Πιο... ελαφριά η λίστα με βαρέα - ανθυγιεινά

ΠΟΙΟΙ ΚΙΝΔΥΝΕΥΟΥΝ ΜΕ ΕΞΩΣΗ

Τα επαγγέλματα που πρέπει να υπαχθούν στο ειδικό καθεστώς των βαρέων, αλλά και αυτά που πρέπει να εξαιρεθούν, περιγράφονται σε μελέτη που παραδόθηκε στο υπουργείο Εργασίας. Ποιοι χάνουν και ποιοι επωφελούνται

Η ώρα της κρίσης έφτασε για τα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα, καθώς η νέα λίστα θα περιλαμβάνει λιγότερο από το 10% του εργατικού δυναμικού (δηλαδή κάτω από 450.000 άτομα). Η επιτροπή εμπειρογνωμόνων παρέδωσε χθες το πόρισμά της και εντός του επόμενου δεκαημέρου το υπουργείο Εργασίας θα έχει έτοιμο τον τελικό κατάλογο με τα επαγγέλματα που θα...

παραμείνουν σε αυτό το ειδικό καθεστώς.

Εκτιμάται πως χιλιάδες εργαζόμενοι στα βαρέα -που μπορεί να αγγίξουν ακόμα και τις 100.000- βρίσκονται στο "μικροσκόπιο" και κινδυνεύουν να εξαιρεθούν από αυτό το ειδικό καθεστώς. Στον αντίποδα, περίπου 50.000 άτομα, που τώρα απασχολούνται σε ειδικότητες που δεν συμπεριλαμβάνονται στον κατάλογο, διεκδικούν την ένταξή τους στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα.

Στο 13σέλιδο πόρισμα, που παρέδωσε χθες η επιτροπή εμπειρογνωμόνων στον υπουργό Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης Γιώργο Κουτρουμάνη, καταγράφονται μεταξύ άλλων τα επαγγέλματα που πρέπει να μπουν σε αυτό το ειδικό καθεστώς, αλλά και αυτά που έχουν εκ των πραγμάτων καταργηθεί.

Εντός δέκα ημερών το υπουργείο θα στείλει ενδεικτική λίστα με τις ειδικότητες που πρέπει να παραμείνουν στα βαρέα και η επιτροπή καλείται να παρουσιάσει τις τελικές προτάσεις της. Οι οριστικές αποφάσεις θα ανακοινωθούν από την ηγεσία του υπουργείου Εργασίας, έπειτα από διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους.

Σημειώνεται πως και στο μνημόνιο υπάρχει πρόβλεψη, με βάση την οποία ο αριθμός των εργαζομένων στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα δεν πρέπει να ξεπερνά το 10% του εργατικού δυναμικού. Με βάση το χρονοδιάγραμμα του υπουργείου Εργασίας οι αλλαγές θα τεθούν σε ισχύ σταδιακά, για να αποφευχθούν βίαιες ανατροπές στα ασφαλιστικά δικαιώματα.

Σε όσα επαγγέλματα εξαιρεθούν από τον κατάλογο έρχεται αύξηση των ορίων ηλικίας για τη συνταξιοδότηση κατά μία πενταετία (για όσους δεν μπορέσουν να θεμελιώσουν δικαίωμα μέχρι το τέλος του 2014). Ουσιαστικά θα κλείσουν οι πόρτες εξόδου πριν από το 65ο έτος ή εναλλακτικά το 60ό έτος για όσους έχουν 40 έτη υπηρεσίας.

Παράλληλα, οι συγκεκριμένοι εργαζόμενοι θα βρεθούν αντιμέτωποι με τη μείωση των μισθών τους από 50 έως 200 ευρώ, καθώς θα χάσουν το ειδικό επίδομα που τώρα δικαιούνται. Αυτό σε δεύτερη φάση θα συμπαρασύρει προς τα κάτω και τις συντάξεις, με τη μείωση να υπολογίζεται στο 11%.

Ιδιαίτερα σημαντικό είναι το ότι στο πόρισμά της η επιτροπή κάνει αναφορά στην "αναλογική ανταποδοτικότητα" για όσους έχουν λιγότερα από 3.600 ένσημα στα βαρέα. Αυτό σημαίνει μείωση χρόνου εργασίας μέχρι τη συνταξιοδότηση, δηλαδή να εφαρμόζεται ένας συντελεστής για κάθε ημερολογιακό χρόνο του ενεργού εργασιακού βίου σε όλους όσοι έχουν εργαστεί σε βαρέα (κατά το πρότυπο που ισχύει στις Ενοπλες Δυνάμεις, όπως οι καταδρομείς).

Τα κριτήρια που λαμβάνονται υπόψη
Πώς αξιολογούνται τα επαγγέλματα

Οι συνθήκες εργασίας και το ωράριο είναι δύο από τους βασικούς παράγοντες που λαμβάνονται υπόψη για την "παραμονή" των επαγγελμάτων στον κατάλογο με τα βαρέα και ανθυγιεινά. Στο πόρισμα καταγράφονται τα βασικά κριτήρια, μεταξύ των οποίων είναι η εργασία: σε βάρδιες (π.χ. νυχτερινό ωράριο), σε ύψος ή βάθος, σε περιορισμένο χώρο, σε υψηλές ή χαμηλές θερμοκρασίες.

Επιπλέον λαμβάνονται υπόψη: η έκθεση σε βλαπτικούς παράγοντες στον χώρο εργασίας, το εργασιακό άγχος, η διεθνής βιβλιογραφία, οι κλαδικές μελέτες κ.ά. Στα επικουρικά κριτήρια ?για τα οποία δεν υπάρχει ομοφωνία μεταξύ των μελών της επιτροπής? είναι η κατανάλωση άνω των 2.000 θερμίδων για άνδρες και 1.400 θερμίδων για γυναίκες κατά τη διάρκεια του οκταώρου εργασίας (που αντιστοιχεί σε εργώδη χειρωνακτική εργασία κ.ά.).

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ ΑΝΔΡΩΝ ΜΕ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΑΝΩ ΤΩΝ 2.000 ΘΕΡΜΙΔΩΝ
Γεωργός. Αρτοποιός. Βοηθητικός εργάτης σε οικοδομή. Βοηθητικός εργάτης σε ασφαλτοποιία. Υδραυλικός οικοδομής. Ξυλουργός οικοδομής. Ανθρακωρύχος σε υπαίθρια εξόρυξη. Εργάτης σε μπετόν και καλούπια. Εφαρμοστής οικοδομής σε λαμαρίνα και ατσάλι. Πατωματζής. Χειριστής τρυπανιού. Τεχνίτης για στέγες. Τεχνίτης με ειδικά καθήκοντα (τοποθέτηση αλεξικέραυνων, κάλυψη στέγης εκκλησιών). Τεχνίτης που λυγίζει και πλέκει σίδερο. Απασχολούμενος σε παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου. Βοηθός σοδειάς. Κατασκευαστής τσιμεντοκονιάματος. Επεξεργαστής κρέατος. Δασικός εργάτης (ακόμη και με σημαντική τεχνολογική υποστήριξη). Χειριστής φρέζας. Εργάτης κήπου. Εργάτης σε σκαλωσιά. Βοηθητικό υγειονομικό προσωπικό. Επεξεργαστής ύαλου. Κατασκευή και συντήρηση σιδηροτροχιάς (ράγες τρένων). Ανθρακωρύχος. Βοηθητικός εργάτης στον τομέα της ξυλείας. Βοηθητικός εργάτης στον τομέα του μετάλλου. Βοηθητικός εργάτης σε μύλους. Απασχολούμενος σε εγκατάσταση ειδών υγιεινής, αερίου, θερμάνσεως, εξαερισμού υδραυλικών. Απασχολούμενος σε παραγωγή καλωδίων. Αποθηκάριος. Παραγωγή, καλλιέργεια φυτών, κτηνοτροφία. Παραγωγή δέρματος. Νεκροθάφτης. Συναρμολόγηση καλωδίων υψηλής τάσης. Μπογιατζής. Ναύτης σε εμπορικά/φορτηγά πλοία. Κτίστης. Απασχολούμενος σε κατασκευή τούνελ. Μηχανικός σε βαριά μηχανήματα και φορτηγά. Ελαιοχρωματιστής. Λιπαντής. Τοποθέτηση πλακιδίων. Αχθοφόρος. Σιδηρουργός. Πριονιστής. Εργάτης πέτρας. Κτίστης με πέτρα. Τοποθέτηση ταπετσαρίας στον τομέα επίπλων. Δύτης στην κατασκευή γέφυρας και εργοστασίου ηλεκτρικής ενέργειας. Απασχολούμενος στην κατασκευή δρόμων. Εκτροφέας ζώων. Οξυγονοκολλητής. Φορτωτής. Μεταφορέας. Διανομέας ηλεκτρικών συσκευών. Διανομέας μηχανημάτων. Διανομέας επίπλων. Αμπελουργός. Μαραγκός.

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΜΕ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΑΝΩ ΤΩΝ 1.400 ΘΕΡΜΙΔΩΝ
Θεραπεύτρια σε εξωτερικό ιατρείο. Αρτοποιός. Ταχυδρόμος. Βοηθητική εργασία στη χημεία. Απασχολούμενη σε ηλεκτρικές εγκαταστάσεις. Σφαγέας (όχι πουλερικών). Νοσηλευτικό προσωπικό. Μηχανικός αεροσκαφών. Φόρτωση αποσκευών. Μυλωνάς δημητριακών. Εργαζόμενη σε επεξεργασία ύαλου (τοποθέτηση και επισκευή). Οικιακή βοηθός. Βοηθητική εργάτρια στην παραγωγή ζάχαρης. Σερβιτόρος. Κατασκευή αμαξώματος. Μαγείρισσα. Βοηθός κουζίνας. Βερνίκια. Υδραυλικός εξαερισμού. Μασέρ. Μηχανικός αυτοκινήτων. Μηχανικός σε ελαφριές μηχανές/μηχανάκια. Επιπλοποιός. Διανομέας πακέτων. Κατασκευή χαρτιού. Φυσιοθεραπεύτρια. Καπνοδοχοκαθαρίστρια. Καθαρίστρια κτιρίων (εσωτερικά). Συντηρήτρια κτιρίων, προσόψεων, μνημείων. Καλλιέργεια φυτών. Εργαζόμενη σε πριόνι. Επιχειρηματίας θεαμάτων. Καθαρίστρια. Ταπετσιέρης τοίχων. Διανομέας τροφίμων. Κατασκευή εργαλείων.

Παραμένουν οι εργατοτεχνίτες, κόβονται υπάλληλοι γραφείου
Οι κερδισμένοι και οι χαμένοι....

Από "κόσκινο" θα περάσουν το επόμενο δεκαήμερο οι ειδικότητες που τώρα υπάγονται στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα, για να διαπιστωθεί το αν θα παραμείνουν στον σχετικό κατάλογο. Το πρώτο "ξεσκόνισμα" θα γίνει στις επιχειρήσεις που έχουν όλο το προσωπικό τους (εργατοτεχνίτες και υπαλλήλους γραφείου) στο ειδικό αυτό καθεστώς.

Με τις νέες ρυθμίσεις στόχος είναι να παραμείνουν οι εργατοτεχνίτες στη λίστα με τα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα, αλλά να εξαιρεθούν οι υπάλληλοι γραφείου. Ουσιαστικά εκτός του καταλόγου με τα βαρέα κινδυνεύουν να βρεθούν οι διοικητικοί υπάλληλοι στη βαριά βιομηχανία, στη φαρμακοβιομηχανία, στις εταιρείες καλλυντικών κ.α.

Επιπλέον στις ειδικότητες που αναμένεται να βρεθούν στο "μικροσκόπιο" το επόμενο διάστημα είναι μεταξύ άλλων οι κομμώτριες, οι εργαζόμενοι στην ψυχαγωγία (π.χ. τραγουδιστές), οι καμαριέρες, οι τεχνικοί και εκφωνητές ραδιοφώνου κ.ά.

Πάντως πρέπει να σημειωθεί πως δεν αναμένεται να απειληθούν από τις αλλαγές όσοι συμπληρώσουν μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2014 τουλάχιστον 4.500 ημέρες ασφάλισης, εκ των οποίων 3.600 στα βαρέα. Οι συγκεκριμένοι εργαζόμενοι θα παραμείνουν στο ειδικό αυτό καθεστώς ακόμα και αν το επάγγελμά τους αποχαρακτηριστεί.

Βέβαια θα πρέπει να ακολουθήσουν τα όρια ηλικίας για τη συνταξιοδότηση, που αναπροσαρμόζονται με βάση τον τελευταίο ασφαλιστικό νόμο. Ειδικότερα για τη συγκεκριμένη κατηγορία το όριο ηλικίας αυξάνεται κατά δώδεκα μήνες τον χρόνο, προκειμένου να φτάσει το 2015 το 60ό έτος.

Με βάση το πόρισμα της επιτροπής, που παραδόθηκε χθες στον υπουργό Εργασίας, εκτός λίστας θα βρεθούν εργασίες και ειδικότητες που δεν υφίστανται πλέον.

Στο πόρισμα ενδεικτικά αναφέρονται οι εργαζόμενοι στην παραγωγή φωταερίου, οι θερμαστές ή αρχιθερμαστές στερεών καυσίμων, οι ραδιοτηλεγραφητές, οι τηλετυπιστές, οι χειριστές μηχανημάτων διάτρησης και επαλήθευσης στοιχείων επί καρτελών ή χαρτοταινιών, οι αμαξοκαραγωγείς, οι αρβυλεργάτες, οι βαρελοποιοί.

Επιπλέον η επιτροπή επισημαίνει πως "το ίδιο ισχύει και για 'φωτογραφικές' διατάξεις που αφορούσαν συγκεκριμένα συγκροτήματα που δεν υφίστανται πλέον, όπως η ΑΧΕ ΕΘΥΛ ΕΛΛΑΣ, οι απασχολούμενοι σε μηχανουργείο, αποθήκες, τμήμα κοπής υάλου και συνεργεία επισκευής και συντήρησης στο εργοστάσιο της ΑΕΕ Χημικών προϊόντων και λιπασμάτων στη Δραπετσώνα, ράπτριες απασχολούμενες εντός του κτιριακού συγκροτήματος του ΙΚΑ επί των οδών Ματζαγριωτάκη και Εσπερίδων στην Καλλιθέα".

"Πρωτάρηδες" στα βαρέα
Νέες ειδικότητες στη λίστα

Την ένταξη νέων ειδικοτήτων στο καθεστώς των βαρέων και ανθυγιεινών επαγγελμάτων εισηγείται στο πόρισμά της η επιτροπή εμπειρογνωμόνων. Συγκεκριμένα προτείνεται:

Η ένταξη στο ειδικό καθεστώς ομοειδών εργασιών με αυτές που είναι ήδη στη λίστα. Ειδικές μελέτες θα γίνουν για τις κατηγορίες: διοικητικών και υποστηρικτικών (εκτός παραγωγής) εργασιών, διευθυντικών θέσεων, εποπτικών εργασιών (εφόσον ο μέσος ημερήσιος χρόνος εργασίας στην παραγωγή είναι σχετικά μικρός).

Η υπαγωγή στα βαρέα των εργαζόμενων στη βιομηχανία και βιοτεχνία σε τμήματα ποιοτικού ελέγχου, διασφάλισης ποιότητας στην παραγωγική διαδικασία, καθώς και σε τμήματα έρευνας και ανάπτυξης.

Μάλιστα επισημαίνεται πως για το επιστημονικό και τεχνικό προσωπικό που εργάζεται στην παραγωγή και στον έλεγχο ποιότητας και έρχεται σε επαφή με βλαπτικούς παράγοντες είναι απαραίτητο τα ταμεία να προχωρήσουν σε σύσταση κλάδου ασφάλισης που να καλύπτει τα βαρέα. Επιπλέον προτείνεται η υπαγωγή στα βαρέα νέων ειδικοτήτων -εκτός από αυτές που είχε μελετήσει η επιτροπή Λινού- και οι οποίες είναι:

• Οδηγοί σταθερής τροχιάς. Πρόκειται για ασφαλισμένους μετά την 1η Αυγούστου 2008.
• Εργαζόμενοι στη διαμόρφωση και εφελκυσμό πλαστικών
• Εργαζόμενοι σε τμήματα ιχθυοκλωβών, συντήρηση κλωβών, ιχθυογεννητικούς σταθμούς σε ιχθυοτροφεία και ιχθυοκαλλιέργειες
• Εργαζόμενοι στον κλάδο μετάλλου: μηχανοτεχνίτες, ελασματουργοί, μονταδόροι, συναρμολογητές, ελασματουργοί μηχανικής κατεργασίας, χειριστές μηχανών παραγωγής ? κατασκευής καλωδίων με αγωγούς χαλκού χαμηλής και μέσης τάσης
• Εργαζόμενοι στη χημική βιομηχανία στους χώρους παραγωγής, συσκευασίας, αποθήκευσης, διακίνησης και μεταφορών εντός εργοστασιακών χώρων
• Εργαζόμενοι εντός φρεατίων (μουφαδόροι) τηλεπικοινωνιακών εταιρειών (αναφορά στο εδάφιο 11 του Κανονισμού 106). Επίσης, οι εναερίτες τηλεπικοινωνιακών εταιρειών.

ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ
Δ. Μπούρλος

Αόριστα τα κριτήρια
"Θεωρώ πως το πόρισμα της επιτροπής δεν ανταποκρίθηκε στις απαιτήσεις του νόμου, αφού αποφαίνεται με γενικό και αόριστο τρόπο για κριτήρια που μπορούν να ληφθούν υπόψη για ένταξη στα βαρέα και δεν καταλήγει σε συγκεκριμένες προτάσεις εντάξεων και απεντάξεων ειδικοτήτων και χώρων εργασίας. Η ''ενδεικτική'' λίστα που θα καταρτίσει ομάδα εμπειρογνωμόνων του υπουργείου στην ουσία αναπληρώνει την έλλειψη συγκεκριμένων προτάσεων του πορίσματος. Την ειδική κοινωνικοασφαλιστική προστασία των βαρέων πρέπει να διατηρήσουν ή να αποκτήσουν ειδικότητες ή κατηγορίες εργασιών που υφίστανται είτε μακροχρόνια βλάβη στην υγεία είτε πρώιμη γήρανση".

* Ο Δημήτρης Μπούρλος είναι δικηγόρος που ειδικεύεται σε ασφαλιστικά θέματα

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΟΚΚΑΛΙΑΡΗ από το ΕΘΝΟΣ