Κυλιέται η δημοκρατία μες τις λάσπες

Διαβάζω εδώ κι εκεί ή ακούω στην τηλεόραση και αλλού μικρές διαλέξεις ή μεγάλα κυρήγματα για το τι είναι η δημοκρατία. Από Συνταγματολόγους μέχρι γλάστρες, μαϊντανούς, καφενόβιους, και βέβαια από υπουργοποιημένους τηλεβιβλιοχαρτοπώλες και το συνάφι τους. Δικαίωμά τους, όσοι μπαίνουν στον κόπο. Ακόμα και όταν ουσιαστικά δεν κάνουν κάτι άλλο από το να την κόβουν και να τη ράβουν στα μέτρα τους, ορίζοντάς την άλλοτε σύμφωνα με την ψυχολογική τους κατάσταση και άλλοτε σύμφωνα με τα αισχρά σκοπούμενα κι επιδιώξεις τους. Αλλά μια και τη λένε αυτοί, ας πω κι εγώ τη γνώμη μου.

Η δημοκρατία εμπίπτει στα πολιτεύματα, αλλά δεν είναι. Και αβασάνιστα διακηρύσσεται...

ως τέτοιο. Η δημοκρατία δεν είναι πολίτευμα· είναι αίτημα· διαρκές αίτημα. Αποκλήθηκε πολίτευμα όταν κατακτήθηκε, για να διακρίνεται από τα πολιτεύματα που ίσχυαν αλλού την εποχή που τα δημοκρατικά πολιτεύματα ήταν η εξαίρεση. Και μας έμεινε κι εμάς να την θεωρούμε πολίτευμα, λες και είμαστε ιστορικοί ή πολιτικοί επιστήμονες. Δεν είναι όμως πολίτευμα, παρά μόνο για τις ανάγκες μιας αναδρομής, ενός βιβλίου.

Η ζωή όμως δεν είναι βιβλίο. Αν η δημοκρατία ήταν πολίτευμα και στη ζωή, τότε θα είχαμε να κάνουμε με ένα πολίτευμα που θα απέληγε ουσιαστικά στην τελευταία παραχώρηση του απολυταρχισμού προς το λαό. Δεν μπορούμε όμως να δεχθούμε τη δημοκρατία ως τελευταίο στάδιο, ως παραχώρηση που είναι διατεθειμένος να κάνει ο απολυταρχισμός, μια μικρή του ήττα. Θα ήταν η νίκη μας πολύ μικρή. Πολλά τα κεφάλια που κόπηκαν στη Γαλλική Επανάσταση για κάτι τέτοιο. Δεν μπορεί να δεχθούμε ότι η δημοκρατία σήμερα πια ισοδυναμεί με τη μεταμφίεση του «αρκετά πήρατε». Διότι τότε ο απολυταρχισμός θα παρέμενε στις μέρες μας, ακόμα και ως αφηρημένη σκέψη, νομιμοποιημένος στη συνείδησή μας ως ενδεχόμενο.

Ότι απολυταρχισμός υπάρχει ακόμα είναι βέβαιον, και αυτό είναι το πρόβλημα. Όχι όμως και να νομιμοποιείται στη συνείδησή μας ως ενδεχόμενο, όταν η Ιστορία μας ξεπερνάει. (Η Ιστορία έχει ξεπεράσει ακόμα και το κατηγόρημα της «αστικής», με το δημοκρατικό συγκεντρωτισμό στον αντίποδά της. Έστω, το έχει αφήσει στην άκρη για πολλά-πολλά χρόνια ακόμα, όπως παραδέχεται μέχρι και το Κ.Κ.Ε., που βλέπει το αύριο στο χθες και τον αγώνα στην πεισματική εσωστρεφή εγκαρτέρηση, μέχρι να ξαναωριμάσουν οι συνθήκες…)

Οι όροι της δημοκρατίας δεν είναι το σύνολο των ελευθεριών που μπορεί να αντέξει ένα παρελθόν, επειδή αυτό αξιώνει σώνει και καλά να παραμείνει ζωντανό στο παρόν και το μέλλον, διαπραγματευόμενο συντακτικά, για να διαφυλάξει όσο το δυνατόν πιο αλώβητα τα προνόμιά του. Ούτε βέβαια μπορεί να είναι η δημοκρατία κάποιος μετριοπαθής καθαγιασμός των κόκκινων γραμμών που προβάλλει ο απολυταρχισμός ως αδιαπραγμάτευτες για τα συμφέροντά του, καθώς επιβιώνει.

Η δημοκρατία δεν είναι ένα κεφάλαιο σε μια θεωρητική πραγματεία περί πολιτευμάτων, οπότε θα μπορούσε υπό αυτήν την έννοια να ισχύει άλλοτε το ένα πολίτευμα και άλλοτε το άλλο, ώστε να μπορεί να επιλέγει κανείς σαν από ένα μπουφέ με γλυκά ή ξινά εδέσματα που έχει συλλέξει η Ιστορία από τη διαδρομή του ανθρώπου. Η δημοκρατία είναι ιστορικό στάδιο που ήρθε για να διαγράψει ό,τι πολιτικά έχει πριν από αυτήν προηγηθεί και ολοκληρώσει τον ιστορικό του κύκλο. Γίνεται, νομίζω, τούτο ξεκάθαρο, αν αναλογισθεί κανείς ότι δεν νοείται να επιλεγεί απολυταρχικό καθεστώς μέσα από δημοκρατικές διαδικασίες, παρά μόνο ως φαλκίδευση των δυνατοτήτων της δημοκρατίας. Η δημοκρατία, για να είναι δημοκρατία, είναι πάντα αφετηρία για περισσότερη δημοκρατία. Γι αυτό κι έχει ως θεμελιώδες τη δυνατότητα να αλλάζει το Σύνταγμα και τους νόμους. Όταν τους αλλάζει προς το απολυταρχικότερο, όταν τους αλλάζει με εισαγωγή περιορισμών, ακόμα και όταν αυτό γίνεται τάχα στο όνομά της, τότε αυτή βλάπτεται μέσα από την εκμετάλλευση των ίδιων των δυνατοτήτων της, αλλοιώνεται, αρρωσταίνει και πεθαίνει. Τότε ανοίγουν τα μνήματα της Ιστορίας μέσα στη νύχτα. Έχει τέτοιες βλαπτικές, αυτοκαταστροφικές δυνατότητες η δημοκρατία. Εξ ου και η Χρυσή Αυγή είναι νόμιμο κόμμα.

Ας αφήσουμε για μια στιγμή κατά μέρος τη Χρυσή Αυγή· ας προσπαθήσουμε να πάρουμε αποστάσεις από την «ειδησεογραφική» φρενίτιδα, και ας δούμε τα πράγματα χωρίς αυτήν. Υπάρχουν συμπολίτες μου, ανάμεσά τους και άνθρωποι με τους οποίους συνδέομαι φιλικά, που πιστεύουν ότι μια Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου ή ένα Προεδρικό Διάταγμα «δεν πειράζει δα και τόσο, αν είναι να μας πάει πιο μπροστά», και παίζουν πράγματι με μια τέτοια σκέψη. Αδυνατούν, μου φαίνεται, να εννοήσουν ότι, μόνο και μόνο επειδή πρόκειται για Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου ή Προεδρικό Διάταγμα, δεν είναι δυνατόν να μας πάει πιο μπροστά, παρά μόνο πιο πίσω. Προβλέπονται βέβαια τέτοιου είδους μεθοδεύσεις ως συνταγματική δυνατότητα, ναι. Αλλά είναι απολυταρχικό κατάλοιπο, όχι προοδευτική εναλλακτική. Και δεν είναι η μόνη τέτοια οπισθοδρομική δυνατότητα. Προβλέπονται κι άλλες. Η γενικότερη σημερινή κατάσταση του κοινοβουλίου, λ.χ., προβλέπεται επίσης, αλλά διαψεύδει αυτή κι εντέλει αναιρεί την υπεράσπιση του κοινοβουλευτισμού ως κατάκτησης –εύχομαι να προβληματισθούν εδώ όσοι εγκωμιάζουν τον κοινοβουλευτισμό αφηρημένα και με παρωπίδες.

Μια πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου είναι τόσο κακό πράγμα; Μια λαδιά αρκεί για να χαλάσει ένα ωραίο ρούχο. Ένα τσίμπημα από κουνούπι μπορεί να σου χαλάσει τον ύπνο ή και να σε σκοτώσει. Ένα αθώο πιάσιμο στο σβέρκο μπορεί να μετατρέψει μια απλή καθημερινή κίνηση σε ακατόρθωτο άθλο. Να σου στρεβλώσει το πρόσωπο και να σου σημαδέψει τη ζωή για πάντα –λέγεται πάρεση του προσωπικού. Ακόμα κι ένα μικρό βήμα πίσω στη δημοκρατία ισοδυναμεί με μεγάλο κακό για την κοινωνία. Διότι ο εκάστοτε βαθμός εξέλιξης της δημοκρατίας είναι πάντα κατάκτηση και δημιουργεί τετελεσμένο. Απλώνει γενικό ήθος που δεν επιδέχεται ανάκληση. Ο δρόμος αυτός είναι ανεπίστρεπτος και αναστρέφεται μόνο μέσα από βιασμό της δημοκρατίας. Μια πράξη αρκεί, πόσο μάλλον ένα κύμα τέτοιων πράξεων. Και φθάνουμε στο να πρέπει πια να ξανασυζητηθεί το δικαίωμα στην απεργία.

Οσάκις επιχειρείται από τους κλειδοκράτορες περιστολή της κατακτημένης δημοκρατίας,  οσάκις τίθεται σε αμφισβήτηση το τετελεσμένο, η όποια περιστολή, η όποια αμφισβήτηση, αν πάρει σάρκα και οστά, τότε ο κόσμος ετοιμάζεται να βγει στους δρόμους, και στο κρίσιμο όριο ξεπορτίζει. Οι άλλοι που βγαίνουν μαζί του την ίδια ώρα για άλλους λόγους, βγαίνουν κατ’ εντολή της Ασφάλειας ή των μυστικών υπηρεσιών που δρουν ως καθεστωτικοί βραχίονες στο πλευρό των εμφανών δυνάμεων καταστολής –να ‘μαστε επ’ αυτού συνεννοημένοι, για να μην μείνει κι άλλο μόνη της η Χρυσή Αυγή που την αφήσαμε παραπάνω κατά μέρος. Την ίδια ώρα, πληρωμένοι κονδυλοφόροι και άλλοι μηχανισμοί αναλαμβάνουν να θολώσουν τα νερά –κάπου εκεί αναπτύσσεται, μεταξύ άλλων, πολύ πονηρά και η θεωρία των δύο άκρων.

Είχαμε θέμα δημοκρατίας όταν βγήκε ο κόσμος στους δρόμους επί Γ.Α.Π.; Ασφαλώς! Μέγα θέμα δημοκρατίας. Άλλα είχε υποσχεθεί προεκλογικά, και άλλα είχε κάνει. Οι εκλογές, ένας κατεξοχήν δημοκρατικός θεσμός χρησιμοποιήθηκε προς εξαπάτηση. Τούτο και μόνο τούτο θα έπρεπε να προβληματίσει σοβαρά εκείνους που πολύ επιπόλαια υιοθετούν την εξαιρετικά επικίνδυνη άποψη ότι η δημοκρατία είναι και αυτή μια δικτατορία, με τη διαφορά ότι νομιμοποιείται από την εκλογική διαδικασία για χρονκό διάστημα μέχρι την επόμενη εκλογική αναμέτρηση –δυστυχώς υπάρχουν και τέτοιοι που εξωρραΐζουν τον εφιάλτη που σήμερα πλασάρεται ως σταθερότητα και λέγεται «ορίζοντας τετραετίας». Αν είναι, είναι μόνο ως κατάντημα.

Όπως εξαπατήθηκε το εκλογικό σώμα επί Γ.Α.Π., άλλο τόσο εξαπατήθηκε και στις περυσινές εκλογές, και μάλιστα από άνθρωπο που σήμερα κυβερνάει ενώ εκπροσωπεί την κυβίστηση στο σύνολο του βίου και της πολιτείας του –τα ντοκουμέντα είναι διαθέσιμα για όποιον ενδιαφέρεται. Γνωρίζω ότι σας δυσαρεστώ που θα αναγνωρίσω κάτι στον Γ.Α.Π., αλλά πρέπει να παραδεχθώ ότι είναι προς τιμήν του που τουλάχιστον τόλμησε και μίλησε για δημοψήφισμα, έστω την ύστατη ώρα, έστω όπως το έκανε, έστω ό,τι κι αν είχε στο μυαλό του, αν είχε… Σήμερα, αντιθέτως, μιλάμε με στόμφο και αναλγησία για ήδη δοθείσα, νωπή ακόμα λαΐκή εντολή, πλην όμως δαιμονοποιώντας την ίδια ώρα κάθε σκέψη για προσφυγή στην κάλπή.

Θα ρωτήσει κανείς: Γιατί τότε, αφού υπάρχει θέμα δημοκρατίας, δεν βγαίνει ο κόσμος στους δρόμους; Χα! Μα, επειδή κοντλα τέσσερα χρόνια τώρα έχει πέσει το ξύλο της αρκούδας, τα χημικά της Συρίας, κι έχει επιπλέον εμπεδωθεί το αίσθημα της ματαιοπονίας, από την αρρωστημένη συμπεριφορά των θεσμών –κυβερνητικά κόμματα, παρατρεχάμενους, δημοσιογράφους, Δικαιοσύνη, ενόρκους διάφορους, ακόμα και «διανοούμενους»– που όφειλαν να λειτουργούν ως παραστάτες και φύλακες της δημοκρατίας, αλλά, αντιθέτως, έχουν υποταχθεί στους βιαστές της, πλην ελαχίστων και ίσως αμελητέων εξαιρέσεων. Λίγο να νιώσει ο κόσμος μια κάποια ασφάλεια και προοπτική και αμέσως ξεχύθηκε, όπως αποδείχθηκε χθες περίτρανα.

Ο κόσμος βγαίνει όταν του πειράζουν τη δημοκρατία ή μήπως όταν του πειράζουν την Οικονομία; Μην το κουράζουμε τώρα! Η Οικονομία δεν μπορεί να πάει καλά, όταν δεν πάει καλά η δημοκρατία. Είπαμε, δεν είναι κεφάλαιο σε θεωρητική πραγματεία. Είναι η ίδια η κοινωνική ζωή. Γι αυτό, επειδή ακριβώς δεν πάει καλά η δημοκρατία, δεν πάει, ούτε και πρόκειται να πάει καλά η Οικονομία.

Εκτός φυσικά, αν πιστεύετε κι εσείς ότι από Οικονομία μεριά η Χούντα δεν τα πήγε και άσχημα. Μπορεί μάλιστα να πιστεύετε ότι το είχαμε παρακάνει με τη δημοκρατία. Αν το πιστεύετε αυτό, τότε δεν έχω να σας πω τίποτε, παρά να σας ευχηθώ καλή απολογία. Ή μπορεί ίσως να μην ενδιαφέρεσθε καν, διότι συμβαίνει να ζείτε σε γειτονιά όπου επιβιώνουν ακόμα και οι παγωτατζήδες το Χειμώνα. Ακόμα-ακόμα μπορεί απλώς να μην έχετε εσείς δείγματα ότι δεν πάει καλά η δημοκρατία, ανεξάρτητα τόπου κατοικίας σας ή επαγγέλματος, και πιστεύετε ότι, ίσα-ίσα, οι θεσμοί λειτουργούν ή εν πάση περιπτώσει αφυπνίζονται, λαμβάνονται και μέτρα κατά του ναζισμού κ.τ.λ. κ.τ.λ. Σε μια τέτοια περίπτωση, έχω υποχρέωση να σας πληροφορήσω ότι η πληροφόρηση που έχετε είναι ελλιπέστατη και η ευαισθησία σας έχει πέσει σε λήθαργο. Α! Μην ξεχάσω… Ατυχώς δε για σας που έχετε ελλιπή ενημέρωση, ένας πολύ αξιόλογος δημοσιογράφος που θα μπορούσε να σας ξυπνήσει λίγο κωλύεται, διότι απολύθηκε χθες και αυτός από το Έθνος, ιδιοκτησίας του εθνικού μας εργολάβου –την ίδια εφημερίδα, σημειωτέον, που έχει σηκώσει τη σημαία της κάθαρσης από τη Χρυσή Αυγή, με αποκλειστικές συνεντεύξεις από προστατευόμενους μάρτυρες και δεν συμμαζεύεται…

Κάτι τελευταίο. Για να φοβηθούμε τη δημοκρατία, διακινείται από χθες σενάριο παραίτησης των βουλευτών της Χρυσής Αυγής. Μακάρι να παραιτηθούν και να πάνε από εκεί που ήρθαν, είναι η απάντηση. Αλλά για να φοβηθούμε ακόμα περισσότερο τη δημοκρατία, διακινούνται και φήμες με αξιωματικούς που αγωνιούν για την εθνική κυριαρχία, και άλλα τέτοια σημεία και τέρατα. Μην φοβάσθε. Αν τούτα είχαν ίχνος αλήθειας και ίχνος ρεαλισμού, εκείνοι που τα διακινούν θα τα μάθαιναν τελευταίοι.

Με συγχωρείτε που σας κούρασα με τη δική μου διάλεξη, αλλά το ένιωσα σαν καθήκον. Όπως έλεγε κι ένας στοχαστής, αν είχα περισσότερο χρόνο, θα είχα πει τα ίδια με λιγότερα λόγια. Ίσως μάλιστα να τα είχα διατυπώσει και αρτιότερα.

Από sotosblog