Ελευθεριάδης: Μόνο μία νέα πολιτική τάξη θα σώσει την Ελλάδα

ΑΡΘΡΟ ΣΤΟΥΣ FINANCIAL TIMES

Τα αίτια που οδηγούν την χώρα προς την καταστροφή επιχειρεί να προσδιορίσει ο διδάκτωρ της Νομικής Σχολής της Οξφόρδης, Παύλος Ελευθεριάδης, σε άρθρο του που δημοσιεύεται στους Financial Times.

Ο κ. Ελευθεριάδης αναφέρεται σε τρεις παράγοντες: την καλλιέργεια του μίσους, την ανάδεθξης της φιλοσοφίας της πλειοψηφίας και τον «θάνατο» του Τύπου.

«Γιατί η Ελλάδα υπνοβατεί προς...

την καταστροφή; Ως Ελληνας πολίτης γνωρίζω εδώ και χρόνια την φρικτή κατάσταση των δημοσίων οικονομικών μας. Ομως, το πολιτκό σύστημα απέτυχε να αντιδράσει, όπως απέτυχε να σχηματίσει και μία κυβέρνηση συνεργασίας. Οι εκλογές του Ιουνίου αποτελούν ένα στοίχημα, καθώς τα ακραία κόμματα έχουν την πρωτοβουλία. Πώς φτάσαμε ως εδώ; Οι λόγοι εναπόκεινται σε τρεις παράγοντες της ελληνικής πολιτικής ζωής που πέρασαν απαρατήρητοι.

Πρώτος παράγοντας είναι η καλλιέργεια του μίσους. Η κληρονομιά από τον εμφύλιο πόλεμο του 1946 - 1949 ήταν η συνεχής και ταπεινωτική δίωξη της αριστεράς. Η ελληνική κοινωνία της δεκαετίας του 1950 ήταν βαθιά ιεραρχική σε όρους οικογενειών και τάξεων. Κατά την διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου μία άλλη ιεραρχία έθεσε τις βάσεις της. Η αριστεροί και άλλοι αντικομφορμιστές θεωρήθηκαν επικίνδυνοι και αντιπατριώτες και διώχθηκαν από έναν μηχανισμό καταπίεσης που παροπλίστηκε μόνο με την πτώση της στρατιωτικής δικτατορίας το 1974.

Οταν οι σοσιαλιστές ανέβηκαν στην εξουσία το 1981 δημιούργησαν μία νέα ιεραρχία. Δόθηκαν στους υποστηρικτές της αριστεράς θέσεις στον δημόσιο τομέα, προαγωγές και κρατικά συμβόλαια. Η δεξιά χαρακτηρίστηκε επικίνδυνη και μη πατριωτική.

Η ρητορική του μίσους «διασώζεται» έως σήμερα. Η ελληνική δημόσια ζωή παραμένει θεατρική και δηλητηριώδης. Τα κόμματα της αριστεράς μιλούν για «βάρβαρη πράξη» και «έγκλημα» αναφερόμενα στην ευρωπαϊκή στήριξη. Τα ακροδεξιά κόμματα χαρακτηρίζουν «προδότες». Η ρητορική τους σπανίως αφορά τις αιτίες που προκάλεσαν την κρίση ή πως μπορεί να λυθεί. Ο σχηματισμός κυβέρνησης θα προκαλούσε την επίσημη οργή όλων.

Η κομματική αντιπαλότητα άνοιξε τον δρόμο και για τον δεύτερο παράγοντα: την επικράτηση της φιλοσοφίας της πλειοψηφίας. Η Ελλάδα έχει ένα φιλελεύθερο Σύνταγμα από το 1864. Με τις συνεχείς πολιτικές παρεμβάσεις όμως, επέβαλαν συνταγματικές και πολιτειακές μεταβολές που καθιστούσαν εξαιρετικά δύσκολο να σχηματιστεί κυβέρνηση συνασπισμού.

Οι δημόσιοι υπάλληλοι είναι πλέον ριζικά πολιτικοποιημένοι και δουλοπρεπείς. Οι προμήθειες του Δημοσίου για υπηρεσίες και προϊόντα βρίσκονται τελικά υπό τον έλεγχο λίγων υπουργών. Οι κυβερνήσεις διορίζουν τους επικεφαλείς της δικαιοσύνης με κομματικά κριτήρια. Το αποτέλεσμα είναι ένα δυσλειτουργικό διοικητικό σύστημα που εξαρτάται για τα πάντα από την πολιτική.

Ο τρίτος πολιτικός παράγοντας είναι ο θάνατος του Τύπου. Μέχρι το 1989, το ραδιόφωνο και η τηλεόραση ήταν κρατικά μονοπώλια. Μετά από σειρά ατελέσφορων δικαστικών μαχών, ορισμένοι επιχειρηματίες άρχισαν να μεταδίδουν τηλεοπτικό πρόγραμμα. Πρακτικά έκλεβαν συχνότητες. Η κυβέρνηση τότε δεν αντέδρασε. Το 1993 δόθηκαν σε οχτώ σταθμούς "προσωρινές άδειες", οι οποίες ανανεώθηκαν το 2007.

Το Ανώτατο Δικαστήριο έκρινε το 2010 ότι οι προσωρινές άδειες είναι αντισυνταγματικές. Η δικαστική απόφαση όμως, δεν επέφερε καμία αλλαγή. Οι πολιτικοί φοβούνται να ταράξουν τα νερά.

Πως όμως, αυτό το γεγονός οδήγησε στο θάνατο του Τύπου; Οι τηλεοπτικοί σταθμοί απορροφήθηκαν από εκδοτικούς οίκους. Οι περισσότεροι δεν σέβονται τους κανόνες για αντικειμενικότητα ή μετριοπάθεια. Η παρέμβαση των ιδιοκτητών είναι αχαλίνωτη και κραυγαλέα ιδιοτελής. Η θερμή ρητορική των πολιτικών αναπαράγεται και ενισχύεται από τους τηλεοπτικούς δημοσιογράφους. Υπάρχουν ελάχιστα περιθώρια για προβληματισμό ή συναίνεση.

Η καλλιέργεια του μίσους, η ανάδειξη της φιλοσοφίας της πλειοψηφίας και ο θάνατος του Τύπου από κοινού εξηγούν την τρέχουσα παράλυση εν μέσω της κρίσης. Η ελληνική πολιτική ζωή ιδιωτικοποιήθηκε.

Οι αδίστακτοι πολιτικοί, τα κυνικά εργατικά συνδικάτα και οι ολιγάρχες των ΜΜΕ κρατούν σε ομηρία τη δημόσια ζωή μας. Ελάχιστα νοιάζονται για το χρέος, πόσο μάλλον για τις μεταρρυθμίσεις. Δεν βλέπουν πόσο επείγον είναι να αποτραπεί η καταστροφική έξοδος από το ευρώ. Δεδομένων των εξωφρενικών τους κερδών, η εσωτερική κατανομή των πόρων είναι πολύ πιο σημαντική για αυτούς από το συνολικό μέγεθος της πίτας.

Γι' αυτό τα δύο μεγάλα πολιτικά κόμματα κατέρρευσαν στις εκλογές του Μαΐου. Είναι σύμβολα της ανικανότητας και της διαφθοράς. Δεν έχουν το ηθικό κύρος να ζητήσουν θυσίες. Το εκλογικό σώμα έχει φτάσει στα όριά του με τη λιτότητα. Είναι όμως, περισσότερο εκνευρισμένο με εκείνους που αθέμιτα δημιούργησαν το πρόβλημα.

Κατά συνέπεια, ακόμη κι αν το 80% του εκλογικού σώματος θέλει παραμονή της χώρας στο ευρώ, το 68% ψήφισε κόμματα που αντιτίθενται στη συμφωνία στήριξης. Ήταν ο τρόπος τους να ψηφίσουν υπέρ της αλλαγής. Το παλαιό πέθανε αλλά το νέο δεν έχει ακόμη γεννηθεί.

Η ξαφνική αποχώρηση του πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου τον Νοέμβριο, αιφνιδίασε τους πάντες. Ελάχιστοι είχαν προβλέψει αυτή την ταχεία πτώση των σοσιαλιστών και των συντηρητικών, που εισέρχονται στην εκλογική μάχη κλονισμένοι και εντελώς στερημένοι από ενέργεια και ιδέες. Ο αναίσχυντος λαϊκισμός της ριζοσπαστικής αριστεράς μπορεί να της εξασφαλίσει στήριξη για λίγο καιρό ακόμη, αλλά μπορεί επίσης να οδηγήσει και σε μία εντυπωσιακή πτώση. Η ελληνική κρίση είναι πλέον πολιτική.

Η απάντηση βρίσκεται μόνο στην ανάδειξη νέων και αξιόπιστων πολιτικών κομμάτων. Θα πρέπει να στοχεύσουμε σε ανάκτηση της εμπιστοσύνης στους δημοκρατικούς μας θεσμούς, στο ξεκαθάρισμα των μέσων ενημέρωσης, στην τιμωρία της διαφθοράς και στο να δοθεί ελπίδα για μία παραγωγική και ανταγωνιστική οικονομία. Το εκλογικό σώμα της Ελλάδας σοφά απαιτεί ολοκληρωτική και ταχεία ανανέωση», καταλήγει το άρθρο.

Από το ΕΘΝΟΣ