του Σωτήρη Γλυκοφρύδη
Οι νόμοι της θάλασσας δεν είναι άλλο παρά μια αυστηρή επιβολή των κανόνων της στυγνής - στεγνής ζωής, με μια διάσταση που δεν επιδέχεται αμφιβολίες. Τη στιγμή που ο υπουργός των οικονομικών εξέπεμψε δημόσια το May Day (S.O.S. στη ναυτική γλώσσα) και δη μέσα στο άντρο του καπιταλισμού, στη σύνοδο του Ευρογκρούπ - ΕΚΟΦΙΝ (15 Φεβρουαρίου), λέγοντας ότι είμαστε «Τιτανικός», η κατάσταση είχε πλέον οριοθετηθεί.
‘
Όταν ένα καράβι εκπέμψει σήμα κινδύνου, αυτομάτως υπάγεται στο Αγγλικό δίκαιο, το οποίο έχει αποδειχθεί πρακτικά το πιο αρμόζων, τόσο στο ναυαγό όσο και στους σώστες. Στη συγκεκριμένη περίπτωση αυτό σημαίνει ότι στο σώζω και μου ανήκει μέχρι το μισό. Ο Έλλην υπουργός μη ξέροντας από θάλασσα τα έκανε μάλλον θάλασσα, παραδίδοντας το πλοίο «Ελλάς» μέσω Γερμανίας στο Αγγλικό ναυτικό δίκαιο ως «Τιτανικό».
Στη θάλασσα, όταν ένα καράβι μπάζει νερά το σώζεις εξ ιδίων μέσων, αν μπορείς, αποκρύπτοντας συχνά τις αβαρίες του για να μη μπεις στη διαδικασία του αυστηρού ελέγχου. Αυτή είναι μια συνήθης πρακτική που εφαρμόζεται. Τη στιγμή όμως που αποφασίζεις να το δημοσιοποιήσεις μπαίνεις στη διαδικασία της πραγματογνωμοσύνης - στην οποία είχαμε ήδη μπει από τις αστοχίες και ρεμούλες της προηγούμενης κυβέρνησης. Όταν όμως εκπέμψεις το σήμα του κινδύνου, το «σώστε μας γιατί χανόμαστε» έχεις ήδη αποδεχθεί ότι είσαι διατεθειμένος να χάσεις μέχρι το μισό πλοίο. ...
Στη διάσωση του καραβιού ανεβαίνουν συνεργεία από τους διασώστες που θέτουν τον καπετάνιο και το πλήρωμα υπό τις εντολές τους, αυτή είναι μια συνήθης τακτική που ακολουθείται στα ναυάγια. Υπάρχει όμως και άλλη πρακτική που εφαρμόζεται, το «Νo cure - no pay» (δεν με γλυτώνεις - δεν πληρώνω) με την υπογραφή ενός κοντράτου μεταξύ των συμβαλλομένων, του καπετάνιου από τη μια και αυτών που σπεύδουν προς βοήθεια από την άλλη. Ούτε αυτό εφαρμόστηκε. Ακόμα και με φίλους σε ναυάγιο καλό είναι να υπογράψεις πριν σε αναλάβουν ένα χαρτί, καθόσον πολλές φορές αυτοί αποδεικνύονται εκ των υστέρων ότι δεν είναι τόσο φίλοι. Ασχέτως τούτου, παραδώσαμε το καράβι εν λευκώ στους διασώστες μας, αποδεχόμενοι και την πιο ακραία επιθυμία τους, ότι αν ακόμα αυτό δεν διασωθεί, είμαστε υποχρεωμένοι να τους πληρώσουμε για τις ενέργειές τους.
Στη συγκεκριμένη περίπτωση, όμως, το καράβι δεν είναι του καπετάνιου, αλλά μια συμπλοιοκτησία. Ως εκ τούτου, οι επιβάτες έχουν λόγο και δεν νομιμοποιείται ο καπετάνιος να λαμβάνει αποφάσεις εν πλήρη αγνοία τους, ειδικά εάν τους έχει υποσχεθεί λαγούς με πετραχήλια για να πάρει αυτή τη θέση, ούτε ο αρχιλογιστής εκστομίζει να το σήμα του κινδύνου αυθαίρετα, όπου για αυτό αποφασίζει ο καπετάνιος.
Η κατάσταση αυτή, φεύγοντας από το παράδειγμα της θάλασσας, μοιάζει με κάποιον που πηγαίνει να πάρει ένα δάνειο απο μια τράπεζα, μαρτυρώντας την προγενέστερη κατάστασή του και συντετριμμένος. Οι τραπεζίτες έχοντας αντιληφθεί το χάλι του και ότι δεν παράγει, είτε αυτός τους εκλιπαρεί κάνοντας ότι δεν τους εκλιπαρεί είτε τους απειλεί κάνοντας ότι δεν τους απειλεί - βάζοντας μέχρι και υποτιθέμενο μπιστόλι στο τραπέζι - δεν θα καταφέρει ποτέ κάνοντας το καλό ή το κακό παιδί κάτι το αξιόλογο. Άσχετα ποιοι διοικούν τις τράπεζες, η ελεύθερη αγορά δεν σηκώνει από τέτοια, είναι ως γεγονός απρόσωπη, επομένως, το μπιστόλι περιορίζεται για το θεαθήναι και μάλλον για τον κρόταφό σου. Ο Βορράς επιδότησε την Ελλάδα για να αυτοβελτιωθεί, ως εκ τούτου η κατοπινή συμπεριφορά των πιστωτών πηγάζει από τη συμπεριφορά της.
Ο περιορισμός των δαπανών και η πράσινη οικονομία είναι μια υπόσχεση του δανειολήπτη για αλλαγή πορείας, πράγμα που σημαίνει ότι θα κάνει εργοστάσια με ανεμογεννήτριες, φωτοβολταϊκά και θα παράγει προϊόντα συμβατά με το περιβάλλον. Παραταύτα, προέκυψε (προς το παρόν) τσόχα, Λας Βέγκας, τυχερά παιχνίδια και λοιπά. Όλα αυτά προκαλούν τη θυμηδία. Όσο ο υπουργός κουλτούρας προσπαθεί να μας πείσει τι κοινωνικό αγαθό κάνει ο τζόγος, η τσόχα επειδή είναι πράσινη και τα παίγνια επειδή έχουνε φρουτάκια, δεν είναι πράσινη ανάπτυξη, βελτίωση υποδομών και κυρίως της παιδείας. Τουλάχιστον ο αρμόδιος υπουργός θα έπρεπε να ήτανε ειλικρινής, να πει ότι αυτό είναι κακό αλλά γίνεται απο ανάγκη, μήπως όμως υπήρξαν ειλικρινείς οι συνάδελφοί του; Η ειλικρίνεια μαζί με την προσδοκία, που κάποτε έκαναν να ανατείλει ο ήλιος του ΠΑΣΟΚ, τον κάνουν πράσινα άλογα και απογοήτευση σε δρόμο προς τη Δύση.
Τα spreαd με τις παραπάνω ενέργειες της κυβέρνησης, δεν είναι λογικό να κατέλθουν. Η αξιοπιστία δεν βελτιώνεται όταν δίνεις για μπάγκα οικόπεδο φιλέτο για να το πάρεις χόρτα ποσοστό από τη γκανιότα. Η λύση όταν νοιώσεις την πρόσκρουση στο σκάφος σου είναι να στρίψεις προς το πέλαγος, όταν όμως ο πηδαλιούχος μπερδέψει το αριστερά με το δεξιά απομένει το όπισθεν ολοταχώς, μπας και σωθεί με μικρότερη ζημιά το πλοίο. Αλλά, όπως φαίνεται, ούτε αυτό τηρήθηκε, οπότε διαμορφώνεται εύλογη η απορία: μήπως δεν είμαστε τελικά Τιτανικός αλλά αυτά υπήρξαν άστοχα και προσχεδιασμένα;
Ο λόγος, κατ’ εμέ -και δεν θέλω να σκεφτώ ότι υπάρχει άλλος- είναι ότι ο καπετάνιος, κατ’ εξοχήν προβλέψιμος από το ευρύτερο σύστημα στο οποίο και ανήκει, έδωσε στους επιβάτες τις υποσχέσεις που χρειαζόντουσαν για να πάρει τη δουλειά, βάζοντάς τους κατόπιν σε περιορισμό έκτακτης ανάγκης. Η Ελλάδα, κατ’ εξοχήν χώρα ναυτική, στερείτο οργανωτικών δομών και νομοθετικών πλαισίων, εκτός από τους νεκρούς, τους οποίους έπρεπε πάντοτε να τους μαζεύει. Οι θαλάσσιοι νόμοι, είπαμε, ότι, είναι θεσμοί ζωής, αρχές οργάνωσης μιας οριοθετημένης κοινωνίας, με σαφή διεύθυνση, πορεία και προσανατολισμό. Το καράβι «Η Ελλάς» δεν μπόρεσε να οργανωθεί ποτέ σε μια κοινωνία δαμημένη (εκ του δαμώ-δαμάζω), που σημαίνει οριοθετημένη - υποταγμένη στο σύστημα. Τα πάντα προήλθαν από ατομικές χαοτικές προσπάθειες με χύμα πτώματα στο κύμα. Όταν, όμως, δεν μπαίνεις θεσμικά στο σύστημα, με την όποια στρέβλωση ή ευθειασμό του, ή θα εισέλθεις με εξαναγκασμό ή θα υποστείς πιο άμεσα τη νέμεση της δαμημένης κοινωνίας.
Παραταύτα, υπάρχει και ο απομηχανής θεός, που τώρα παρουσιάζεται με τη μορφή του Αραβικού στοιχείου. Ας ετοιμαστούμε, για να είμαστε συνεπείς με την ιστορία μας, να κάνουμε σπονδή στο θεό της τραγωδίας και της κωμωδίας, ακούγοντας το κατάλληλο για την περίπτωση τραγούδι.
