμηνές. Δεν μιλάμε πια για δημοσιογράφο, αλλά για ό,τι θα ονόμαζα δημοσιολόγο. Στα αγγλικά αναφέρεται ως pundit, μια λέξη που μπορεί να προέρχεται από τη σανσκριτική λέξη για τον σοφό, καταλήγει όμως πλέον να έχει αρνητική έννοια, δηλώνοντας τον φανατικό σχολιαστή…»

Στο UNFOLLOW 25 εξετάζουμε πώς οι περισσότεροι έλληνες δημοσιολόγοι, μολονότι υπονοούν ότι μάχονται για μια δυτικοευρωπαϊκού τύπου κουλτούρα δημοσίου διαλόγου, που δεν υπάρχει στην υπανάπτυκτη Ελλάδα, ουσιαστικά κρύβουν ότι βοηθούν να δημιουργηθεί μια μιντιακή ζούγκλα της οπτικής γωνίας, ανάλογη αυτής που καθορίζει το οικοσύστημα των ΜΜΕ, τη δημόσια σφαίρα και την πολιτική σε χώρες όπως οι ΗΠΑ.

Στο UNFOLLOW 25, που κυκλοφορεί στα περίπτερα, διαβάστε το άρθρο «Η επέλαση των δημοσιολόγων» του Δημήτρη Παπανικολάου.

Από UNFOLLOW