Οι συντάξεις που κόβονται μέσα στο καλοκαίρι

Επισπεύδονται οι αλλαγές στις επικουρικές και στα καταβαλλόμενα επιδόματα. Από τα οικονομικά του κάθε φορέα θα εξαρτηθεί το μέγεθος των παρεμβάσεων. Δύο σενάρια για την τύχη του εφάπαξ

Νέο «πακέτο» αλλαγών στο ασφαλιστικό σύστημα προωθεί η κυβέρνηση, με τις παρεμβάσεις να αφορούν συντάξεις, εφάπαξ, επιδόματα και εισφορές.

Μάλιστα μια σειρά μέτρων -π.χ. οι ανατροπές στις επικουρικές συντάξεις και στα καταβαλλόμενα επιδόματα- επισπεύδεται, με δεδομένες και τις ασφυκτικές πιέσεις ...

της τρόικας για αλλαγές εδώ και τώρα.

Οι νέες ρυθμίσεις θα υλοποιούνται σε δόσεις, με τα πρώτα μέτρα να λαμβάνονται μέσα στο καλοκαίρι (π.χ. βαρέα, επιδόματα).

Το εύρος των παρεμβάσεων θα είναι σε άμεση συνάρτηση με τα οικονομικά του κάθε φορέα, με αποτέλεσμα στους φορείς επικουρικής ασφάλισης και πρόνοιας να υπάρχουν διαφορετικές «ταχύτητες».

Συγκεκριμένα οι παρεμβάσεις θα κινηθούν σε έξι άξονες:

Κύρια ασφάλιση. Στο «επίκεντρο» θα βρεθούν όσοι παίρνουν υψηλές συντάξεις και προέρχονται κυρίως από τα Ταμεία των ΔΕΚΟ και των τραπεζών. Στόχος είναι η αυστηρή επιβολή του πλαφόν στα Ειδικά Ταμεία (2.774 ευρώ), στο οποίο θα συμπεριληφθούν και τα καταβαλλόμενα οικογενειακά επιδόματα (τα οποία τώρα είναι εκτός).

Επικουρική ασφάλιση. Σε... δόσεις και ανάλογα με την οικονομική κατάσταση του κάθε φορέα θα τεθούν σε ισχύ οι αλλαγές στα επικουρικά ταμεία. Στους ασφαλιστικούς φορείς που ολοκληρώνουν άμεσα τις μελέτες (π.χ. ΙΚΑ), τα μέτρα επισπεύδονται και θα τρέξουν από τον Σεπτέμβριο.

Εφάπαξ. Αντιμέτωποι με τη μείωση του καταβαλλόμενου βοηθήματος κατά 10% ή την αύξηση των εισφορών θα βρεθούν όσοι καλύπτονται από ελλειμματικούς φορείς.

Εισφορές. Η αύξηση θα αφορά επικουρικά ταμεία αλλά και φορείς πρόνοιας που έχουν οικονομικά προβλήματα. Επιπλέον αναμένεται να υπάρξουν αλλαγές και στον ΟΓΑ, με νομοσχέδιο που θα κατατεθεί το επόμενο διάστημα.

Επιδόματα. Επισπεύδονται οι αλλαγές στον τρόπο χορήγησης των επιδομάτων, μετά και τις ασφυκτικές πιέσεις της τρόικας. Το επόμενο διάστημα ολοκληρώνεται η καταγραφή των δικαιούχων και μέσα στο καλοκαίρι θα τεθούν σε ισχύ αυστηρά εισοδηματικά κριτήρια για την καταβολή τους (π.χ. των πολυτεκνικών επιδομάτων του ΟΓΑ).

Βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα. Στο ειδικό αυτό καθεστώς αναμένεται να παραμείνουν 490.000 άτομα, ενώ σε όσα επαγγέλματα «αποχαρακτηριστούν» έρχεται αύξηση των ορίων ηλικίας, μείωση μισθών και συντάξεων.

ΔΕΚΟ - ΤΡΑΠΕΖΕΣ - ΟΓΑ
Συμψηφίζονται όλα τα οικογενειακά επιδόματα

Στοχευμένες παρεμβάσεις στα Tαμεία κύριας ασφάλισης -κυρίως στους φορείς των ΔΕΚΟ, των τραπεζών και στον ΟΓΑ- ετοιμάζει το υπουργείο Εργασίας. Παράλληλα επισπεύδονται οι αλλαγές στα καταβαλλόμενα επιδόματα, όπου θα καθιερωθούν αυστηρά εισοδηματικά κριτήρια. Συγκεκριμένα οι κυριότερες αλλαγές είναι οι εξής:

Κύριες συντάξεις. Στόχος είναι να τηρείται το πλαφόν σε όλα τα Ταμεία. Στο στόχαστρο θα βρεθούν κυρίως ασφαλισμένοι στα ειδικά ταμεία (ΔΕΚΟ- τράπεζες) που παίρνουν κύρια σύνταξη πάνω από 2.774 ευρώ τον μήνα. Σύμφωνα με τελευταίες πληροφορίες, στο ποσό αυτό θα συμπεριλαμβάνονται και τα οικογενειακά επιδόματα -που φτάνουν μέχρι και τα 500 ευρώ- και τα οποία τώρα δεν συνυπολογίζονται.

Εισφορές. Στον ΟΓΑ εξετάζεται το ενδεχόμενο να υπάρχουν «αυτόματες» αυξήσεις των χαμηλών εισφορών ανά τριετία. Το μέτρο θα οδηγήσει σταδιακά τους αγρότες από την πρώτη ασφαλιστική κατηγορία (όπου καταβάλλονται 536,16 ευρώ τον χρόνο) στην πέμπτη κατηγορία (όπου καταβάλλονται 1.158 ευρώ ετησίως).

Επιδόματα. Αυστηρά εισοδηματικά κριτήρια θα τεθούν σε μία σειρά επιδομάτων που χορηγούν τα Ταμεία. Η αρχή έχει ήδη γίνει από το ΕΚΑΣ, όπου αλλάζουν τα κριτήρια που λαμβάνονται υπόψη για την καταβολή του επιδόματος.

Συγκεκριμένα για την καταβολή του επιδόματος θα λαμβάνεται πλέον υπόψη το σύνολο των εισοδημάτων (εκτός των κοινωνικών επιδομάτων), ενώ μέχρι τώρα υπολογίζονταν συγκεκριμένα μόνο εισοδήματα (π.χ. συντάξεις). Στο «στόχαστρο» βρίσκονται 20.000 συνταξιούχοι που λαμβάνουν το επίδομα, παρά το ότι έχουν εισοδήματα άνω των 15.000 ευρώ.

Τώρα οι αλλαγές θα... επεκταθούν στα άλλα επιδόματα που χορηγούν οι ασφαλιστικοί φορείς (π.χ. τα πολυτεκνικά επιδόματα του ΟΓΑ). Η καταγραφή όλων των δικαιούχων θα ολοκληρωθεί άμεσα από τα συναρμόδια υπουργεία και στη συνέχεια θα ξεκινήσει η καταβολή των επιδομάτων με αυστηρά εισοδηματικά κριτήρια.

Επικουρικές
Μείωση συντάξεων και παρακράτηση με κλίμακα

Μείωση συντάξεων ή αύξηση των εισφορών περιμένει τους ασφαλισμένους σε όσα επικουρικά ταμεία και φορείς πρόνοιας έχουν οικονομικά προβλήματα. Οι τελικές αποφάσεις θα είναι σε άμεση συνάρτηση με την οικονομική κατάσταση του κάθε Ταμείου, δηλαδή δεν θα υπάρχει ενιαίο πλαίσιο περικοπών.

Για τον σκοπό αυτό όλοι οι φορείς επικουρικής ασφάλισης και πρόνοιας καλούνται να εκπονήσουν άμεσα αναλογιστικές μελέτες, ώστε να υπάρχει μία σαφής εικόνα της οικονομικής τους κατάστασης. Οι προωθούμενες ρυθμίσεις έχουν ως εξής:

Επικουρικές συντάξεις. Τρία είναι τα μέτρα, που θα εξεταστούν σε όσα επικουρικά ταμεία αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα. Η αρχή θα γίνει με τη μείωση των συντάξεων, που αναμένεται να φτάσει το 20% στα ελλειμματικά Ταμεία (μέτρο που θα αφορά και τους νυν συνταξιούχους).

Το μέτρο αυτό θα συνδυαστεί με την επιβολή νέα εισφοράς (τύπου ΛΑΦΚΑ) σε περίπου 300.000 άτομα, που παίρνουν επικουρική σύνταξη άνω των 300 ευρώ. Η εισφορά αυτή θα ξεκινά από το 3% και θα φτάνει κλιμακωτά το 10% (για τις υψηλές συντάξεις).

Παράλληλα νέες πληροφορίες θέλουν να εξετάζεται ακόμα και το ενδεχόμενο αύξησης των εισφορών στα ελλειμματικά επικουρικά ταμεία.

Στόχος είναι να αυξηθούν με τον τρόπο αυτό τα έσοδα των φορέων, που ήδη είναι στο κόκκινο.

Εφάπαξ. Σε μείωση του καταβαλλόμενου εφάπαξ κατά 10% ή εναλλακτικά σε αύξηση των εισφορών πρέπει να προχωρήσουν οι φορείς, που αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα. Σε περίπτωση που περάσει το μέτρο, οι ασφαλισμένοι θα δουν το εφάπαξ τους να μειώνεται κατά μέσο όρο από 4.000 έως 8.500 ευρώ.

Η αρχή αναμένεται να γίνει από το Ταμείο Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων, όπου προωθείται η επιβολή νέας εισφοράς 3% στους μισθούς. Το θέμα αυτό αναμένεται να τεθεί στον διάλογο για την εφαρμογή νέου μισθολογίου για τους δημοσίους υπαλλήλους.

Στο «κόκκινο»
Σημειώνεται πως ο φορέας του Δημοσίου είναι ήδη στο «κόκκινο», καθώς δεν έχει ρευστό για να καταβάλει το εφάπαξ σε 40.000 άτομα που έχουν ήδη υποβάλει αίτηση.

Αυτή τη στιγμή ο χρόνος έκδοσης του βοηθήματος αγγίζει τα δύο χρόνια και αν δεν βρεθεί λύση, όσοι υποβάλουν τώρα αίτηση, θα πάρουν τα χρήματα που δικαιούνται ύστερα από μία τετραετία.

Τώρα τα οικονομικά προβλήματα έχουν αρχίσει πλέον να επεκτείνονται και στους φορείς που χορηγούν το εφάπαξ στον ευρύτερο δημόσιο τομέα (π.χ. ΔΕΗ). Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ο χρόνος έκδοσης του βοηθήματος να κυμαίνεται στον ευρύτερο δημόσιο τομέα από μία εβδομάδα έως και έναν χρόνο.

ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ
Σε ισχύ από 1ης Ιουλίου η νέα λίστα με τα βαρέα

Δραστικές θα είναι οι αλλαγές στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα, με τη νέα λίστα να τίθεται σε ισχύ την 1η Ιουλίου. Οι εργαζόμενοι που θα παραμείνουν στο ειδικό αυτό καθεστώς δεν θα ξεπερνούν τους 490.000, ενώ σχετική πρόβλεψη υπάρχει και στο μνημόνιο (όπου προβλέπεται πως όσοι υπάγονται στα βαρέα δεν πρέπει να υπερβαίνουν το 10% του εργατικού δυναμικού).

Σε όσα επαγγέλματα εξαιρεθούν έρχεται αύξηση των ορίων ηλικίας για τη συνταξιοδότηση κατά μία πενταετία. Ουσιαστικά κλείνουν οι πόρτες εξόδου για όσους δεν έχουν συμπληρώσει το 65ο έτος ή εναλλακτικά το 60ό έτος και 40 έτη ασφάλισης.

Επιπλέον όσοι εργάζονται σε επαγγέλματα που θα «αποχαρακτηριστούν» θα δουν τον μισθό τους να μειώνεται από 50 έως 200 ευρώ, καθώς θα χάσουν το ειδικό επίδομα. Σε δεύτερη φάση αυτό θα επηρεάσει και τις συντάξεις, οι οποίες θα μειωθούν έως και 11%.

Για το θέμα των βαρέων και ανθυγιεινών επαγγελμάτων έχει συγκροτηθεί επιτροπή εμπειρογνωμόνων, η οποία πρέπει να παραδώσει το πόρισμά της μέχρι τα μέσα Ιουνίου. Η επιτροπή θα συνεδριάσει εκ νέου την Τετάρτη, οπότε και θα συζητήσει τα αιτήματα για την ένταξη νέων επαγγελμάτων στη λίστα με τα βαρέα.

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΟΚΚΑΛΙΑΡΗ από το ΕΘΝΟΣ